Bibliothèque virtuelle
duMont Saint-Michel

Cote Avranches BM, 93
Cote(s) ancienne(s) n° 52 (contreplat, verso de la garde de papier ; f. 1r) ; 4.0.26 (contreplat) ; A 3 (f. 1r, sur parchemin collé ); n. 107 (f. 3r) ; sur le dos : ms 93 et 2956.
Datation XII e siècle (Delisle 1872 ; Omont 1889, Nortier 1966)
Langue(s) latin
Description matérielle brève
Nature : Manuscrit homogène
État : Manuscrit complet
Foliotation : [1]-121-[1] ff.
Dimensions : 242 × 165 mm (f. 10)
Support : parchemin
Éléments de décoration : éléments de décoration
Illustrations : -
Notation musicale : -
Incipit repère […] magis temeriaru(m) repp(er)iri potest. Dicit legatione functos quosdam […] (f. 4r)
Explicit repère […] Quid t(ib)i n(un)c s(e)ns(us) q(u)ia cordis Q(u)idue coloris […] (f. 120v)
Nom du manuscrit Augustini opera (contreplat) ; S. Aug. contra Parmenianum Damantium, item de nuptiis et concupiscentia (f. 1r sur un morceau de parchemin collé) ; table des matières sur f. 2r par deux mains différentes : la première main est médiévale : Aug(ustini) (con)tra Parmenian(um) libri III. Aug(ustini) (con)tra Aimantium ( sic) lib(er) I. Aug(ustini) de nuptiis (et) (con)cupiscentia libri II. La seconde main est mauriste : Hic habentur S(ancti) Augustini libre tres contra Parmenianum. Lib(er) 1 contra Adimantium. Libri 2 de nuptiis et concupiscentia. Initio et in fine codicis habentur versus dicti Aurea capra .
Nom du manuscrit Omont 1889 S. Augustini opuscula

Description matérielle détaillée

Couverture

Origine : ???

Technique : « Reliure veau noir » (Omont 1889)

Décor : ???

Gardes : -

Foliotation – pagination

121 f. (Omont 1889), dont 1 f. non numéroté sur lequel est inscrit : ut lup(us) ut leo lex a(n)tiqua fuit

Dimensions

In-quarto (Delisle 1872) ; 242 × 165 mm (Omont 1889)

Support

Parchemin et [1] + [1] gardes en papier

État

Bon

Organisation du volume

Cahiers : ???

Organisation de la page

    Piqûres

  • Oui

    Réglure

  • « réglé en noir » (Delisle 1872)
  • nombre de lignes rectrices : 30 f. 10

    Lignes d’écriture

  • 30 / 52 lignes pour le poème
  • « écrit à longues lignes » (Delisle 1872)

    Colonnes

  • 1 colonne
  • Aurea Capra : 2 colonnes

    Justification

  • 172 × 107 mm (f. 10r) / 220 × 148 mm (f. 2r)

Écriture

-

Notation musicale

-

Décoration

Illustrations : -

Texte : « majuscules simples, de couleur variée » (Delisle 1872) ; majuscules ornées en rouge et vers ou alternativement rouge et vert (3r, 12v, 50r, 81v)

Héraldique

-

Marques de possession

Ex monasterio S(anc)ti Michaelis in periculo Maris (garde ; XVII e siècle)

Ex monasterio S(anc)ti Michaelis in periculo Maris (f. 1r ; XVII e siècle)

Ex monasterio S(anc)ti Michaelis in periculo Maris (f. 3r ; XVII e siècle)

Historique (production et conservation)

Origine : -

Destinée : -

Numérisation en ligne sur la BVMM : Avranches BM, 93

Bibliographie

Catalogues

Delisle L. (1872), Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques des départements, vol. 4, Arras, Avranches, Boulogne, Paris, Imprimerie nationale, p. 471.

Nortier G. (1966), Les bibliothèques médiévales des abbayes bénédictines de Normandie, Caen, Caron et Cie, p.143 n. 53, p. 144 n. 55, p. 159.

Omont H. (1889), Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques de France, t. X, Paris, E. Plon – Nourrit, p. 42.

IRHT, Répertoire des manuscrits reproduits et recensés, Medium

Études

Foreville R. (dir.) (1967), Millénaire monastique du Mont-Saint-Michel, t. 2, Vie montoise et rayonnement intellectuel, Paris, P. Lethielleux (Bibliothèque d’histoire et d’archéologie chrétiennes), p. 174.

Ff. 1v-2r et 120v-121v

Division Ff. 1v-2r et 120v-121v
Numérisations
Description matérielle
Texte complet
Titre donné par le manuscrit Aurea capra
Identification Simones Aurea Capra Aurea Capra [Ilias]

Transcription du texte

Transcription du texte

Intitulé de début :

Incipit aurea capra (f. 1v)

Incipit :

D\\iuiciis ortu sp(eci)e uirtute triumphis / Rex p(ri)am(us) clara clarus in urbe fuit […] (f. 1v)

Explicit :

|…] Lavinia fruitur cu(m) t(ro)ius herox / flet iuturna ven(us) gaudet amata p(er)it (f. 121v)

Intitulé de fin :

Exp(lici)t aurea capra (f. 121v)

Formule conclusive : -

Annotation(s) : invitation à consulter la fin du manuscrit pour trouver la suite du texte : req(u)ire in fine libri q(u)i restant (fin du f. 2r, marge de pied).

Glose(s) : -

Zone des notes

Notes sur l’identification

Le texte de ce poème existe en version longue et en version courte, tronquée ou non. Le ms 93 contient la version courte non tronquée. La version longue comprend 497 distiques reprenant l’histoire de la chute de Troie et l’ Enéide de Virgile.

Note sur la description matérielle

Texte : Initiales rubriquées.

Illustrations : -

Autres informations codicologiques : -

Mémento

Bibliographie

Éditions

Leyser P. (1721), Historia poetarum et poematum medii aevi, Magdebourg, Halle, p. 398 sq.

Migne J.-P., Patrologiae cursus completus. Series latina, t. 171, col. 1447-1453 (réimpression du texte publié par P. Leyser, en supplément des œuvres d’Hildebert du Mans)

Merzdorf T. (1875), Versus de excidio Trojae, Leipzig, Teubner.

Boutemy A. (1946), « La geste d’Enée », MA, 52, p. 243-256.

Boutemy A. (1947), « Quatre poèmes nouveaux de Simon Chèvre d’Or », RMAL, 3, p. 141-152.

Boutemy A. (1946-1947), « La version parisienne du poème de Simon Chèvre d’Or sur la guerre de Troie (Ms. lat. 8430) », Scriptorium, 1, p. 267-288.

Parrot M. (1975), The Ylias of Simon Capra Aurea, Toronto, University of Toronto.

Peyrard S., L’Ilias de Simon Chèvre d’or, Étude critique et commentaire, École nationale des chartes, (manuscrit)

Études

n. r.

Ff. 3r-50r

Division Ff. 3r-50r
Numérisations
Description matérielle
Texte complet
Titre donné par le manuscrit Sententia Beati Augustini doctoris hyponiensis episcopi ex libro retractationum in libros contra epistolam parmeniani
Identification Augustinus 🔎 Contra epistolam Parmeniani donatistae

Transcription du texte

Transcription du texte

Intitulé de début :

Sententia Beati Augustini doctoris hyponiensis episcopi ex libro retractationum in libros contra epistolam parmeniani (f. 3r)

Incipit :

In trib(us) libris contra ep(isto)lam parmeniani donatistarum cartaginiensis ep(iscop)i successorisq(ue) donati […] (f. 3r)

Explicit :

[…] si nolunt corrigi salte(m) non audeant gloriari (f. 50r)

Intitulé de fin :

Explicit liber tertius beati augustini catholici ep(iscop)i contra ep(isto)lam parmeniani donatiste (f. 50r)

Formule conclusive : -

Annotation(s) : Rares annotations marginales

Glose(s) : -

Zone des notes

Notes sur l’identification

Aug. retract. 2, 17 || Aug. c. Parm. 3, 6, 29.

PL, t. 43, col. 33-108.

Note sur la description matérielle

Texte : Initiales de rouge et vert ; lettrine ornée : M (f. 3r).

Illustrations : -

Autres informations codicologiques : Table des matières : f. 2v.

Mémento

Bibliographie

Éditions

Migne J.-P. (éd.) (1879), Patrologiae cursus completus. Series latina, Paris, Garnier et J.-P. Migne, t. 43, col. 33-108.

Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Contra epistulam Parmeniani, M. Petschenig (éd.), Vienne, Tempsky, 1908, t. 51, p. 19-141.

Corpus christianorum. Series latina, Contra epistulam Parmeniani, A. Mutzenbecher (éd.), Turnhout, Brepols, 1984, t. 57.

Études

n. r.

Accès controlés

Sources philosophiques et théologiques

Commentaires

Ff. 50r-51r

Division Ff. 50r-51r
Numérisations
Description matérielle
Texte complet
Titre donné par le manuscrit Sententia ex libro retractationum Beati Augusti ep(iscop)i
Identification Augustinus 🔎 Sententia ex libro retractationum

Transcription du texte

Transcription du texte

Intitulé de début :

Sententia ex libro retractationum Beati Augusti ep(iscop)i (f. 50r)

Incipit :

EODEM TEMPORE VENERVNT in manus meas quedam disputationes (f. 50r)

Explicit :

[…] facile fit opus pietatis etia(m) q(uo)d difficile atq(ue) impossibile fuit. Hic liber sic incipit : De eo q(uo)d scriptum e(st), In p(ri)ncipio fecit D(eu)s coelum et terram (f. 51r).

Intitulé de fin : -

Formule conclusive : -

Annotation(s) : -

Glose(s) : -

Zone des notes

Notes sur l’identification

PL, t. 32, col. 618-620.

Note sur la description matérielle

Texte : lettrine ornée à l’encre avec décor en vert : E (f. 50r.)

Illustrations : -

Autres informations codicologiques : -

Mémento

Bibliographie

Éditions

Migne J.-P. (éd.), Patrologiae cursus completus. Series latina, t. 32, col. 618-620.

Mutzenbecher A. (éd.), Corpus christianorum. Series latina, t. 57, 1984.

Études

n. r.

Accès controlés

Sources philosophiques et théologiques

Commentaires

Ff. 51r-81r

Division Ff. 51r-81r
Numérisations
Description matérielle
Texte complet
Titre donné par le manuscrit Liber beati Augustini episcopi contra Adimantium discipulum Manichei
Identification Augustinus 🔎 Contra Adimantium discipulum Manichaei

Transcription du texte

Transcription du texte

Intitulé de début :

Aurelii augustini doctoris, contra adimantium liber incipit. (f. 51r)

Incipit :

De eo quod scriptum est in principio fecit d(eu)s caelum (et) te(rr)am […] (f. 51r)

Explicit :

[…] tanta est p(er)nicies animor(um) qui cu(m) uincere hominem uolunt ab errore uincuntur. (f. 81r)

Intitulé de fin :

Explicit liber beati Augustini ep(iscop)i contra Adimantium discip(u)l(u)m Manichei. (f. 81r)

Formule conclusive : –

Annotation(s) : Très rares annotations.

Glose(s) : -

Zone des notes

Notes sur l’identification

Aug. retract. 1, 22 || Aug. c. Adim. 28.

PL, t. 42, col. 129-172.

Note sur la description matérielle

Texte : initiales de couleur rouge et vert.

Illustrations : -

Autres informations codicologiques : -

Mémento

Bibliographie

Éditions

Migne J.-P. (éd.), Patrologiae cursus completus. Series latina, Paris, Garnier et J.-P. Migne, t. 42, col. 129-172.

Corpus scriptorum ecclesiasticorum laqtinorum, Zycha J. (éd.), Contra Adimantum, t. 25, 1891, p. 115-190.

Jolivet R. et Jourjon M. (éd.), Augustin, Contra Adamantum, Paris, Desclée de Brouwer, 1961.

Études

n. r.

Accès controlés

Sources philosophiques et théologiques

Commentaires

F. 81v

Division F. 81v
Numérisations
Description matérielle
Texte complet
Titre donné par le manuscrit Sententia ex libro retractationum beati augustini episcopi
Identification Augustinus 🔎 Rectractationes (2, 53)

Transcription du texte

Transcription du texte

Intitulé de début :

Sententia ex libro retractationum beati augustini episcopi. (f. 81v)

Incipit :

SCRIPSI DVOS libros ad illustrem uirum comite(m) ualerium cum audissem pelagianos […] (f. 81v)

Explicit :

[…] alio libro ad eadem ipsa respondi Hui(us) op(er)is prim(us) liber incipit heretici noui fili ualeri. Secundus aute(m) sic inter militie tue curas (f. 81v). (f. 81v)

Intitulé de fin : -

Formule conclusive : -

Annotation(s) : -

Glose(s) : -

Zone des notes

Notes sur l’identification

PL, t. 32, col. 651.

Note sur la description matérielle

Texte : initiale de couleur rouge et vert : S (f. 81v)

Illustrations : -

Autres informations codicologiques : -

Mémento

Bibliographie

Éditions

Migne J.-P. (éd.), Patrologiae cursus completus. Series latina, t. 32, col. 651.

Mutzenbecher A. (éd.), Corpus christianorum. Series latina, t. 57, 1984.

Études

n. r.

Accès controlés

Sources philosophiques et théologiques

Commentaires

Ff. 81v-120r

Division Ff. 81v-120r
Numérisations
Description matérielle
Texte sans lacune
Titre donné par le manuscrit Aurelii augustini episcopi doctoris egregii ad ualerium comitem de nuptiis et concupiscentia libri
Identification Augustinus 🔎 De nuptiis et concupiscentia

Transcription du texte

Transcription du texte

Intitulé de début :

Aurelii augustini ep(iscop)i doctoris egregii ad ualerium comitem de nuptiis (et) concupiscentia lib(er) prim(us) incipit (f. 81v)

Incipit :

HERETICI noui dilectissime fili ualeri qui medicina(m) chr(ist)i q(u)a peccata sanant(ur) […] (f. 81v)

Explicit :

[…] peccata originalia pr(o)pter que ih(esu)s, id est saluator possit esse et ipsorum (f. 120r)

Intitulé de fin :

Explicit liber s(e)c(un)d(u)s beati augustini ep(iscop)i de nuptiis et concupiscentia. (f. 120r)

Formule conclusive : -

Annotation(s) : très rares annotations marginales

Glose(s) : -

Zone des notes

Notes sur l’identification

Aug. retract. 2, 53 || Aug. nupt. et concup. 2, 35, 60.

PL, t. 44, col. 413-474.

Note sur la description matérielle

Texte : initiales de couleur rouge et vert ; initiales ornées : H (f. 81v) ; I (f. 96r) qui marque le début du livre II.

Illustrations : -

Autres informations codicologiques : le texte est suivi d’un f. blanc non numéroté

Mémento

Bibliographie

Éditions

Migne J.-P. (éd.), Patrologiae cursus completus. Series latina, Paris, Garnier et J.-P. Migne, t. 44, col. 413-474.

Corpus scriptorum ecclesaisticorum latinorum,, Vrba C.F. et Zycha J. (éd.), De nuptiis et concupiscentia, t. 42, Vienne, Tempsky, 1902, p. 211-319

Thonnard F.J. (éd.), Augustin, De nuptiis et concupiscentia, Paris, Desclée de Brouwer, 1974.

Études

n. r.

Accès controlés

Sources philosophiques et théologiques

Commentaires