Cote | Avranches BM, 160 |
---|---|
Cote(s) ancienne(s) | n o 23 (contreplat) ; 2.0.38 (contreplat) ; II 3 (f. 1r et f. 4r sur morceau de parchemin collé) ; n. 181 (f. 2r) ; II 4 (f. 135r sur morceau de parchemin collé). |
Datation | XII e siècle (Delisle 1872 ; Omont 1889) ; avant 1186 ? (Samaran & Marichal 1984) |
Langue(s) |
|
Description matérielle brève | |
Nature : | Manuscrit hétérogène |
État : | Manuscrit mutilé |
Foliotation : | 189-[1] ff. |
Dimensions : | 344 × 250 mm (f. 10) ; 340 × 235 mm (f. 144) |
Support : | parchemin |
Éléments de décoration : | éléments de décoration |
Illustrations : | ill. |
Notation musicale : | - |
Incipit repère | […] co(m)memorant(ur) dieb(us) nisi ut p(ri)us conderet(ur) mund(us) quasi dom(us) (et) […] (f. 2r) |
Explicit repère | […] exercitus quadraginta milia et insequuntur arabes ab hesema usq(ue) damascum […] (f. 188v) |
Nom du manuscrit | Iul. Florii Hist. et B. Nicephori (dos) |
Nom du manuscrit Omont 1889 | Julii Flori chronica etc. |
Origine : mauriste ?
Technique : « Reliure veau noir » (Omont 1889)
Décor : Doré sur le dos ; quadrillage poinçonné
Gardes : Un feuillet de garde en papier filigrané (chapeau de cardinal) avant garde collée finale
189 ff. + [1 bl. np en papier (garde)]
189 ff. (Omont 1889) ; folios chiffrés 2-189 (Samaran & Marichal 1984)
344 × 250 mm (f. 10) ; 340 × 235 mm (f. 144)
In-folio (Delisle 1872) ; 345 × 230 mm (Omont 1889) ; 350 × 253 mm (Samaran & Marichal 1984)
Parchemin ; gardes papier
Manuscrit mutilé. Le f. 1 est presqu’entièrement détruit
???
« Plusieurs écritures » (Delisle 1872)
-
Texte : Initiales de couleur rouge, verte (unité codicologique 1) rouge et bleue (unité codicologique 2)
-
-
Origine : le manuscrit a été produit à l’ abbaye du Mont Saint-Michel (Samaran & Marichal 1984).
Destinée : -
Numérisation en ligne sur la BVMM : Avranches BM, 160.
Delisle L. (1872), Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques des départements, vol. 4, Arras, Avranches, Boulogne, Paris, Imprimerie nationale, p. 512-513.
Nortier G. (1966), Les bibliothèques médiévales des abbayes bénédictines de Normandie, Caen, Caron et Cie, p. 161.
Omont H. (1889), Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques de France, t. X, Paris, E. Plon – Nourrit, p. 78-79.
Samaran C. et Marichal R. (1984), Catalogue des manuscrits en écriture latine, t. 7, Paris, Éditions du CNRS, p. 449.
IRHT, Répertoire des manuscrits reproduits et recensés, Medium
Avril F. (1967), « Décoration des manuscrits au Mont (XI e-XII e siècles) », in Millénaire monastique du Mont-Saint-Michel, t. 2, Vie montoise et rayonnement intellectuel, R. Foreville, Paris, P. Lethielleux (Bibliothèque d’histoire et d’archéologie chrétiennes).
Foreville R. (dir.) (1967), Millénaire monastique du Mont-Saint-Michel, t. 2, Vie montoise et rayonnement intellectuel, Paris, P. Lethielleux (Bibliothèque d’histoire et d’archéologie chrétiennes), p. 174, p. 207.
Natunewicz C. F. (1966), « Freculphus of Lisieux. His CHronicle and a Mont Saint-Michel Manuscript », Horae eruditae, p. 90-134.
Dosdat M. (), L’enluminure romane au Mont Saint-Michel, Rennes, Éditions Ouest-France.
Division | ff. 2-134 |
---|---|
Cote(s) ancienne(s) | II 3 (f. 4r sur morceau de parchemin collé) |
Datation | XII e s. |
Langue(s) |
|
Description matérielle brève | |
État : | unité codicologique mutilée |
Importance matérielle : | 134 ff |
Dimensions : | 344 × 250 mm (f. 10) |
Support : | Parchemin |
Éléments de décoration : | éléments de décoration |
Illustrations : | - |
Notation musicale : | - |
Incipit repère | […] co(m)memorant(ur) dieb(us) nisi ut p(ri)us conderet(ur) mund(us) quasi dom(us) (et) […] (f. 2r) |
Explicit repère | […] (et) carcerib(us) probat(ur) q(uia) no(n) honori erat catholicum esse sub poenae […] (f. 133v) |
134 ff. foliotés = 135 ff. (f. 55 et f. 55bis)
344 × 250 mm (f. 10)
Parchemin
Manuscrit mutilé. Le folio 1 est presqu’entièrement détruit
Cahiers : ???
« Plusieurs mains » (Samaran & Marichal 1984) et plusieurs encres
-
Illustrations : 3 illustrations (f. 74r ; 92v et 105r (voir Dosdat) ;
Texte : initales de couleur rouge et verte ; quelques initiales ornées (f. 1v, 12v, 62r)
-
-
Origine : « Cet élément rappelle, autant par l’aspect des écritures que par la présentation des textes, la deuxième partie du manuscrit original de la chronique de Robert de Torigni, abbé du Mont Saint-Michel (Manche) entre 1154 et 1186 […] ; il porte en marge des annotations qui pourraient être de la main de l’abbé » (Samaran & Marichal 1984).
Destinée : -
Delisle L. (1872), Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques des départements, vol. 4, Arras, Avranches, Boulogne, Paris, Imprimerie nationale, p. 512-513.
Nortier G. (1966), Les bibliothèques médiévales des abbayes bénédictines de Normandie, Caen, Caron et Cie, p. 161.
Omont H. (1889), Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques de France, t. X, Paris, E. Plon – Nourrit, p. 78-79.
Samaran C. et Marichal R. (1984), Catalogue des manuscrits en écriture latine, t. 7, Paris, Éditions du CNRS, p. 449.
Foreville R. (dir.) (1967), Millénaire monastique du Mont-Saint-Michel, t. 2, Vie montoise et rayonnement intellectuel, Paris, P. Lethielleux (Bibliothèque d’histoire et d’archéologie chrétiennes), p. 174, p. 207.
Dosdat M. (), L’enluminure romane au Mont Saint-Michel, Rennes, Éditions Ouest-France.
Division | Ff. 2r-134v | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | Liber historiarum Julii Flori | |
Identification | Freculfus Lexoviensis 🔎 Chronica (lib. 1-lib. IV, cap. XXI) |
Intitulé de début :
Incipit liber historiarum Iulii Flori (f. 1r)
Incipit :
De eo quod pene omnes historiographi textere suas […] (f. 1r)
Explicit :
[…] libros V et com(m)entarios in iob (et) multa alia que digerere p(ro)prii iudicii id est uiuit usq(ue) hodie et octogesimu(m) terciu(m) sue ia(m) annu(m) excellit […]. (f. 134v)
Intitulé de fin : -
Formule conclusive : -
Annotation(s) : -
Glose(s) : -
PL, t. 106, col. 920-1221.
Texte : Initiales de couleur rouge et verte ; initiales ornées : I (f. 92v), I (f. 105r).
Illustrations : -
Autres informations codicologiques : Le texte est incomplet ; le folio 1 est presque entièrement arraché ; aux folios 91v-92r se trouve une dédicace à Judith ; à la fin du texte, une fin a été rajoutée par une autre main : in Iob multa alia que digerere principii iudicii id est uiuit usque hodie et octogesimum tertium et ? sue iam annum excellit.
Allen M. I. (éd.) (2002), Frechulfi Lexoviensis Opera omnia, Turnhout, Brepols (Corpus Christianorum, Continuatio Mediaevalis ; 169).
Migne J.-P. (éd.) (1851), Patrologiae cursus completus. Series latina, Paris, Garnier et J.-P. Migne, t. 106, col. 920-1221.
n. r.
Sources historiques
Chroniques
Division | ff. 135-189 |
---|---|
Cote(s) ancienne(s) | II 4 (f. 135r sur un morceau de parchemin collé) |
Datation | 1154-1186 ? (Samaran & Marichal 1984) |
Langue(s) |
|
Description matérielle brève | |
État : | unité codicologique complète |
Foliotation : | 54 ff. (135 à 189) |
Dimensions : | 340 × 235 mm (f. 144) |
Support : | Parchemin |
Éléments de décoration : | éléments de décoration |
Illustrations : | - |
Notation musicale : | - |
Incipit repère | […] deuote p(er)soluat (et) p(ro) nob(is) ineruditis et peccatorib(us) p(ro)pter d(omin)um orare ne pigeat […] (f. 136r) |
Explicit repère | […] exercitus quadraginta milia et insequuntur arabes ab hesema usq(ue) damascum […] (f. 188v) |
folioté de 135 à 189 soit 54 ff.
340 × 235 mm (f. 144)
Parchemin
Manuscrit complet
n. r.
« deux mains » (Samaran & Marichal 1984)
-
Texte : initiales de couleur rouge et bleue
-
-
Origine : « L’aspect de cet élément, tant par l’écriture que par la mise en page, le rattache aux manuscrits copiés au Mont Saint-Michel (Manche) sous l’abbatiat de Robert de Torigni entre 1154 et 1186. » (Samaran & Marichal 1984)
Destinée : -
Delisle L. (1872), Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques des départements, vol. 4, Arras, Avranches, Boulogne, Paris, Imprimerie nationale, p. 512-513.
Nortier G. (1966), Les bibliothèques médiévales des abbayes bénédictines de Normandie, Caen, Caron et Cie, p. 161.
Omont H. (1889), Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques de France, t. X, Paris, E. Plon – Nourrit, p. 78-79.
Samaran C. et Marichal R. (1984), Catalogue des manuscrits en écriture latine, t. 7, Paris, Éditions du CNRS, p. 449.
Foreville R. (dir.) (1967), Millénaire monastique du Mont-Saint-Michel, t. 2, Vie montoise et rayonnement intellectuel, Paris, P. Lethielleux (Bibliothèque d’histoire et d’archéologie chrétiennes), p. 174, p. 207.
Dosdat M. (), L’enluminure romane au Mont Saint-Michel, Rennes, Éditions Ouest-France.
Division | Ff. 135r-136r | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | Preafatio | |
Identification | Anastase le Bibliothécaire 🔎 , Praefatio |
Intitulé de début :
INCIPIT PREFATIO ANASTASII BIBLIOTECARII SVMME ET APOSTOLICE SEDIS (f. 135r)
Incipit :
Ecclesiasticam karissime f(rate)r (et) digne chr(ist)i leuita ioh(anne)s auctore deo scripturus historiam […] (f. 135r)
Explicit :
[…] donec gratu(m) enim e(st) deo (et) acceptum quod ei se(cun)dum uires offert(ur). (f. 136r)
Intitulé de fin :
Explicit p(ro)log(us) istorie anastasii romane ecclesie bibliothecarii (f. 136r)
Formule conclusive : -
Annotation(s) : -
Glose(s) : -
Inédit (?)
Texte : Initiales de couleur rouge et verte
Illustrations : -
Autres informations codicologiques : -
n. r.
n. r.
Sources historiques
Chroniques
Division | Ff. 136r-139r | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | Chronographia | |
Identification | Nicephorus 1 🔎 , trad. : Anastase le Bibliothécaire 🔎 , Chronographia ad 867 |
Intitulé de début :
Incipit cronographia trip(ar)tita breuis beati nicephori constantinopolitani e(pisco)pi ab ipso anastasio de greco in latinum translata (f. 136r)
Incipit :
Adam cum esset annorum ducentorum triginta genuit seth […] (f. 136r)
Explicit :
Centum ab abraham usq(ue) ad egressum filiorum israel ann(i) cccc xxx (f. 139r)
Intitulé de fin : -
Formule conclusive : -
Annotation(s) : -
Glose(s) : -
Fabrot (éd.) 1649.
Texte : Initiales de couleur rouge et verte
Illustrations : -
Autres informations codicologiques : -
Fabrot C. H. (éd.) (1649), Anastasii Bibliothecarii Historia ecclesiastica, sive Chronographia tripertita... [ex Nicephoro, Georgio Syncello et Theophane.] Accedunt notae Caroli Annibalis Fabroti,.. - Anastasii,... Bibliothecarii, historia de vitis Romanorum Pontificum a B. Petro apost. ad Nicolaum I... deinde Vita Hadriani II et Stephani VI, auctore Guillelmo Bibliothecario... opera Caroli Annibalis Fabroti , Paris, Ex. typographia regia.
n. r.
Sources historiques
Chroniques
Division | Ff. 139r-189v | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | Excerptio ex chronographia | |
Identification | Georgius Syncellus 🔎 , trad. : Anastase le Bibliothécaire 🔎 , Chronographie (excerpta) |
Intitulé de début :
Abhinc excerptio ex chronographia Georgii hic sumit exordium (f. 139r)
Incipit :
Pompei(us) bello ierosolima p(er)empta aristobolu(m) quide(m) uinctum cum filiis alexandro (et) antigono tenebat […] (f. 139r)
Explicit :
[…] restitutione(m) imp(er)ii subrogatu(m) prouexit innumerabilem quoque. (f. 189v)
Intitulé de fin : -
Formule conclusive : -
Annotation(s) : -
Glose(s) : -
-
Texte : Initiales de couleur rouge et bleue (dont certaines plus travaillées).
Illustrations : -
Autres informations codicologiques : -
Fabrot C. H. (éd.) (1649), Anastasii Bibliothecarii Historia ecclesiastica, sive Chronographia tripertita... [ex Nicephoro, Georgio Syncello et Theophane.] Accedunt notae Caroli Annibalis Fabroti,.. - Anastasii,... Bibliothecarii, historia de vitis Romanorum Pontificum a B. Petro apost. ad Nicolaum I... deinde Vita Hadriani II et Stephani VI, auctore Guillelmo Bibliothecario... opera Caroli Annibalis Fabroti , Paris, Ex. typographia regia.
n. r.
Sources historiques
Chroniques