Apparat critique

  • Version par défaut
Pour citer cette page : Laboratoire de textes Norécrit, Registre des visites pastorales de l’archevêque Eudes Rigaud - 1266état d’établissement du texte annoté par Lise Levieux, sous la responsabilité de Elisabeth Lalou, consulté le . [En ligne : ]

Anno domini millesimo ducentesimo sexagesimo sexto

Annus lx sextus.

IIII. Kl. Aprilis. Videlicet in sancto die pasche, Rothomagi.

III. Kl. Aprilis. Apud Bonum Portum.

II. Kl. Aprilis.

Kl. Aprilis.

IIII. Non. Aprilis. Les 3 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Apud Pyntardivillam. .

Apud Pyntardivillam.

{315v} IIII. Non. Aprilis.

III. Non. AprilisLes 2 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Apud Gaillonem..

Apud Gaillonem.

II. Non. Aprilis. Apud Vernonem.

Non. Aprilis. Ibidem, ubi tunc fuit legatus Francie, et nos cum eo, una cum venerabilibus
fratribus
nostris ecclesie RothomagensisTravail
Encoder Eglise de Rouen suffraganeis, abbatibus, prioribus et procuratoribus ecclesiarum nostrarum provincie et
dyocesis, pro negotio regni Sicilie.

VIII. Idus. Aprilis. Apud Pyntarvillam, ubi tunc habuimus nobiscum O., Dei gratia, episcopum
Baiocensem.

VII. Idus. Aprilis.

VI. Idus. Aprilis. Les 2 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Ibidem. .

Ibidem.

V. Idus. Aprilis. Apud Bonum Portum.

Mons duorum Amantium.Deux croix..

IIII. Idus. Aprilis. Per Dei gratiam, visitavimus prioratum Montis Duorum Amantium, ibi prius ver
bo Dei a nobis proposito prius, ipso Domino adiuvante. Ibi erant xi canonici commorantes, extra
erant ix in quatuor locis, excepto quod nonus erat solo apud Autie. Quedam soror conversa
erat ibi que fuit soror Johannis Perier. Omnes canonici commorantes erant sacerdotes preter duos. Unus
non clamabat alium quod precepimus emendari. Debebant lx libras ex una parte, et c libras presbytero
de Torvilla. Habebant estauramenta satis ad annum. Die vero subsequente, antequam inde recederemus,
de pitanciis conventus et de denariis a fidelibus relictis et datis conventui pro pitanciis, super
quibus contentio fuerat inter priorem et conventum, de consilio sociorum nostrorum, deliberatione
super hoc diligenti prehabita et tractatu, presentibus et consientibus priore suppriore et ballivo ordi
navimus et voluimus quod prior satisfaceret conventui competenter, et bene annis singulis vel
alicui concanonico eorum ad hoc ab eis deputato de viginti libris quas pro pitanciis habendis diutius
perceperant et adhuc percipiebant in granchia de Nuitrevilla. Ordinavimus etiam quod de quatu
or libris et dimidia turonensibus annui redditus, qui emptus fuerat de denariis eis a fidelibus datis,
haberet prior sexaginta solidos et conventus pro pitanciis triginta solidos, et sic in posterum de omnibus
redditibus quos emi contingeret et huiusmodi denariis haberet prior duas partes et conventus terciam
partem pro pitanciis. Alia per Dei gratiam, invenimus satis in bono statu.

Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procurationis, viii libre iii denarii Somme encadrée..

Capravilla.Deux croix..

III. Idus. Aprilis. Predicavimus et confirmavimus, per Dei gratiam, in ecclesia de Cantu Avis,
et procurati fuimus apud Capravillam a firmario dicti loci. Summa procurationis, viii libre xvi solidi Somme encadrée..

II. Idus. Aprilis.

Idus. Aprilis. Ipsa die, accessimus Rothomagum, et protulimus sententiam nostram super facto moni
alium Cadomensium et providimus eisdem monialibus de sorore
Johenna, moniale Sancti Salvatoris Ebroycensis.

XVIII. Kl. Maii.

XVII. Kl. Maii.

XVI. Kl. Maii.

XV. Kl. Maii. Les 6 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Apud Deivillam. .

Apud Deivillam.

XIIII. Kl. Maii. Predicavimus, per Dei gratiam, iuxta Maram de Parco, ibidem clero  [sic] [et] populo Rothomagensibus, proces
sionaliter congregatis, et ibidem quemdam de iudaismo ad fidem catholicam conversum et iterum de fide catho
lica ad iudaicam pravitatem reversum, et iterum rebaptizatum, iterum que ad iudaisium reversum, nolentem post
modum ad fidem catholicam reverti, licet pluries moneretur, tanquam apostatam et hereticam iudicavimus et
condempnavimus, et tunc combustus fuit per ballivum.

{316r} XIIII. Kl. Maii. Pernoctavimus apud Deivillam.

XIII. Kl. Maii.

XII. Kl. Maii.

XI. Kl. Maii.

X. Kl. Maii.

IX. Kl. Maii.

VIII. Kl. Maii.

VII. Kl. Maii. Videlicet in festo Beati Marci Ewangeliste.

VI. Kl. Maii. Les 8 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Apud Deivillam ; verum tamen cotidie fuimus Rothomagi, propter scacarium..

Apud Deivillam, verum tamen cotidie fuimus Rothomagi, propter scacarium.

Altifagus.Deux croix..

V. Kl. Maii. Procurati fuimus apud Altifagum. Summa procurationis, viii libre xi solidi iii denarii Somme encadrée...

IIII. Kl. Maii. Per Dei gratiam, confirmavimus in parrochiali ecclesia dicti loci et postea ipso
Domino adiuvante visitavimus prioratum. Ibi erant sex monachi Sancti Ebrulphi, videlicet,
fratres, Lucas de Sappo, prior, Henricus de Pio Monte, Guillelmus de Barris, Alexander de Pon
chardon, Johannes de Belleria, Robertus de Bleva, omnes erant sacerdotes, preter unum, cui precepi
mus quod frequenter confiteretur et communicaret. Iniunximus priori, sicut alias feceramus, quod
frequentius solito archas monachorum visitaret. Utebantur carnibus preter necessitatem.
Non bene servabant ieiunia regule nec silentium. Debebant lx libras ; non habebant vinum
neque bladum satis ad annum.

Basquevilla.Deux croix..

Ipsa die, procurati fuimus apud Basquevillam. Summa procurationis, viii libre xii solidi et
viii denarii Somme entourée...

III. Kl. Maii. Per Dei gratiam, visitavimus prioratum predictum. Ibi erant tres mo
nachi de Tyron ; debent esse iiiior, sed prior dixit nobis quod quartus illuc venturus erat in proximo, nomina
eorum qui tunc erant ibi sunt hec Clemens de Bello Monte, Robertus dictus Quatuor Latera, Guillelmus de Perreria
erat etiam tunc cum eis unus monachus de Crasvilla. Unus monachus erat solus apud Ribue. Pre
cepimus priori quod ipse, ex parte nostra significaret abbati quod illi soli alium adiungere non differret.
Aliquociens comederant mulieres in prioratu cum viris suis, et tunc inhibuimus priori ne
ulterius hoc fieri permitteret. Non multum bene servabant ieiunia regule. Utebantur carnibus preter
necessitatem frequenter. Debebant c libras ; habebant bladum satis ad annum, ut credebant. Alia, per
Dei gratiam, invenimus in bono statu.

Longolium.Deux croix..

Ipsa die, procurati fuimus apud Longolium a quodam burgense Deppe, qui tunc tenebant
domum ad firmam. Summa procurationis, ix libre Somme encadrée...

II. Kl. Maii. Apud Deppam.Trait..

Kl. Maii. Ibidem, videlicet in festo Beatorum Philippi et Jacobi. Qua die, confirmavimus, per Dei
gratiam, in ecclesia dicti loci.

VI. Non. Maii. Per Dei gratiam celebravimus missam parro
chialem apud Archas et confirmavimus ibidem, et pernoctavimus apud Alacrem Montem.

Augum.

V. Non. Maii. Accessimus ad abbatiam Augi, et procurati fuimus ibi. Summa procurationis,
ix libre iii solidi Somme encadrée..

IIII. Non. Maii. Per Dei gratiam, visitavimus abbatiam supradictam a nobis prius
verbo Dei ipso adiuvante proposito in capitulo dicti loci. Ibi erant xxviii canonici residen
tes. Precepimus passionarium, sicut alias fecimus corrigi. Plura proposita fuerunt contra abbatem,
que cum diligenti indagine et deliberatione audivimus, et ea comperimus et cognovimus
evidenter ex rancore et odio processisse, et a malivolis ortum habuisse, ipsa que tanquam fri
vola reputavimus. Verumtamen die sequenti in mane ad eos reversi fuimus de Ulterio
ri Portu, et tunc precepimus et iniunximus expresse abbati et ballivo quod ipsi universos red
{316v}ditus monasterii et, singulos conscribi facerent in quaternis, in tribus locis, quorum unum haberet
abbas, alium prior et alium ballivus. Item, precepimus quod de singulis scompotis fieret
arrestum quorum transcriptorum unum haberet prior pro se et conventu, aliud abbas, et aliud ballivus. Item,
quia unica persona triplex habebat officium que minus convenienter simul poterat gerere et facere,
precepimus quod unus canonicus preficeretur in elemosinarium. Item quia multa bona facta fuerant ecclesie
a fidelibus et relicta, de quibus redditus empti erant, precepimus quod in festis triplicibus
et duplicibus et in diebus anniversariorum principum et prelatorum melius procuraretur conventus,
videlicet, quod aliqua cunalitas fieret conventui in cibis vel potibus. Item, precepimus quod de
redditibus quos ex denariis datis seu relictis ecclesie emi contingeret, haberet camera
medietatem, et tertiam conventus pro pitanciis. Item precepimus quod, completo manerio quod
construi facere inceperant, a venditione nemorum cessarent, inhibentes ne sine consensu
conventus ulterius [Illisible] nemora venderentur. Debebant viiic libras ; debebantur eis viic libre,
quarum quatuor erant male solubiles. Et sic, post multas disceptationes super hiis que
contra abbatem proposita fuerant habitas, inde recessimus.***

Ulterior portus.

IIII. Non. Maii. Procurati fuimus apud Ulteriorem Portum.

Summa procurationis, viii
libre xvi solidi Somme entourée...

III. Non. Maii. Per Dei gratiam, visitavimus monasterium supradictum. Ibi erant xxii monachi
commorantes, et unus de Pontisara erat ibi. Unus non clamat alium et hoc habent
de consuetudine, sicut dicunt. Precepimus abbati quod cuidam monacho seni et debili melius so
lito faceret provideri. In prioratibus extra utuntur carnibus. Item, precepimus abbati, sicut alias fe
cimus, quod secum teneret quendam scriptorem qui passionarium et alias legendas, quibus plu
rimum indigebant, faceret et scriberet. Debebant iic libras vel circa et bene debebatur eis
tantum, tam in debitis bene solubilibus quam male. Alia invenimus, per Dei gratiam, in bono sta
tu.

Ipsa die, pernoctavimus apud Alacrem Montem, cum expensis nostris.

II. Non. Maii. Videlicet in festo ascensionis, per Dei gratiam, celebravimus magnam mis
sam in ecclesia Beati Nicholai et predicavimus ibidem.

Evremodium.Deux croix..

Non. Maii. Accessimus ad prioratum de Evremodio, quem tunc verbo Dei ipso ad
iuvante prius a nobis proposito visitavimus. Invenimus ibi solum sex monachos Becci ;
debebant esse xiii, sed sex missi fuerant ad prioratum de Prato et ad monasterium
Becci propter claustrum et edificia que prior in novitate sua inceperat opera plurimum
sumptuoso. Ter in ebdomoda fit ibi elemosina generalis, elemosinarius habet qualibet eb
domado ducentos panes. Debent iiic libras ; debebantur eis lx libre, et bene credebant
se posse vendere sexaginta libratas blade ; estauramenta habebant satis ad annum, preter vi
num. Ipsa die, fuimus apud Alacrem Montem, et procurati fuimus ibi a priore de Ev
remodio. Summa procurationis, v libre xi solidi Somme encadrée. ..

VIII. Idus. Maii. Apud Alacrem Montem, cum expensis nostris.

{317r} Noientum.Deux croix.

VII. Idus. Maii. Procurati fuimus apud Novum Castrum a Radulpho de Aulagia firmario domus de Noiento. Summa procurationis, xii libre xii solidi Somme entourée..

Domus Dei de Novo Castro.Croix..

VI. Idus. Maii. Misimus magistrum Johannem de Gemeticis, canonicum Rothomagensem, socium nostrum,
et fratrem Adam Rigaudi, ac dominum Wylardum, priorem Aule Puellarum iuxta Rothomagum, ad domum Dei
de Novo Castro, ad visitandum dictum locum loco nostri.  [sic] [Ex] quorum quorum relatione fideli cognovimus dictum
hospitale circa spiritualia in bono statu, per Dei  [sic] [gratiam] , existere. Erant ibi canonici tres cum priore, quorum unus, vi
delicet Domino cognomine, erat surdus et penitus inutilis pre scenio et debilitate. Debebant
circa c libras, et bene debebantur eis xl libre, in debitis bene solubilibus. Habebant estauramenta
satis ad annum, preter vinum. Ipsa die, procurati fuimus apud Sanctum Laurencium in Leonibus.

Summa
procurationis, ix
libre Somme entourée...

Sanctus Laurentius in Leonibus.Deux croix..

V. Idus. Maii. Per Dei gratiam, visitavimus dictum prioratum, sermone prius
facto in capitulo dicti loci a nobis, Domino adiuvante. Ibi erant xv canonici commorantes.
Omnes erant sacerdotes, preter duos novicios qui ibi erant. Precepimus quod dicti novicii
adminus semel quolibet mense confiterentur et communicarent. Unus non clamaverat alium, prout
iniunxeramus eis in alia visitatione, et idcirco iniunximus priori expresse quod circa hoc diligenti
am apponeret et operam ad faciendum eos in clamatione huiusmodi salubriter exerceri.
Sex erant ibi conversi et due converse. Debebant circa iiiic libras ; habebant estauramen
ta satis ad annum, preter vinum et avenam.

Novum Mercatum.Deux croix..

Ipsa die, procurati fuimus apud Novum Mercatum. Summa procurationis, vii libre Somme entourée..

IIII. Idus. Maii. Visitavimus prioratum dicti loci, Domino adiuvante. Ibi erant tres monachi
Sancti Ebrulphi, videlicet, fratres Victor, prior, Guillelmus de Phalesia, Clemens de Mondrevilla.
Aliquociens fuerunt plures, sed redegerunt se ad numerum pauciorem, propter redditus suos,
precipue eos quos habebant in Anglia, qui fuerant diminuti.Vescebantur carnibus ali
quociens preter necessitatem, sepe ter in ebdomada, et nos hoc reliquimus conscienciis eorum,
bene servabant ieiunia regule. Debebant iic libre ; habebant estauramenta satis ad
annum, ut dicebant. Alia, per Dei gratiam, invenimus in bono statu. Quia vero capitulum et cla
ustrum tenebant aliquantulum immunde, indecenter et inhoneste. Precepimus priori quod ea
mundius solito teneret, et amoveret dolia et merenna, ac alia omnia quibus fuerant
occupata.

Trait..Marchasium Radulphi.

Ipsa die, fuimus et pernoctavimus apud Marchasium Radulphi, in monasterio Premonstracensis
ordinis, cum expensis monasterii. Noluerunt computare.

De Guillelmo de Dalbolio, armigero.

Eadem die, ibi comparuit coram nobis Guillelmus de Dalbolio, armiger, et legi fecimus coram eo
quandam litteram quam super facto proprio cofici fecerat, quam que nobis tradiderat sub sigillo suo et domini
Galteri, camerarii Francie, sub hac forma : Noverint universi quod cum ego Guillelmus de Da
bolio, armiger, cum Maria de Fresnellis matrimonium clandestinum, contra inhibitionem michi  [sic] [factam] per venerabilem
virum officialem Rothomagensem, ex parte reverendi patris O., Dei gratia, Rothomagensis archiepiscopi, contraxissem, ego,
ductus amicorum meorum consilio, promisi et me obligavi et supposui ad faciendum et sustinendum propter
hoc quamcunque penam corporalem si mihi indicta seu iniuncta exititerit ex parte ipsius patris seu
eius officialis supradicti. Ita tamen quod si defecero vel deficerem in faciendo et adimplendo quod michi,
ut dictum est, iniunctum seu indictum fuerit modo aliquo. Ego, auctoritate et consensu et voluntate ex
presse interveniente nobilis viri domini Galteri, camerarii Francie, domini mei capitalis et presentis,
{317v} obligo, concedo et suppono predicto patri et eius mandato, ad percipiendum, levandum et habendum centum libras
turonenses pro emenda sua, in qua ei teneor ob premissa in quinque annis exnunc proximo venturis videlicet quolibet
anno dicti quinquennii viginti libras turonenses, in festo Sancti Remigii decem libras, et totidem nativitate Domini, in
totali, membro meo lorice, quod habeo et teneo apud Dalbolium de camerario memorato, sine contradictione vel
impedimento mei vel heredum meorum super hoc contra ipsum patrem aut eius mandatum modo aliquo faciendum
et quod hec omnia rata et stabilia permaneant et dicto termino toto [sic] [toto termino] , inconcussa, ego, dictus Guillelmus, presentes
litteras ei patri et eius mandato tradidi sigillo meo sigillatas, et ego, dictus camerarius, easdem conventio
nes approbando, consentiendo, ratifico per appositionem sigilli mei presentibus hiis appensi. Actum anno
domini mo cco sexagesimo sexto, die veneris post Jubilate, mense aprilis. Nos autem, habitis super facto dicti
Guillelmi cum nostris consilio et tractatu, eidem penitentiam que sequitur duximus iniungendam. Iniunximus enim
ei quod infra instantem Magdalenam iter arriperet ad visitandum Beatorum Petri et Pauli, Nicholai de
Barro limina successive, necnon adeundum curiam Romanam et sedem apostolicam, et quod revertere
tur per Sanctum Egidium in Provincia, et quod de omnibus hiis legitime per actis referret nobis testimo
niales litteras, sub pena contenta in litteris suprascriptis committenda contra eum, si non faceret que dicuntur.
Presentibus, in pratello prope capitulum dicti monasterii : magistro Johanne de Gemeticis, fratre Adam Rigaudi,
domino Wylardo, prior Aule Puellarum et Johanne de Morgneval, clerico nostro.

Trait.. III. Idus. Maii. Apud Bellum Montem super Ysaram.

II. Idus. Maii.

Idus. Maii. Les 2 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Parisius. .

Parisius.

Qua die, per Dei gratiam, predicavimus in capitulo fratrum minorum Parisiensium, prius cantato ymno : Veni
Creator spiritus, fratres namque ordinis puta generalis et provinciales ministri, de diversis mundi regi
onibus illuc convenerant ad generale capitulum celebrandum, et comedimus cum eis in conventu, et ce
lebravimus officium diei ibidem.

XVII. Kl. Junii. Videlicet in festo penthecostes, celebravimus magnam missam in monasterio
dictorum fratrum, et comedimus cum eis.

XVI. Kl. Junii.

XV. Kl. Junii. Les 2 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Parisius. .

Parisius.

XIIII. Kl. Junii. Apud Mellentum.

XIII. Kl. Junii. Apud Gaillonem.

XII. Kl. Junii. Apud Fraxinos.

XI. Kl. Junii. Per Dei gratiam, celebravimus sacros ordines in ecclesia Beate Marie de Andeleio.

X. Kl. Junii. Per Dei gratiam, desponsavimus filiam domini Theobaldi de Chantemelle, cum.***

IX. Kl. Junii. Apud Sanctam Katherinam in Monte supra Rothomagum, cum expensis nostris.

VIII. Kl. Junii. Per Dei gratiam, celebravimus sacram synodum Rothomagensem, et pernoctavimus ibidem.

VII. Kl. Junii. Tenuimus synodum decanorum ibidem. Qua die, quia cum intellexissemus Pe
trum, capellanum leprosarie de Quercu Canuta, de incontinencia laborare, precipue de quadam domi
cella quondam exisitente in domo Aule Puellarum in qua dicebatur, quandam filiam procreasse, ipsum
vocari fecimus coram nobis. Qui quidem, sub iuramento suo super hoc prestito factum, negavit in
famiam, tamen recognovit, et tunc indiximus ei purgationem super hoc faciendam manu sexta
sacerdotum, super qua facienda assignavimus ei diem in octabis nativitatis Beati Johannis Baptiste vel
in crastino dictarum octabarum si dies ipsarum esset feriata, coram vobis vel coram officiali nostro Rothomagi,
si nos abesse contingeret a civitate Rothomagi vel ab aliquo loco prope.

Ipsa die, fuimus apud Bonum Portum.

VI. Kl. Junii. Apud Vernonem.

{318r} V. Kl. Junii. Apud Sanctum Cosmam iuxta Mellentum.

IIII. Kl. Junii.

III. Kl. Junii.

II. Kl. Junii.

KI. Junii.

IIII. Non. Junii.

III. Non. Junii.

II. Non. Junii.

Non. Junii.

VIII. Idus. Junii.

VII. Idus. Junii.

VI. Idus Junii.

V. Idus. Junii.

V. Idus. Junii.

IIII. Idus. Junii. Videlicet in festo Beati Barnabe.

III. Idus. Junii.

II. Idus. Junii.

Idus. Junii.

XVIII. Kl. Julii.

XVII. Kl. Julii.

XVI. Kl. Julii.

XV. Kl. Julii. Les 19 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Parisius propter pallamentum. .

Parisius propter pallamentum.

XIIII. Kl. Julii. Apud Sanctum Martinum iuxta Pontisaram.

Gaillonnel.

XIII. Kl. Julii. Apud Gaillonnel, ubi sunt iiiior canonici, Premonstracensis ordinis, domus
Donni Martini in Pontivo, a quibus procurati fuimus ipsa die. Summa procurationis, vii libre
ix solidi iii denarii Somme encadrée..

XII. Kl. Julii. Per Dei gratiam, [illisible] predicavimus et confirmavimus in ecclesia de Hardricort.

Sanctus Laurencius in Cornu Cervino.

Ipsa die ipso adiuvante Domino visitavimus prioratum Sancti Laurencii in Cornu Cervino. Ibi erant
iiiior monachi de Iosaphas subtus Carnotum, videlicet fratres Philippus de Seranz, prior, Jo
hannes de Carnoto, Johannes de Tymer, Noe de Castris, prior nunquam inspexerat in ar
chis monachorum licet hoc alias precepissemus eidem, et hoc idem precepimus ei iterato.
Inhibuimus monachis ne irent ad nemus extra clausum prioratus soli sicut alias fecerant.
Inhibuimus etiam priori ne mulieres, precipue seculares comedere permitteret in prioratu
sed potius ipsas a dicto prioratu arcere studeret quantum posset. Trou. . Non servant ieiunia
regule et vescuntur carnibus, et hoc faciunt de conscientia et Trou. . voluntate abbatis
sui, ut dicebant. Debebant c libras parisienses et plus ; Trou. . non habebant vinum,
bladum, nec avenam usque ad nova. Trou. . Summa procurationis,
vii libre x solidi Somme encadrée, placée à droite du trou dans la feuille...

XI. Kl. Julii. Apud Gaillon.

X. Kl. Julii. Apud Pyntarvillam.

IX. Kl. Julii. Apud Bonum Portum.

VIII. Kl. Julii. Videlicet in festo Beati Johannis Bap
tiste, per Dei gratiam, celebravimus magnam missam
in ecclesia Rothomagensi, et pernoctavimus ibidem.

VII. Kl. Julii. Apud Deivillam.

Sanctus Georgius.Deux croix..

VI. Kl. Julii. Per Dei gratiam, visitavimus abbatiam Sancti Georgii, a nobis verbo Dei in capitulo
dicti loci proposito. Ibi erant xxv monachi commorantes, quorum tres erant novicii, et omnes
erant sacerdotes, preter tres iiiior erant in Anglia, duo apud Sanctum Nicholaum. Elemosina fiebat
{318v} ibi de decima parte omnium panum qui fiunt in abbatia. Invenimus quod frater Sanson negligens fuerat
in confessione exercenda. Plura debebantur eis quam deberent, et bene erat eis, per Dei gratiam.
Precepimus abbati quod dictum fratrem Sansonem, et aliis, si qui ibi fuerint, similiter negligentes, am
moveret frequenter ad frequentandum melius solito confessiones. Ipsa die, fuimus ibi procurati.
Summa procurationis, xi libre ii denarii Somme entourée..

Gemeticus.Deux croix..

V. Kl. Julii. Per Dei gratiam, visitavimus monasterium Gemeticense.
Ibi erant xlix monachi commorantes, quorum xxxv erant sacerdotes,
extra erant xxi, unus erat cum abbate Sancti Victoris. Invenimus quod regulam legi non
fecerant fere per annum, et propter negligenciam huiusmodi correximus priorem, et iniunximus ei
penitentiam quam vidimus expedire. Precepimus abbati quod a monachis extra in prioratibus commo
rantibus faceret, quantum posset regulam circa esum carnium et ieiunia observari. Item, prece
pimus expresse, sicut alias fecimus, quod particulares compoti ab amministratoribus domus
sepius solito fierent, ad minus quibuslibet sex ebdomadis semel. Abbas diminu
erat illam summam pecunie quam dimiserat eis abbas Robertus, dimiserat enim eis iim libras
in pecunia numerata et in debitis quarum adhuc debebantur eis viiic libre. Ipsa die, procurati
fuimus ibidem.***

Burgus Acardi.Deux croix..

IIII. Kl. Julii. Per Dei gratiam, visitavimus prioratum de Burgo Acardi. Ibi erant x ca
nonici commorantes, quorum iiiior erant novicii. Prior accomodaverat magistro
Nicholao de Bosco, Guillelmi epistolas Pauli glosatas, et summam magistri Guillelmi Autissiodorensis,
et tunc precepimus priori ut eas repeteret et usibus conventus applicaret. Plura debebantur
eis quam deberent ; estauramenta habebant satis ad annum preter vinum. Demum vero, quia in
tellexeramus quod fama prioris S atypique. . aliquotiens lesa fuerat et adhuc aliquantulum
flagrabat infamia. Precepimus ei et monuimus eum ut ab illicitis abstineret
et vite preterite future meritis reformare studeret. Item, quod Gaufrido
Boite, canonico incarcerato, breviarium quoddam vel aliquem librum
accomodat, ubi Trou. . posset horas dicere et orare, et faceret eum confi
teri qualibet Trou. . ebdomada et communicare.***

III. Kl. Julii. Videlicet in festo Beatorum Petri et Pauli per Dei gratiam cele
bravimus missam in pontificalibus in ecclesia de Wyllevilla, et predicavi
mus, et confirmavimus ibi, Domino adiuvante, et procurati fuimus apud
Cornevillam ipsa die. Summa procurationis, viii libre x solidi Somme entourée...

{319r} Cornevilla.Deux croix. .

III. Kl. Julii. Per Dei gratiam, visitavimus abbatiam de Cornevilla. Ibi erant novem
canonici. Unus non clamabat alium, et in hoc invenimus plurimum negligentes fuisse et
hoc iterato expresse precepimus emendari. Item, precepimus expresse priori quod illos qui non erant sacerdotes
faceret communicare et confiteri [sic] [confiteri et communicare] , adminus prima dominica cuiusiuslibet mensis. Item invenimus fratrem
Adam Picardum proprietarium extitisse ; ipse enim fuerat in quadam obediencia extra, ubi illicite
retinuerat de oblationibus, legatis et aliis huiusmodi usque ad triginta solidos, preter superiorum
suorum  [sic] [mandata] et illos, ut confessus fuit coram nobis, dederat cuidam sororio suo ; propter quod ipsum
proprietarium reputavimus, precipientes abbati quod cum propter hoc iuxta statuta ordinis sui
corrigeret et puniret. Iniunximus etiam dicto canonico quod dictam pecuniam abbati suo resti
tui procuraret, et penitentiam ageret pro commissis, ipso ab hoc primitus absoluto. Item, quia idem
canonicus convicia plurima dixerat abbati, eidem abbati precepimus quod eundem bene puniret. Debe
bant xiixx libras, maiorem partem presbytero de Roctot. Habebant estauramenta satis ad annum preter vi
num.

Beccus Helluini.

Ipsa die, fuimus apud Beccum, cum expensis monasterii.

Kl. Julii. Per Dei gratiam, visitavimus abbatiam predictam, sermone a nobis, ipso Domino adiuvante,
in capitulo dicti loci prius facto. Ibi erant xl monachi. Optime, per Dei gratiam, se habuerant,
ut invenimus, et habebant circa observancias sui ordinis universas, et circa statum temporalium. Plura
namque debebantur eis et nichil debebant, et habundabant satis, licet propter combustionem seu
incendium pregravati fuissent. Ibidem fuimus ea die, cum expensis abbacie.

VI. Non. Julii. Apud Pyntarvillam.

V. Non. Julii.

IIII Non. Julii. Qua die, per Dei gratiam, predicavimus in ecclesia Sancti Georgii, apud Albam Viam. Les 2 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Apud Gaillon. .

Apud Gaillon.

III. Non. Julii. Apud Fraxinos.

II. Non. Julii. Ibidem.

Non. Julii. Apud Pyntarvillam.

VIII. Idus. Julii. Apud Bonum Portum.

VII. Idus. Julii.

VI. Idus. Julii.

V. Idus. Julii.

IIII. Idus. Julii.

III. Idus. Julii.

II. Idus. Julii. Les 5 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Apud Deivillam. .

Apud Deivillam.

Idus. Julii. Apud Sanctum Victorem in Caleto, cum expensis nostris.

Longavilla.Deux croix..

XVII. Kl. Augusti. Procurati fuimus apud Longamvillam. Noluerunt computare.

XVI. Kl. Augusti.

XV. Kl. Augusti.

XIIII. Kl. Augusti. Les 3 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Apud Alacrem Montem…..

Apud Alacrem Montem. Dicta die, dedicavimus, per Dei gratiam, ecclesiam
de Marteigny.

Mortuum Mare super Alnam.

XIII. Kl. Augusti. Procurati fuimus apud Mortuum Mare super Alnam. Ibi erant
quatuor monachi ordinis Cluniacensis. Domus dependit a prioratu de Lyaus.
Illuc de novo venerant monachi, et nichil adhuc perceperant de bonis prioratus, quia
magister Odo de Sancto Dyonisio tenuerat domum per quatuordecim annos et amplius, et super

hoc
invicem litigabant. Summa procurationis *** Somme entourée..

{319v} Albamallia.Deux croix..

XII. Kl. Augusti. Per Dei gratiam, visitavimus abbaciam Sancti Martini de Alba Mallia.
Ibi erant xix monachi commorantes, tres in Anglia. Unus non clamabat alium. Prece
pimus hoc emendari. Omnes commorantes monachi erant sacerdotes, preter quatuor. Ter in ebdomada
fit ibi elemosina generalis omnibus venientibus ad eam, et aliis diebus pauperibus clericis et
infirmis. Debebant viic libras parisienses, bladum, avenam et vinum habebant satis usque ad
nova. Alia, per Dei gratiam, invenimus satis in bono statu. Ipsa die, procurati fuimus ibidem.
Summa procurationis, viii libre x solidi Somme encadrée..

Trait..XI. Kl. Augusti. Videlicet in festo Magdalene, apud Conty.

X. Kl. Augusti. Apud Montem Desiderii.Travail
Est-ce-que visite du prieuré?

IX. Kl. Augusti. Noviomi.

VIII. Kl. Augusti. Apud Malum Consilium, in castro domini episcopi Noviomensis, cum expensis eiusdem.

VII. Kl. Augusti. Apud Sanctum Martinum in Bosco.Travail
Est-ce-que visite du prieuré?

VI. Kl. Augusti. Apud Braiellam, in manerio domini Belvacensis, cum expensis eiusdem.

Ressons.

V. Kl. Augusti. Apud Ressons, Premonstracensis ordinis, cum expensis abbacie.

Capitulum Gornacensis.Deux croix..

IIII. Kl. Augusti. Apud Gornayum, cum expensis nostris.

III. Kl. Augusti. Per Dei gratiam, visitavimus capitulum Sancti Yldeverti de Gornayo.
Ibi invenimus decanum, thesaurarium et magistrum Johannem Savenarium, canonicum, solummodo
residentes. Non habuerant in missis suis dyaconum et subdyaconum. Rogavimus decanum et
thesaurarium et magistrum Johannem, ut ipsi tractarent et procurarent tractari in capitulo genera
li super hoc quod haberent dyaconum et subdyaconum, et ordinarent aliquid super eo, et monuimus eos
super hoc. Item, iniunximus eis quod in eodem capitulo statuerent et constituerent unum
de canonicis suis procuratorem domus Dei et leprosarie, qui una cum uno burgensi
ad hoc electo et deputato, ac etiam eidem canonico adiuncto, visitaret domos predictas per annum,
et sic singulis annis constitueretur procurator unus ex eis. Item, monuimus eos super delictis
in villa commissis vel committendis, corrigendis. Invenimus dominum Laurencium, curatum ecclesie,
de ludo talorum, boulete, de potu tabernarum graviter diffamatum, qui, coram nobis constitutus,
factum recognovit. [illisible]
ad audiendum ius super isus. Item, diffamatus erat de incontinentia de quadam muliere quam
impregnasse dicebatur : cuiusmodi infamiam recognovit, sed factum negavit, debuimus facere
inquiri super hoc per magistrum Johannem de Gemeticis, dedit nobis litteras dictus Laurencius de omnibus istis. Iniunximus Bertando quod faceret se
successive promoveri. Item, inhibuimus expresse ne amplius in choro murmurarent
nec tumultuarentur, quia per hoc impediverant multum officium divinum, et de hoc in
capitulo ordinerent. Item, precepimus dicto domino Laurencio quod missam parrochialem celebraret
cicius solito in mane, ut quietius et liberius hore diei in choro dici valerent.

Hec sunt ecclesie quarum capitulum
Gornacense est patronus :
Boscus Hugoni ,
Boscus Gileberti,
Haudenguel,
Avesnes,
Forges,
Sanctus Clarus.

Moniales Sancti Albini.Deux croix..

Ipsa die, visitavimus prioratum Sancti Albini. Ibi erant xiii moniales, raro aut nunquam dicebant horas suas
ad notam diebus ferialibus, nisi in adventu. et quadragesima. Inhibuimus expresse, sicut alias fecimus, priorisse
ne aliquam reciperent sine nostra licencia speciali, alioquin sic receptam pro non recepta haberemus. Due an
cille communes erant, ibi, quarum una erat incontinens et infamis, quam expelli precepimus et penitus amoveri.
Item, inhibuimus Richeudi, cellerarie, ne amplius faceret comedere servientes domus in coquina,
sicul ante fecerat. Item quia quidam molendinarius frequentans prioratum prave conversationis existere
dicebatur, precepimus quod ipse a domo arceretur. Item quia pro eo quod diverse diversos habebant galli
nas et pullos sepe invicem rixabantur. Precepimus quod omnes galline et pulli pariter nutrirentur
et in communi haberentur, et ova ex eis provenientia monialibus equaliter ministrarentur, et de pullis
aliquociens, prout posset fieri, subveniretur infirmis. Item, rector scolarum de Bello visu impu
{320r} denter aliquotiens frequentaverat domum predictam sive prioratum de quo sinistra opinio habebatur,
et ideo postmodum per decanum de Brayo super hoc precepimus moneri.

Leprosaria.Croix..

Eadem die, loco nostri et vice nostra visitaverunt magister Johannes de Gemeticis et frater Adam le
prosariam et hospitale dicti loci. Quidam conversus et capellanus leprosarie bona domus
consumebant, potando in villa et expendendo superflue, a quibus preceptum fuit eis abstinere.
Debebant xxiiii libras, et nulla habebant estauramenta.

Domus Dei.Croix..

Domus Dei non multum bene regebatur, capellanus enim loci incontinens erat, et frater Robertus
de Fry, conversus, expendebat superflue et male, et super hoc monuimus eum. Debebant xxiiii libras.

Bella Osenna.Croix..

Ipsa  [sic] [die] fuimus apud Bellam Osennam, cum expensis abbatie.

Bellus Beccus.Croix..

II. Kl. Augusti. Apud Bellum Beccum, cum expensis abbatie.

Kl. Augusti. Per dei Gratiam, dedicavimus capellamTravail
A encoder ? quandam que est ante fores monasterii supradicti, et
et fuimus ibi ea die cum expensis eiusdem monasterii.

Buievaus.

III. Non. Augusti. Visitavimus, per Dei gratiam, abbatiam de Buievaus. Ibi erant xxxii
moniales, una soror. Inhibuimus abbatisse, sicut alias fecimus, ne aliquam reciperet, sine nostra licentia
speciali, et quod nulla exiret sine licencia abbatisse. Debebant lx libras. Invenimus eas, per Dei gratiam, satis
in bono statu, excepto quod tenebant se pro gravatis de pensione presbyteri, et nos tunc ad requisi
tionem ipsarum, pensionem huiusmodi minuere proponents, saisiri mandavimus xl solidos turonenses annui
redditus quos ratione pensionis eiusdem percipiebat idem presbyter apud Augum, et totidem Rothomagi et nichil
amplius assignatum fuerat ei in dyocesi nostra.

Bellus Saltus.

Ipsa die, procurati fuimus apud Bellum Saltum. Summa procurationis vii libre viii solidi Somme entourée..***

III. Non. Augusti. Dictum visitavimus prioratum. Ibi erant duo monachi de Becco Helluini,
videlicet, fratres Herbertus *** et Hugo. Vescebantur carnibus passim et non servabant
ieiunia regule. Debebant xvi libras.Trait.. Alia invenimus in bono statu.***

Sigiacum.Deux croix..

Ipsa die, procurati fuimus apud Sygiacum. Summa procurationis, viiii libre xi
solidi Somme entourée..

II. Non. Augusti. Visitavimus dictum prioratum. Ibi erant sex monachi Sancti Audoeni Ro
thomagensis, videlicet, fratres Nicholaus de Talvee, Gilebertus de Piris, Gonfredus de Loco Veris,
Symon de Ponte Audomari, Mattheus de Communia, Anquetillus de Hermanvilla. Debebant iiic libras :
habebant tamen estauramenta sufficienter. Precepimus priori quod ipse cum monachis suis co
mederet in aliqua camera extra aulam, ubi honestius et melius solito simul epularentur; consueve
rant enim comedere in aula coram tota familia, quod quidem non immerito indecens cen
sivimus et inhonestum fuisse.***

Mortuum Mare in Leonibus.Deux croix..

Ipsa die, fuimus apud Martinum Mare in Leonibus, cum expensis monasterii.***

Non. Augusti. Apud Fraxinos.

Insula Dei.Croix..

VIII. Idus. Augusti. Apud Insulam Dei, cum expensis monasterii.

VII. Idus. Augusti. Apud Deivillam.

VI. Idus. Augusti. Ibidem. Qua die, predicavimus, per Dei gratiam, in cimiterio Sancti Gervasii.

{320v} Sanctus Audoenus Rothomagensis.

V. Idus. Augusti. Per Dei gratiam, visitavimus monasterium Sancti Audoeni Rothomagensis. Ibi erant
lviii monachi. Omnes erant sacerdotes preter sex. Apud Sanctum RemigiumA déterminer.. erat monachus
solus, propter tenuitatem reddituum loci, ut dicebat abbas. Precepimus tamen ei aliquem adiungi.
Elemosinarius habebat paucos redditus pro elemosina facienda. Rogavimus abbatem quod
eos augmentaret ut posset. Particulares compoti fiunt quibuslibet tribus ebdomadis
de coquina, id est de hiis que pertinent ad coquinam, et semel in anno, videlicet in festo Beati Pe
tri, fit compotus generalis de omnibus misis et receptis, et voluimus et precepimus, quod tres
vel quatuor de maioribus conventus interessent compotis huiusmodi et vocarentur ad
hoc specialiter ab officialibus seu amministratoribus illis qui computaturi essent. Invenimus
quod per abbatem, ut credebant, etiam maiores de conventu plures, domus non minimum grava
batur. Ipse namque, ut dicebant, sepius equitabat quam domus necessitas requirebat, et
cum nimio et superflu equitatu ipse etiam nimis sumptuosus erat in cibis et vinis. Item,
multa dabantur sorori eius, contra voluntatem conventus, ab amministratoribus pro beni
volencia abbatis captanda. Item, habebat quosdam nepotes qui de bonis domus vivere
credebantur, ipsum super premissis monui. Invenimus etiam domum esse gravatum ex eo vide
licet quod omnia cibaria, tam hospitum quam abbatis, fiebant in coquina conventus et tunc
tenebatur querere coquinarius, propter quod eum plus expendere oportebat, quam si
alias esset ordinatum. Invenimus etiam quod servitium officium conventus plurimum turbabatur
propter parrochiam que erat in monasterio eorumdem, et ipsi tunc consenserunt quod aliqua fieret
ecclesia iuxta abbatiam quo posset parrochie deputari. Debebant vm iic lxxviii libras
xvi solidos vii denarios ; debebantur eis iim et viiic libre in debitis male solubilibus. Nos autem,
videntes in malo statu domum existere circa temporalia, cum bene esset ei, per Dei gratiam,
circa spiritualia, cogitavimus qualiter posset commodius et magis provide relevari, et or
dinavimus, de consensu, abbatis et totius conventus, quod aliqua die certa conveniremus una cum
decem monachis ipsius monasterii quos nobis nominarunt, videlicet, cum priore conventus, supprio
re, N., priore Belli Montis in Algia, priore Johanne, Roberto Pesant, thesaurario, Gileberto,

de
Piris, Roberto de Gemeticis, Johanne, sacrista, Busquet, Rogero de Andeleio, Petro de Rup
pe, Thoma de Brugiis, de quorum consilio ordinaremus et cum ipsis tractaremus super
statu predicto reformando, precipue super facto abbatis Sancti Victoris, de ecclesia parrochiali transfe
renda et separanda, de coquinis, ac etiam de universo statu domus, de incuria seu
negligencia abbatis ; parum enim videbatur curare de utilitate domus.

Ipsa die, fuimus apud Deivillam, cum expensis nostris.

Trait..IIII. Idus. Augusti.

III. Idus. Augusti.

II. Idus. Augusti.

Idus. Augusti. Les 4 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Apud Deivillam. .

Apud Deivillam.

XIX. Kl. Septembris. Rothomagi, videlicet in vigilia assumptionis Beate Marie, et tunc in
capitulo dicti loci proposuimus verbum Dei in latino, astantibus canonici, et clericis chori.

{321r} XVIII. Kl. Septembris. Per Dei gratiam, celebravimus festum assumptionis Beate Marie, et habuimus
nobiscum B. Dei gratia, Ambianensem episcopum.

XVII. Kl. Septembris. Apud Deivillam, et dictus episcopus nobiscum.

XVI. Kl. Septembris. Apud Pyntardivillam.

XV. Kl. Septembris. Ibidem.

XIIII. Kl. Septembris. Apud Gaillonem.

XIII. Kl. Septembris. Ibidem, et tunc venit illuc ad nos, in reditu suo de Apulia, reveren
dus pater karissimus noster G., Dei gratia, Autissiodorensis episcopus.

XII. Kl. Septembris. Ibidem, et dictus episcopus nobiscum. `

XI. Kl. Septembris. Apud Pyntarvillam.

X. Kl. Septembris. Ibidem. Les 4 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Hic intravimus Constanciensem dyocesim. .

Quibus diebus, habuimus nobiscum dictum episcopum et episcopum
Ebroycensem.

IX. Kl. Septembris. Apud Brovillam, in manerio episcopi Ebroycensis, fuimus nos et dictus episcopus Autissiodorensis
cum eodem domino Ebroycensi cum expensi eiusdem.

VIII. Kl. Septembris. Pransi fuimus apud Callevillam, in manerio domini Johannis de Harecort,
militis et ibi dimisimus dictum Autissiodorensem episcopum infirmum et pernoctavimus apud Beccum Helluini.

VII. Kl. Septembris. Apud Lexovias.

VI. Kl. Septembris. Apud Troarnum, cum expensis nostris.

V. Kl. Septembris. Apud Fontenetum, cum expensis nostris.

IIII. Kl. Septembris. Apud Conde super Nigram Aquam.