Apparat critique

  • Texte édité
  • Témoin B
Pour citer cette page : Laboratoire de textes Norécrit, Actes des archevêques de Rouen (Pierre de Comieu) : n° p54état d’établissement du texte annoté par Émeline Mancel, sous la responsabilité de Grégory Combalbert, consulté le . [En ligne : ]

p54

1240, 8 août

Pierre, archevêque de Rouen, règle un conflit entre l’abbé et le convent de Saint-Josse-sur-Mer et Ric[hard] de Mesnil-David à propos du droit de patronage de l’église de Mesnil-David, personne n’ayant réussi à prouver ses droits. L’abbé et le convent ont prouvé par un témoin qu’ils ont été les derniers à présenter [un candidat], alors que le registre de l’archevêque a adjugé le droit de patronage à Richard. Puisque l’église était vacante depuis plus de six mois, l’archevêque a présenté lui-même un candidat, mandant à l’abbé et au convent de venir défendre en sa présence leur droit, s’ils le voulaient.

Tableau de la tradition

Original

A. Original perdu.

Copie(s) utile(s)

B. Copie du xiiie siècle dans le cartulaire de l'abbaye de Saint-Josse-sur-Mer. Arch. dép. Pas-de-Calais, 8 H 1, fol. 17 verso.

Copie(s) inutile(s)

C. Copie du xviie siècle dans un recueil de pièces diverses reprenant une partie du cartulaire de Saint-Josse-sur-Mer. BnF, ms Latin 11926, fol. 156 verso, d'après B.

Dissertation critique

Le texte de l'acte fait allusion au registre de l'archevêque. Il pourrait s'agir du pouillé de Rouen, mais au temps de sa rédaction par l'archevêque Pierre de Colmieu, il n'indique aucun patron pour l'église de Mesnil-David. Du temps de son successeur, Eudes Rigaud, il existe toujours un conflit entre l'abbaye et le seigneur de la ville, conduisant l'archevêque à nommer lui-même le clerc à investir. Après un nouveau litige, le droit de patronage de l'église de Mesnil-David est accordé au seigneur de la ville : « Contentio fuit diu super jure patronatus dicte ecclesie inter abbatem Sancti Judoci et dominum ville et ipsis litigantibus invicem, ipsam propter lapsum temporis contulit archiepiscopus O. Rigaudi magistro Petro Marcel. Eadem vero postmodum ex resignatione dicti magistri P. vacante, adhuc super ipsa dicte partes litigarunt in curia laicali et tandem adjudicatum fuit jus patronatus ipsius Guillelmo Thorel, domino dicte ville, in assisiis comitis de Domno Martino apud Peleevile et datum fuit judicium contra dictum abbatem, prout in litteris ballivi dicti loci vidimus contineri et ad presentationem dicti G. Torel recepit dictus archiepiscopus Symonem de Yslois. » (BnF, Latin 11052, fol. 47 verso.)

Texte établi d'après B

P., miseratione divina Rothomagensis archiepiscopus, universis presentes litteras inspecturis, salutem in Domino. Cum causa verteretur coram nobis inter abbatem et conventum Sancti Judoci super Mare ex una parte et Ric. de Mesnillo David ex altera, super jure patronatus ecclesie de Mesnillo David auditis hinc inde propositis, cum nichil probatum sit ab utraque parte super proprietate ecclesie memorate, quia tamen abbas et conventus Sancti Judoci per unum testem probaverunt quod ultimo presentarunt et aliquantulum in registro nostro sit presumptio pro abbate et conventu pro eisdem de possessione, adjudicavimus salvo tamen jure dicti Ric. et nostro de proprietate et aliorum omnium. Quia vero prefata ecclesia ultra sex menses vacasse dignoscitur, illam contulimus ea vice auctoritate concilii, mandantes eidem abbati et conventui quod veniant coram nobis jus suum de proprietate, si volverint, prosecuturi. Datum die mercurii ante festum sancti Laurentii, anno Domini m° cc° quadragesimo.