Cote | Avranches BM, 88 |
---|---|
Cote(s) ancienne(s) | A 1 (f. [IIIr]) ; n. 134 (f. 1r) ; 4.0.28 (contreplat) ; n° 136 (contreplat ; f. 93v ; dos) ; 2970 (dos) |
Datation | XII e siècle (Delisle 1872 ; Omont 1889) ; 1 re moitié du XII e siècle (Samaran & Marichal 1984) ; XI e et XII e siècles (Jeudy & Riou 1989) |
Langue(s) |
|
Description matérielle brève | |
Nature : | Manuscrit hétérogène |
État : | Manuscrit complet |
Foliotation : | [1]-[2]-168 ff. (1-167, dont un f. 115bis)-[1] |
Dimensions : | 212 x 145 mm (f. 10) |
Support : | parchemin |
Éléments de décoration : | éléments de décoration |
Illustrations : | - |
Notation musicale : | - |
Incipit repère | […] ex utero matris infans funditur huius offensiones quantu(m) […] (f. 2r) |
Explicit repère | […] n(on) plane aliq(ui)d respondebis s(ed) ut homines n(on) […] (f. 164v) |
Nom du manuscrit | Augustini opera (contreplat sur un morceau de papier collé) |
Nom du manuscrit Omont 1889 | S. Augustini opuscula |
Origine : ???
Technique : « Reliure veau noir » (Omont 1889)
Décor : -
Gardes : -
167 ff. (Omont 1889) ; II + 167 ff. (Samaran & Marichal 1984 ; Jeudy & Riou 1989) ; [1]-[2]-168 ff. (1-167, dont un f. 115bis)-[1]
In-quarto (Delisle 1872) ; 215 × 148 mm (Omont 1889) ; 212 x 145 mm (f. 10)
parchemin
abimé (cahier central détaché : ff. 90-93)
Cahiers : 25
minuscule caroline
Non
Texte : « lettres ornées et filigranées » (Samaran & Marichal 1984)
-
Ex monasterio S(anc)ti Michaelis In periculo maris (morceau de garde ancienne découpé ; XVII e siècle)
Ex monasterio S(anc)ti Michaelis in periculo maris (f. 1r ; XVII e siècle)
Origine : Ce manuscrit est composé à partir de la réunion de deux éléments contemporains, dont l’aspect et le style conviennent au scriptorium du Mont Saint-Michel. Le premier est l’œuvre de deux copistes : a) ff. 1-32 ; b) ff. 33-91, celui-ci ayant donné son nom dans une mention à la mine de plomb “ Simeon scripsit” en haut du f. 34 ; le second ayant été écrit par une seule main. (Samaran & Marichal 1984). La main de cette annotation semble différente de celle du texte. « Le f. 167, placé en garde finale à la fin du recueil, provient du même exemplaire démembré de l’ Historia Longobardorum de Paul Diacre que les ff. I-II du manuscrit 94 d’Avranches : c’était un manuscrit copié au Mont Saint-Michel à la fin du XI e siècle » (Samaran & Marichal 1984)
Destinée : -
Numérisation en ligne sur la BVMM : Avranches BM, 88.
Delisle L. (1872), Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques des départements, vol. 4, Arras, Avranches, Boulogne, Paris, Imprimerie nationale, p. 469.
Nortier G. (1966), Les bibliothèques médiévales des abbayes bénédictines de Normandie, Caen, Caron et Cie, p. 137 n. 15, p. 155 n. 132, p. 159.
Omont H. (1889), Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques de France, t. X, Paris, E. Plon – Nourrit, p. 40.
Samaran C. et Marichal R. (1984), Catalogue des manuscrits en écriture latine, t. 7, Paris, Éditions du CNRS, p. 446.
IRHT, Répertoire des manuscrits reproduits et recensés, Medium
Alexander J.J.G., Norman illumination at Mont Saint-Michel (966-1100), Oxford, 1970, p. 28 n. 1, p. 34-37, p. 213, p. 219, p. 227.
Pohl B. (2014) « Abbas qui et scriptor? The Handwriting of Robert of Torigni and His Scribal Activity as Abbot of Mont-Saint-Michel (1154–1186) », Traditio, 69, pp. 45-86.
Division | Ff. 1-89 |
---|---|
Cote(s) ancienne(s) | - |
Datation | XIIe siècle |
Langue(s) |
|
Description matérielle brève | |
Nature : | Manuscrit homogène ; Recueil organisé |
État : | Manuscrit complet |
Importance matérielle : | 1-33r ; 33v-89 |
Dimensions : | 213 x 143 mm (f. 2r) |
Support : | parchemin |
Éléments de décoration : | éléments de décoration |
Illustrations : | - |
Notation musicale : | - |
Incipit repère | ex utero matris funditur huius offensiones quantu(m) potest (f. 2r) |
Explicit repère | adv(er)sus hanc heresim pelagianor(um) tanto post exortura(m) (f. 88v) |
Nom du manuscrit | Augustini opera |
Origine : ???
Technique : ???
Décor : ???
Gardes : ???
???
???
???
???
???
???
???
Illustrations :
???
???
-.
n. r.
Division | Ff. 1r-32r | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | De gratia Novi Testamenti ad honoratum | |
Identification | Augustinus 🔎 Epistola de gratia Novi Testamenti |
Intitulé de début :
De gratia Noui Testamenti ad honoratum. L(iber) i(ncipit).[I v]
Incipit :
QVINQVE michi p(ro)posuisti p(er)tractandas questiones atq(ue) soluendas dilectissime […] (f. 1r)
Explicit :
quid aliud quam in eternum lumen magistrum nos habere testamur.(f. 32r)
Intitulé de fin :
Aurelii Augustini egregii doctoris de gratia Noui Testamenti liber ad honoratum explicit.(f. 32r)
Formule conclusive :
Aurelii Augustini egregii doctoris de gr(ati)a noui testamenti liber ad honorat(um) explicit. Quamq(ua)m eo ip(s)o quo forinscus bene admonentem iudicio n(on)
Annotation(s) : marginales : alternances de .N. et .a. ; addition pour réparer une omission (ff. 11r, 11v, 13r, etc) ; indication d'une omission par la mention omissio ou omissio paginae, tracée au crayon rouge (ff. 7r, 20v, 22v, 31r), ou par une marginale tracée par le copiste (ff. 18r, 20v)
Glose(s) : Non
???
Éditions de référence : ???
Texte : lettrine ornée : Q (f. 1r) ; trou 30 x 20 mm (f. 25).
Illustrations : Non
Autres informations codicologiques : copie du début du XII e siècle. Folios blancs (ff. 32v-33r).
Le De gratia novi testamenti est précédé (f. 1r) de l'extrait du Liber retractationum, II, ch. 62, annoncé par la rubrique : Sententia ex libro retractationu(m) beati aug(us)tini ep(iscop)i. Incipit : Eo ipso tempore, quo contra Donatistas uehementer exercebamur ; explicit : hic liber sic incip(it) quinq(ue) michi proposuisti questiones. Lettrine ornée : E (f.1r).
Migne J.-P. (éd.) (1879), Patrologiae cursus completus. Series latina, Paris, Garnier et J.-P. Migne, t. 38, col. 538-577.
Augustinus Hipponensis - Epistulae (CPL 0262) - LLT-A epist.: 140 (ad Honoratum catechumenum Carthaginiensem), CSEL 44, K. Daur (ed.), 2004-2009
n. r.
Sources philosophiques et théologiques
Commentaires
Division | Ff. 34r-89v | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | Aurelii Augustini ad papam urbis Romae Bonifacium contra epistolas Juliani episcopi Pelagianorum | |
Identification | Augustinus 🔎 Contra epistolas Juliani episcopi Pelagianorum |
Intitulé de début :
Aurelii Aug(ustini ad papa(m) urb(is) Rome Bonefaciu(m) lib(er) p(rimus) contra ep(istu)las Iuliani ep(iscop)i pelagianorum incipit. (f. 34r)
Incipit :
[N]OVERAM te quide(m) fama celeberrima p(re)dicante (et) freq(ue)ntissimis atq(ue) ueracissimis nuntiis […] (f. 34r)
Explicit :
petant pr(o)uide(n)t(er) instruit et petentes clement(er) exaudit..(f. 89v)
Intitulé de fin :
Explicit lib(er) iiii b(eat)i Aug(ustini) ep(iscop)i ad papa(m) bonifatiu(m) contra ep(isto)las iuliani ep(iscop)i Pelagian(orum)(f. 89v)
Formule conclusive :
am(en)(f. 89v)
Annotation(s) : nombreuses annotations marginales.
Glose(s) : non
Aug. c. Pelag. 1, 1, 1 - 4, 12, 34.
Texte : pas d'initiales rubriquées, blancs et lettres d'attente.
Illustrations : non
Autres informations codicologiques : copie du début du XII e siècle
???
Migne J.-P. (éd.) (1879), Patrologiae cursus completus. Series latina, Paris, Garnier et J.-P. Migne, t. 44, col. 549-638.
n. r.
Sources philosophiques et théologiques
Commentaires
Division | Ff. 90-93 |
---|---|
Cote(s) ancienne(s) | ??? |
Datation | XIe siècle (Jeudy & Riou 1989) |
Langue(s) |
|
Description matérielle brève | |
Nature : | Manuscrit hétérogène ; Recueil organisé |
État : | complet / mutilé / inachevé / complété / relié en désordre / ??? |
Importance matérielle : | 3 folios, 92r-93R sont blancs |
Dimensions : | 214 × 153 mm (Jeudy & Riou 1989) |
Support : | parchemin |
Éléments de décoration : | - |
Illustrations : | - |
Notation musicale : | - |
Incipit repère | [?]ullus homo lapis (est). Si aut(em) s(e)c(un)d(u)m accidens predicatio uniuersalit(er) fiat (f. 90r) |
Explicit repère | At lupus (et) catula formant coeundo liciscam (f. 91v) |
Nom du manuscrit | ??? |
Origine : ???
Technique : ???
Décor : ???
Gardes : ???
foliotation
???
???
???
« un feuillet double » (Jeudy & Riou 1989)
minuscule caroline
NON
Illustrations : non
NON
NON
Origine : « nord-ouest de la France, abbaye du Mont Saint-Michel vraisemblablement comme les autres parties du manuscrit, écriture légérement penchée au f. 90, droite et arrondie ailleurs. » (Jeudy & Riou 1989)
Destinée :-
Auteur (date), Titre, n° édition, Lieu, Éditeur.
n. r.
Division | F. 90r | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | s. t. (pour sans titre) / s. t. | |
Identification | Anonyme De dialectica (extr.) |
Intitulé de début :
???
Incipit :
[?]ullus homo lapis (est). Si aut(em) s(e)c(un)d(u)m accidens predicatio uniuersalit(er) fiat […] (f. 90r)
Explicit :
[…] nec jure culpari metuam si id laboraueri(m) effecisse quod sacris auribus potuerit placuisse.(f. 90r)
Intitulé de fin :
???
Formule conclusive :
???
Annotation(s) : NON
Glose(s) : NON
???
Texte : ???
Illustrations : NON
Autres informations codicologiques : ???
???
Migne J.-P. (éd.) (1841), Patrologiae cursus completus. Series latina, Paris, Garnier et J.-P. Migne, t. 32, col. (?).
n. r.
Sources philosophiques et théologiques
Commentaires
Division | Ff. 90v-91v | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | Epitaphia Ciceronis scripta a XII sapientibus / Epitaphia Ciceronis scripta a XII sapientibus | |
Identification | Anonyme Epitaphia Ciceronis scripta a XII sapientibus |
Intitulé de début :
Epitaphia Ciceronis scripta a XII sapientibus.
Incipit :
HIC IAC(et) in tumulo manibus tumulatus amicis | Qui fuit orator summus (et) eximius (f. 90v)
Explicit :
[…] at lupus et catula formant coeundo liciscam.(f. 90v)
Intitulé de fin :
Formule conclusive :
???
Annotation(s) : NON
Glose(s) : NON
???
Texte : NON
Illustrations : NON
Autres informations codicologiques : folios blancs (ff. 92v-93).
???
n
n. r.
Littérature
Littérature de circonstance
Division | F. 91v | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | s. t. (pour sans titre) / titre médiéval établi d’après l’intitulé de début ou de fin, normalisé (ortho-typo) | |
Identification | Eugenius Toletanus 🔎 Carmen de animantibus ambigenis (42, 22) |
Intitulé de début :
???
Incipit :
HEC SVNT ambigene que nuptu dispare constant […](f. 91v)
Explicit :
???
Intitulé de fin :
???
Formule conclusive :
???
Annotation(s) : ???
Glose(s) : ???
PL, 87, col. 366
Éditions de référence : Eugenius Toletanus, Carmina, ed. F. Vollmer, Auct. ant. 14, 1905, p. 231-270.
Texte : ???
Illustrations : NON
Autres informations codicologiques : copie du début du XII e siècle.
???
n. r.
n. r.
Littérature
Poésie
Division | Ff. 94-167 |
---|---|
Cote(s) ancienne(s) | |
Datation | ??? |
Langue(s) |
|
Description matérielle brève | |
Nature : | ; |
État : | complet / mutilé / inachevé / complété / relié en désordre / ??? |
Importance matérielle : | 72 folios |
Dimensions : | ??? × ??? mm |
Support : | parchemin |
Éléments de décoration : | éléments de décoration |
Illustrations : | - |
Notation musicale : | - |
Incipit repère | aurelii aug(ustini) yponensis ep(iscop)i contra maximinu(m) hereticu(m) arrianor(um) (f. 94v) |
Explicit repère | de ipso quippe paulo p(ost) d(icitu)r hic d(eu)s (f. 164r) |
Nom du manuscrit | ??? |
Origine : ???
Technique : ???
Décor : OUI: lettres rouges et vertes en alternance dont certaines sont ornées (ff. 94r, 107, 120v, 121r, etc)
Gardes : ???
foliotation
???
???
???
???
minuscule caroline
NON
Illustrations :
NON
NON
Origine : -
Destinée : -
Auteur (date), Titre, n° édition, Lieu, Éditeur.
n. r.
Division | Ff. 94r-165r | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | s. t. (pour sans titre) / aurelii augustini yponensis episcopi contra maximinum hereticum arrianorum | |
Identification | Augustinus 🔎 Contra Maximinum haereticum |
Intitulé de début :
Aurelii Aug(ustini) ypponens(is) ep(iscop)i contra Maximinu(m) hereticu(m) Arrianor(um) ep(iscopu)m gesta alt(er)cationis. Incipit. (f. 94r)
Incipit :
CVM augustinus (et) maximinus yppone regio unum in locu(m) conuenissent p(re)sentib(us) multis […] (f. 94r)
Explicit :
[…] scripturarum discip(u)l(i)s. ut de tua frat(er)nitate gaUDEAMUS.(f. 165r)
Intitulé de fin :
Aurelii Augustini egregii doctoris aduersus Maximinus Arrianorum episcopum liber secundus explicit.
Formule conclusive :
???
Annotation(s) : nombreuses notes en marge.
Glose(s) : ???
Aug. coll. c. Maximin. ??? || Aug. c. Maximin.
Éditions de référence : ???
Texte : Initiales de rouge et vert.
Illustrations : ???
Autres informations codicologiques : copie du début du XII e siècle ; Folios blancs (f. 165v-166v)
???
Migne J.-P. (éd.) (1879), Patrologiae cursus completus. Series latina, Paris, Garnier et J.-P. Migne, t. 42, col. 743-814.
n. r.
Sources philosophiques et théologiques
Commentaires
Division | F. 167r | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | s. t. (pour sans titre) / titre médiéval établi d’après l’intitulé de début ou de fin, normalisé (ortho-typo) | |
Identification | Paulus Diaconus Epitomator 🔎 Histoire des Lombards (extr.) |
Intitulé de début :
???
Incipit :
homines et nichil de his que accesant autumantes. Mane autem facto statuunt saxones exercitum […] (f. 167r)
Explicit :
[…] adtristi sunt et sic.
Intitulé de fin :
???
Formule conclusive :
???
Annotation(s) : ???
Glose(s) : ???
???
Texte : ???
Illustrations : ???
Autres informations codicologiques : copie du début du XII e siècle
???
Migne J.-P. (éd.) (1879), Patrologiae cursus completus. Series latina, Paris, Garnier et J.-P. Migne, t. 95, col. 505-506.
n. r.
Sources historiques