Cote | Avranches BM, 151 |
---|---|
Cote(s) ancienne(s) | n o 42 (f. 1r) ; n. 147 (f. 1r) |
Datation | XIII e siècle (Delisle 1872 ; Omont 1889) ; 26 août 1265 (Samaran & Marichal 1984) |
Langue(s) |
|
Description matérielle brève | |
Nature : | Manuscrit homogène |
État : | Manuscrit complet |
Foliotation : | 457[=458]-1 ff. |
Dimensions : | 250 × 190 mm (f. 10) |
Support : | parchemin |
Éléments de décoration : | éléments de décoration |
Illustrations : | - |
Notation musicale : | - |
Incipit repère | […ascen]dit in celum s(ed) descendit in anima (et) resurrexit in carne […] (f. 2r) |
Explicit repère | […] legato ab eius lat(er)e destinato int(er)dici u(e)l […] (f. 454v) |
Nom du manuscrit | Décrétales (f. 1r ; XIX e s.) |
Nom du manuscrit Omont 1889 | Gregorii IX Decretalium libri V |
Origine : reliure mauriste
Technique : reliure cartonnée. Le dos laisse transparaître l’ancienne reliure (mauriste ?) en veau noir et le titre doré.
Décor : 4 nerfs ; titre doré sur le dos.
Gardes : 1 garde finale (XVII e s. ?)
457[=458]-1 ff.
Folioté en 1884
457 ff. (Omont 1889 ; Samaran & Marichal 1984)
250 × 190 mm (f. 10)
In-quarto (Delisle 1872) ; 258 × 190 mm (Omont 1889) ; 250 × 190 (Samaran & Marichal 1984)
Parchemin
« très net » (Delisle 1872)
n. r.
« tout le manuscrit est de la même main » (Samaran & Marichal 1984)
-
Texte : Initiales de couleur rouge et bleue
-
Iste Decretales sunt fratris Iohannis Roull[ant], monachi Montis sancti Michaelis in periculo maris Abrincensis diocesis (f. 456v ; XIV e s.).
Origine : le manuscrit aurait été copié par Roger de Saint-Pierre, clerc étudiant à Paris (Nortier 1966) :
(f. 436v) (transcription de Samaran & Marichal 1984)Expliciunt hee decretales quas Rogerius dictus de Sancto-Petro, clericus, scripsit manu sua propria et eas finiuit die mercurii post festum sancti Bartholomei apostoli, anno Domini M oCC oLX mo quinto
Destinée : Jean (Johannes) Roullant est l’ancien possesseur du manuscrit, comme en témoigne l’ex-libris.
Delisle L. (1872), Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques des départements, vol. 4, Arras, Avranches, Boulogne, Paris, Imprimerie nationale, p. 508.
Nortier G. (1966), Les bibliothèques médiévales des abbayes bénédictines de Normandie, Caen, Caron et Cie, p. 145 n. 62, p. 147 n 73 et 76, p. 161.
Omont H. (1889), Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques de France, t. X, Paris, E. Plon – Nourrit, p. 74.
Samaran C. et Marichal R. (1984), Catalogue des manuscrits en écriture latine, t. 7, Paris, Éditions du CNRS, p. 73.
IRHT, Répertoire des manuscrits reproduits et recensés, Medium
Foreville R. (dir.) (1967), Millénaire monastique du Mont-Saint-Michel, t. 2, Vie montoise et rayonnement intellectuel, Paris, P. Lethielleux (Bibliothèque d’histoire et d’archéologie chrétiennes), p. 278.
Jacqueline B. (1967), « Les études juridiques au Mont Saint-Michel des origines au XVI e siècle », in Millénaire monastique du Mont-Saint-Michel, t. 2, Vie montoise et rayonnement intellectuel, R. Foreville (dir.), Paris, P. Lethielleux (Bibliothèque d’histoire et d’archéologie chrétiennes), p. 269, p. 271.
Division | F. 1r-v | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | s. t. | |
Identification | Gregorius IX 🔎 Bulle |
Intitulé de début : -
Incipit :
[…] ep(iscopu)s seruus seruor(um) d(e)i dilectis filiis doctorib(us) (et) scolaribus uniu(er)sis parisius co(m)morantib(us) salutem […] (f. 1r)
Explicit :
[…] facere absq(ue) auct(oritat)e sedis ap(osto)lice speciali. (f. 1r-v)
Intitulé de fin : -
Formule conclusive : -
Annotation(s) : -
Glose(s) : -
Bulle papale adressée à l’université de Paris.
Texte : -
Illustrations : -
Autres informations codicologiques : -
Voir aussi
Episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis doctoribus et scholaribus universis Bononiae commorantibus salutem et apostolicam benedictionem. Rex pacificus pia miseratione disposuit sibi subditos fore pudicos, pacificos et honestos. Sed effrenata cupiditas, sui prodiga, pacis aemula, mater litium, materia iurgiorum, tot quotidie nova litigia generat, ut, nisi iustitia conatus eius sua virtute reprimeret, et quaestiones ipsius implicitas explicaret, ius humani foederis litigatorum abusus exstingueret, et dato libello repudii concordia extra mundi terminos exsularet. Ideoque lex proditur, ut appetitus noxius sub iuris regula limitetur, per quam genus humanum, ut honeste vivat, alterum non laedat, ius suum unicuique tribuat, informatur. Sane diversas constitutiones et decretales epistolas praedecessorum nostrorum, in diversa dispersas volumina, quarum aliquae propter nimiam similitudinem, et quaedam propter contrarietatem, nonnullae etiam propter sui prolixitatem, confusionem inducere videbantur, aliquae vero vagabantur extra volumina supradicta, quae tanquam incertae frequenter in iudiciis vacillabant, ad communem, et maxime studentium, utilitatem per dilectum filium fratrem Raymundum, capellanum et poenitentiarum nostrum, illas in unum volumen resecatis superfluis providimus redigendas, adiicientes constitutiones nostras et decretales epistolas, per quas nonnulla, quae in prioribus erant dubia, declarantur. Volentes igitur, ut hac tantum compilatione universi utantur in iudiciis et in scholis, districtius prohibemus, ne quis praesumat aliam facere absque auctoritate sedis apostolicae speciali.
n. r.
n. r.
Sources juridiques
Droit canon
Division | Ff. 1v-437v | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | Decretales | |
Identification | Gregorius IX 🔎 Décrétales de Grégoire IX (I-V) |
Intitulé de début : -
Incipit :
Firmit(er) credim(us) (et) simpl(icite)r (con)fitem(ur) q(uo)d un(us) sol(us) est uer(us) d(eu)s et(er)n(us) […] (f. 1v)
Explicit :
[…] Indignum est (et) a R(omanae) ec(clesiae) (con)tuetudine alienu(m) ut p(ro) spiritualib(us) fac(er)e quis homagiu(m) compellatur (f. 436v)
Intitulé de fin :
Expliciunt hec decretales quas Rog(er)us dictus de S(an)c(t)o Pet(ro) cl(er)icus scripsit manu sua p(ro)pria et eas finiuit die m(er)curii post festu(m) s(an)c(t)i Bartholomei ap(osto)li anno D(omi)ni M o CC o LX mo q(ui)nto
Formule conclusive : -
Annotation(s) : quelques-unes aux folios 30r-70r.
Glose(s) : Les marges laissent de grands blancs comme si la glose n’avait jamais été ajoutée.
5 livres
Chiari G. (éd.) 1496 .
Texte : Initiales de couleur rouge et bleue.
Illustrations : -
Autres informations codicologiques : La fin nous éclaire sur l’identité du scribe Roger de Saint-Pierre ; TM (f. 437r)
Chiari G. (éd.) (1496), Decretales cum summariis suis et textuum divisionibus : ac etiam rubricarum continuationibus / [Gregorius IX] ; Hieromyni Clarii Brixinesis emendatio , Venetiis, per Baptistam de Tortis.
n. r.
Sources juridiques
Droit canon
Division | Ff. 438r-455r | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | Decretales novae | |
Identification | Innocentius IV papa 🔎 Decretales novae |
Intitulé de début : -
Incipit :
Innoc(entius) IIII (us) in concilio lugdunens(i). Cum in m(u)ltis iuris artic(u)lis innum(er)ositas (et) infinitas rep(ro)bet(ur) p(ro)inde duxim(us) […] (f. 438r)
Explicit :
[…] hui(us)modi uolum(us) a his defen(sion)ib(us) seu uirib(us) p(er) cum derogari uiribus per cum derogari. (f. 455r)
Intitulé de fin :
Expliciunt noue decretales. (f. 455r)
Formule conclusive : -
Annotation(s) : -
Glose(s) : -
-
Texte : Initiales de couleur rouge et bleue.
Illustrations : -
Autres informations codicologiques : Les folios 437r, 456v, 457r comportent des tables des matières (postérieures)
n. r.
n. r.
Sources juridiques
Droit canon
Division | F. 455v | |
---|---|---|
Numérisations |
![]() |
|
Description matérielle |
|
|
Titre donné par le manuscrit | s. t. | |
Identification | Notes diverses |
Texte peu lisible ; petites annotations ;
Texte : -
Illustrations : -
Autres informations codicologiques : -