Apparat critique

  • Version par défaut
Pour citer cette page : Laboratoire de textes Norécrit, Registre des visites pastorales de l’archevêque Eudes Rigaud - 1256 (Avranches)état d’établissement du texte annoté par Lise Levieux, sous la responsabilité de Elisabeth Lalou, consulté le . [En ligne : ]

Anno domini millesimo ducentesimo quinquagesimo sexto - Visitaciones Abrincensis diocesis

{115r} Aries. Kl. Maii. Intravimus Abrincensem diocesim et visitavimus prioratum de Ariete.
Ibi sunt xv moniales ordinis Sancti Benedicti. Non omnes confitentur proprio sacerdoti. In
iunximus hoc emendari. Item, invenimus ibidem quandam priorissam parum sa
pientem que nesciebat nobis respondere de numero armentorum suorum. Habent in
redditibus vixx libras. Non debent procuracionem, propter eorum paupertatem.

Rocherius. Ipsa die, pernoctavimus in prioratu de Rocherio Morietoliinii et visitantes ibidem, in
venimus ix monachos Maioris Monasterii exemptos ; verumtamen nobis responde
runt de statu domus sue, quantum ad spiritualia et temporolia, nec invenimus ibi aliquid
notabile corrigendum. Habent in redditibus viixx, libras, et in Anglia duo maneria.

Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa quam expendimus in procuracione viii libre v solidi xi denarii.

Capitulum Sancti Firmati. VI. Non. Maii. Visitavimus capitulum Sancti Firmati. Ibi sunt xv canonici seculares et prior
sunt ibi sex canonici residentes. Firminus, vicarius prioris, capit ad firmam prebendas
ab ipsis canonicis. Morellus, clericus chori percussor est. Regnaudus de Stampis canonicus, infamatus  [sic] [est] de
incontinencia, et habet secum puerum quem nutrit. Bartholomeus, vicarius cantoris, inebriat se aliquando et tunc non surgit ad matu
tinas. Rogerus, canonicus, frequentat tabernas aliquando. Johannes, vicarius decani, e
briosus est. Super potacionibus Bartholomei, vicarii cantoris, et Johannis, vicarii
decani, et potacione Rogeri, canonici, in taberna, et incontinencia Regnaudi
de Stampis, canonici, monuimus dictos Bartholomeum, Johannem, Rogerum et Regnaudum, ut de premissis
se abstinerent. Item, monuimus capitulum, ut predictas personas corrigeret de premi
ssis. Item, quod Morellum, clericum chori, qui percussor et maledictor est, et firminium,
vicarium, de affirmacione prebendarum, corrigeret, prout de iure essent cor
rigendi, alioquin in omnibus premissis manum apponeremus graviorem.

Ipsa die procuravit nos capitulum in domibus prioris Rocherii. Qui prior, ad preces nostras, cum in nullo
teneretur ipsi capitulo nobis accommodavit, ista vice de gracia domos suas. Summa procuracionis,
viii libre x solidi vii denarii.***

Savigniacum. V. Non.Maii. Procurati fuimus apud Savigniacum, Cisterciensis ordinis.

Sanctus Hylarius. IIII. Non. Maii. Visitavimus prioratum Sancti Hylarii. Ibi sunt tres monachi de Sancto
Benedicto super Ligerium
. Non servant ieiunia regule, passim utuntur carnibus. Iniunximus hec emen
dari. Bis in ebdomada datur elemosina omnibus venientibus ad eam. Habent in
redditibus c libras debent lx libras. Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procuracionis, vi libre xvii solidi i denarius.

Biardi. III. Non. Maii. Visitavimus prioratum de Biardis. Invenimus ibi unum monachum
solum ; socius suus iverat ad abbaciam, in quadragesima proxime preterita, ut ordinaretur in
presbyterum, set in proximo, vel ipse vel alius debet revererti ut dicebat prior. Non servat ie
iunia regule, et utitur passim carnibus. Iniunximus ut super hiis regulam ple
nius observaret. Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procuracionis, iiii libre xiii solidi
ix denarii.

{115v} Sanctus Jacobus de Beuron. II. Non. Maii. Visitavimus prioratum Sancti Jacobi de Beuron. Ibi sunt vii mona
chi Sancti Benedicti super Ligerim. Parum confitentur ; iniunximus ut sepius confite
rentur. Item, non servant ieiunia regule, et utuntur carnibus. Monuimus eos
super hiis duobus plenius observendis. Qui respondentes, dixerunt quod isti duo ar
ticuli non erant de substancia regule, set  [sic] [ad] eorum conscienciam, et quod dominus papa dispensaverat
cum eis super hiis qui non sunt de substancia regule. Habent in redditibus xixx libras.

Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procuracionis, vi libre iii solidi.

Mons Morelli. Non. Maii. Visitavimus abbaciam Montis Morelli ordinis Sancti Augustini. Ibi sunt
xvi canonici commorantes, et sex in tribus parrochiis extra, et unus solus moratur
in Britannia. Ter in ebdomada datur elemosina omnibus venientibus ad eam. De
bent viiixx libras, set bene debetur eis tantum; tamen illud debitum non est ita bene solubile
sicut illud quod debent. Summa procuracionis, vi libre xiii solidi vii denarii.

Saciacum. VIII. Id. Maii. Visitavimus prioratum de Saciaco. Ibi sunt tres mona
chi maioris monasterii. Non bene servant ieiunia regule et utuntur car
nibus preter necessitate. Iniunximus eis ut super hoc regulam ple
nius observarent. Item, quia in ecclesia invenimus corpus Christi in quadam
fenestra, ita quod ei vertunt terga quando dicunt horas suas. Iniunxi
mus eis ut super altare, in quodam tabernaculo, vel in pisside, ponerent
illud honorifice. Habent in reddilibus cc libras plus debetur eis de
debito bene solubili quam debeant. Summa procuracionis, vi libre xvii solidi i denarius.

Mons Sancti Michaelis. MoVII. Id. Maii. Procurati fuimus apud Montem Sancti Michaelis. Summa, ix libre vii solidi iiii denarii.

VI. Id. Maii. Visitavimus ibidem. Ibi  [sic] [sunt] xl monachi. Omnes sunt sacerdotes, x
exceptis. Johannes, infirmarius. Non celebrat nec communicat. Iniunximus hoc emendari.
abbas nimis durus est, nulli enim dat licenciam eundi in infirmariam, nisi pe
tat ab ipso. Iniunximus ei quod micius ageret cum infirmis et debilibus, etiam
si non requirerent ab ipso abbate. Non et Iniunximus abbati quod parciales et generales com
poti fiant semper coram aliquibus electis a conventu. Debent mmm libras. In pre
sencia autem vicarii Abrincensis et abbatis, propositum fuit in capitulo contra abbatem,
quod ipse erat dilapidator bonorum ecclesie videlicet quod plures neptes suas marita
verat, et quemdam nepotem suam in scolis, diu est, eam magnis expensis tenu
erat, et ei totum corpus legis, pulcherrimum etiam, de bonis monasterii,
sine voluntate et assensu conventus emerat, et quod excommunicatus a canone erat,
ut pote quia pluries in presbyteros manus iniecerat violentas, et multa alia enor
mia proposita fuerunt contra eum. Et quia vicarius, usque ad presens nichil
audierat de premissis, ut dicebat. Iniunximus ei quod in ipso loco diligencius inquireret
veritatem, et premissa corrigeret, prout de, iure essent corrigenda, alioquin
manum super hoc apponeremus graviorem. Item, iniunximus abbati ut Johannem Fofunee, armigerum, qui alias inventus fuerat dampnosus abbacie, eiceret a servicio suo. Hoc etiam
ei preceperamus in alia visitacione nostra, nec tamen adhuc hoc fecerat.

Johannes Profunee.

{116r} Episcopus. Ipsa die, pernoctavimus apud Abrincas, in domibus episcopi, et ex parte ipsius fuimus procura
ti. Summa, vi libre iiii solidi iiiix denarii.

Capitulum. V. Id. Maii. Visitavimus capitulum. Omnia, per Dei graciam, invenimus in bono statu,
excepto quod quidam Nicholaus, de novo beneficiatus in ipsa ecclesia in beneficio va
lente x libras, notatus erat de negociacionibus ; set decanus et capitulum nobis
promiserunt quod in brevi bene hoc corrigerent. Ipsa die, procurati fuimus
ex parte ipsius capituli. Summa procuracionis, ix libre vi solidi viii denarii.

Lucerna. IIII. Id. Maii. Apud Lucernam, Premonstracensis ordinis. Summa procuracionis, c  [sic] [libras] ix solidi ii denarii.

Ipsa die, Petrus de Gamachiis, miles, iuravit in presencia nostra, quod super verberacione cuius
dam nuncii litteras nostre curie deferentis, stabit mandato nostro usque ad centum
libras, et de hoc dabit promisit dare, per iuramentum suum, plegios officiali
nostro, vel decano de Gisorcio. Item, quod Matheum, fratrem suum, adducet
per iuramentum suum in presencia nostra. Item, quod filiastrum suum adducet, si hoc
possit facere dum tamen habeat securum accessum et recessum, presentibus :
A. decano Nicholao de Lagodefroie, canonico Abrincensi, P., archidiacono Mai
oris Caleti
, R. de Sapo, canonico Rothomagensi, fratribus Hardoino, et Waltero,
R., clerico domini Abrincensis. Dictus Petrus stetit iuri coram nobis super premissis et in
ventus fuit non culpabilis super diclo faelo. Quia vero Matheus, frater dicti militis, et Reg
naudus, filiaster suus, erant culpabiles dicti facti, prout in presencia nostra con
fessi sunt, condampnavimus ipsos ad reddendum nobis quinquaginta solidos de quibus
se constituit se plegius et principalis debitor de dictis denariis nobis persol
vendis pro dictis armigeris. Item, iuraverunt dicti armigeri quod facerent
tres processiones nudi pedes, in camisia et bracis, per tres dies dominicos, sub
pena xx librarum nobis solvendarum de qua pena a dictus miles constituit se fide
vissorem et principalem debitorem.***