Cote | Avranches BM, 41 |
---|---|
Cote(s) ancienne(s) | n. 10 (f. [1r]) ; 3.0.58 (contreplat) ; n° 53 (f. [1r]) |
Datation | XII e siècle (Omont 1889) ; fin du XII e siècle (Delisle 1872) ; avant 1173 (Samaran & Marichal 1984) |
Langue(s) |
|
Description matérielle brève | |
Nature : | Manuscrit homogène |
État : | Manuscrit complet |
Foliotation : | [2]-154-[2] ff. |
Dimensions : | 265 × 200 mm (f. 10) |
Support : | parchemin |
Éléments de décoration : | éléments de décoration |
Illustrations : | ill. |
Notation musicale : | notation musicale |
Incipit repère | […] Bened(ictio) stolae. Deus qui solis praedicatorib(us) collum et pectus orario muniri concessisti […] (f. 2r) |
Explicit repère | […] suo seruicio concedat p(er)manere ut denariu(m) […] (f. 153v) |
Nom du manuscrit | M. S. Missale abbreviat(um) (dos) ; Missale abbreviatum (contreplat) ; Pars cuisculis in quo reperiuntur quaedam praefationes non spernenda licet non sint in usu (f. [Ir]) |
Nom du manuscrit Omont 1889 | Missale abbreviatum |
« Voir les missels n os 42 et 43. Sur un feuillet de la fin est cette note : Metropolis civitas Turonorum ; civitas Cenomannorum ; Redonum ; Andegavorum ; Namnetum ; Corisopitum ; Ciantium, id est Venetum ; Ossismorum ; Diablintum, quæ alio nomine Aliud vel Adala vocatur. (Voyez la Notice de M. Desroches, page 92). Au bas de la seconde page, en caractères du XIII e siècle : In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Amen. Sanctus Nichasius habuit maculam in oculo, et deprecatus est Deum ut quicunque nomen suum super se portaret maculam in oculo non haberet. † Christus vincit. † Christus regnat. † Christus imperat . » (Omont 1889)
Origine : reliure veau noir (mauriste ?), restaurée le 11 février 1948 à la Bibliothèque nationale
Technique : -
Décor : 5 nerfs ; titres et fleurons dorés sur le dos du manuscrit
Gardes : garde en papier moderne : deux au début et deux à la fin.
[2]-154-[2] ff.
Folioté en 1884
154 ff. (Omont 1889 ; Samaran & Marichal 1984)
265 × 200 mm (f. 10)
In-quarto (Delisle 1872) ; 268 × 200 mm (Omont 1889 ; Samaran & Marichal 1984)
Parchemin
Manuscrit complet
Cahiers : reliure trop serrée pour faire l’analyse des cahiers ; cahiers non numérotés.
-
notation musicale pour les passages chantés (ff. 48r-49v, 52r-53r
Texte : « plusieurs majuscules ornées en arabesques ; d’autres en couleur, mais peu élégantes ; rubriques » (Delisle 1872). « Lettres historiées et ornées » (Samaran & Marichal 1984).
-
-
Origine : Ce sacramentaire contient des offices propres à l’abbaye de Saint-Benoît-sur-Loire (Loiret) ; une importance spéciale y est donnée à s. Benoît.
Destinée : Abbaye de Saint-Martin au Val
Numérisation en ligne sur la BVMM : Avranches BM, 41.
Delisle L. (1872), Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques des départements, publié sous les auspices du ministre de l’instruction publique , t. IV Arras – Avranches – Boulogne, Paris, Imprimerie nationale, 1872, p. 449.
Omont H. (1889), Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques de France, t. X, Paris, E. Plon – Nourrit, p. 21-22.
Samaran C. et Marichal R. (1984), Catalogue des manuscrits en écriture latine, t. 7, Paris, Éditions du CNRS, p. 55.
IRHT, Répertoire des manuscrits reproduits et recensés, Medium
Bourgeois-Lechartier M. (1967), « A la recherche du scriptorium de l’abbaye du Mont Saint-Michel », in Millénaire monastique du Mont-Saint-Michel, t. 2, Vie montoise et rayonnement intellectuel, R. Foreville (dir.), Paris, P. Lethielleux (Bibliothèque d’histoire et d’archéologie chrétiennes), p. 178, p. 184 n. 11, p. 187, p. 197, p. 199, p. 201.
Davril A. (2011), « La liturgie monastique à l’abbaye de Fleury du VIIe au XVIe siècles. », Questions Liturgiques, 1, p. 25-37.
Embach M. (2007), « Eine mittelalterliche Handschrift aus der Benediltinerabtei Fleury, das Missale Hs 187 der Bibliothek des Bischöflichen Priesterseminars in Trier », Kurtrierisches Jahrbuch, 47, p. 151-159.
Laporte J. dom (dir.) (1967), Millénaire monastique du Mont-Saint-Michel, t. 1, Histoire et vie monastiques, Paris, P. Lethielleux (Bibliothèque d’histoire et d’archéologie chrétiennes), p. 756 et n. 31.
Meyer C. (2021), Catalogue des manuscrits notés du Moyen-Âge, t. VII : Collections de Normandie, Bibliothèque nationale de France et bibliothèques parisiennes, Turnhout, Brepols, 2021, p. 5.
Nortier G. (1966), Les bibliothèques médiévales des abbayes bénédictines de Normandie, Caen, Caron et Cie, p. 158.
Division | Ff. 1r-1v | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | s. t. | |
Identification | Anonyme Benedictiones |
Intitulé de début : -
Incipit :
Om(ni)p(oten)s se(m)p(i)t(er)ne d(eu)s q(u)i p(er) moysen famulu(m) tuu(m) po(n)tificalia atq(ue) leuitica uestime(n)ta […] (f. 1r)
Explicit :
[…] (et) eu(m) su(um) i(n) se(m)p(i)te(r)nu(m) c(us)todias p(er) […] (f. 1r)
Intitulé de fin : -
Formule conclusive : -
Annotation(s) : Au bas du f. 1v, d’une autre écriture :
In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Sanctus Nichasius habuit maculam in oculo et deprecatus est Deum ut quicumque nomen suum super se portaret maculam in oculo non haberet. Christus uincit. Christus regnat. Christus imperat.
Glose(s) : -
-
Texte : initiales de couleur rouge.
Illustrations : -
Autres informations codicologiques : -
n. r.
n. r.
Livres liturgiques
Division | Ff. 2r-147r | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | Benedictum stole nostrum | |
Identification | Sacramentarium ad usum monasterii Floriacensis |
Intitulé de début :
Bened(ictum) stole n(ostr)u(m) (f. 2r)
Incipit :
Deus qui solis predicatorib(us) collum (et) pectus orario muniri concessisti exaudi nos […] (f. 2r)
Explicit :
[…] et te uigi(li)ter meo omnium honorare principium. (f. 129r)
Intitulé de fin : -
Formule conclusive : -
Annotation(s) : Quelques notes en marge.
Glose(s) : -
Inédit ?
Texte : initiales de couleur rouge, bleue et verte ; initiales ornées : E (f. 4r), C (f. 7v), D (f. 9r), P et U (f. 48r) et D (f. 50r).
Illustrations : -
Autres informations codicologiques : portées de musique (ff. 48r-49r ; avec le texte).
-
n. r.
Livres liturgiques
Missel
Division | Ff. 129r-147r | |
---|---|---|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | Ordo qualiter ab episcopo | |
Identification | Ordo qualiter ab episcopo |
Intitulé de début :
INCIPIT ORDO QVALIT(ER) AB EP(ISCOP)O SINOD(VS) AGATVR (f. 129r)
Incipit :
Adsum(us) d(omi)ne s(an)c(t)e [sic] sp(iritu)s adsum(us) peccati quide(m) i(m)manitate detenti […] (f. 129r)
Explicit :
[…] placide in n(ost)ris cordib(us) requiescat am(en) Q(uo)d ipse p(re)stare dignetur (f. 147r)
Intitulé de fin : -
Formule conclusive : -
Annotation(s) : -
Glose(s) : -
Inédit ?
Texte : initiales et intitulés de couleur rouge
Illustrations : -
Autres informations codicologiques : -
-
n. r.
Livres liturgiques
Division | F. 147v | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | s. t. | |
Identification | Anonyme Itineraria et alia geographica |
Intitulé de début : -
Incipit :
Metropolis ciuitas turonor(um) Ciuitas cenomannor(um) Ciuitas redonu(m) Ciuitas andegauor(um) Ciuitas namnetu(m) Ciuitas corisopitu(m) Ciuitas ciantiu(m) id est uenetu(m) Ciuitas ossismoru(m) […] (f. 147v)
Explicit :
[…] Ciuitas diablintu(m) que alio no(m)i(n)e aliud u(e)l adala uocat(ur). (f. 147v)
Intitulé de fin : -
Formule conclusive : -
Annotation(s) : -
Glose(s) : -
CCSL, t. 175, p. 388.
Texte : -
Illustrations : -
Autres informations codicologiques : -
Corpus Christianorum Series Latinae (1954), Turnhout, Brepols, t. 175, p. 388.
n. r.
Sources géographiques
Division | Ff. 147v-154r | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | s. t. | |
Identification | Orationes |
Intitulé de début : -
Incipit :
D(eu)s q(ui) hodierna die discip(u)lor(um) m(en)tes sp(iritu)s p(ar)acliti i(n)fusione dignatus est illustrare […] (f. 147v)
Explicit :
[…] reddere (et) infirmis congruam sanitatem concedere. Amen. Q(uo)d ipse.
Intitulé de fin : -
Formule conclusive : -
Annotation(s) : -
Glose(s) : -
Inédit ?
Texte : initiales de couleur rouge, bleue et verte.
Illustrations : -
Autres informations codicologiques : Folio blanc (f. 154v).
n. r.
n. r.
Livres liturgiques
Livre de prières
Prières