Apparat critique

  • Texte édité
  • Témoin A
Pour citer cette page : Laboratoire de textes Norécrit, Actes des archevêques de Rouen (Eudes Clément) : n° p87état d’établissement du texte annoté par Émeline Mancel, sous la responsabilité de Grégory Combalbert, consulté le . [En ligne : ]

p87

[1245, 17 juillet-1247, 5 mai]

Eudes [Clément], archevêque de Rouen, vidime [pour les Frères mineurs de Rouen] une bulle du pape Innocent IV donnée le 17 juillet 1245 et adressée au ministre général des Frères mineurs, [leur indiquant qu'ils peuvent inclure les monastères de moniales de l'ordre de saint Damien (Clarisses) dans l'ordre des Frères mineurs, déjà confiés par Gr[égoire IX], à condition que cette disposition ne soit pas explicitement révoquée dans les lettres de commission.]

Tableau de la tradition

Original

A. Original sur parchemin.

Format : carta non transversa.

Dimensions : largeur 207 x hauteur 195 mm, dont repli 24 mm.

État de conservation : bon état.

Scellement : perdu, autre.autre. Reste simplement l'incise, probablement scellé sur queue de parchemin.

Au dos, d'une écriture contemporaine : « Quod fratres morentur in monasteriis monialium inclusarum ordini Sancti Damiani. Paci et tranquillitati. »

Arch. dép. Seine-Maritime, 35 H 12.

Dissertation critique

Le vidimus n'est pas daté. Au vu de la date de la bulle, l'archevêque qui la confirme peut être Eudes Clément ou Eudes Rigaud. Après examen des différentes formules de suscription, il apparaît qu'Eudes Clément s'intitule toujours « Odo, miseratione divina Rothomagensis archiepiscopus » (une exception sur le corpus) et Eudes Rigaud « Frater Odo, permissione divina Rothomagensis ecclesie minister indignus » (une exception dans la copie d'un cartulaire). Au vu de la formule employée ici, l'acte est attribué à Eudes Clément : le terminus a quo correspond à la date à laquelle est donnée la bulle et le terminus ad quem à la fin de son archiépiscopat.

Texte établi d'après A

Odo, miseratione divina Rothomagensis archiepiscopus, universis presens scriptum inspecturis, salutem in Domino sempiternam. Noveritis nos privilegium ||2 domini pape Innocentii quarti, sanum et integrum in nulla sui parte viciatum inspexisse sub hac forma :

« Innocentius, episcopus servus servorum ||3 Dei, dilectis filiis * generali ministro et fratribus ordinis minorum, salutem et apostolicam benedictionem. Paci et tran-||4-quillitati vestre paterna volentes in posterum sollicitudine providere auctoritate vobis presentium indulgemus ||5 ut in monasteriis monialium inclusar ordinis Sancti Damiani, in quibus tempore felicis recordationis Gr. ||6 pape, predecessoris nostri, aliqui fratres vostri ordinis deputati non fuerunt, morari minime teneamini, nec ac id ||7 per litteras apostolicas impetratas seu etiam impetrandas arctari possitis, nisi littere ipse plenam fecerint de hac ||8 indulgencia mentionem. Proviso ut in monasteriis in quibus tunc temporis fratres deputati fuerunt po-||9-nantur secundum discretionem ministrorum provincialium ydonei et maturi, qui monasteriorum ipsorum monialibus ||10 in spiritualibus dum taxat deserviant, jurisdictioni et correctioni ministrorum suorum sicut et ceteri nichilominus ||11 parituri. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc maginam nostre concessionis infringere vel ei ausu temerari-||12-o contraire ; si quis autem hoc attemptare presumpserit indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et ||13 Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum. Datum Lugduni, xvi kalendas augusti, pontificatus nostri anno tertio. » ||14

In hujus igitur inspectionis testimonium, sigillum nostrum presentibus duximus apponendum. Datum *.