Anno domini millesimo ducentesimo quinquagesimo - incipiunt visitaciones diocesis Ebroicensis

{57v} VI. Kl. Maii. Intravimus diocesim baiocensis Ebroicensem, et pernoctavimus
apud Ivriacum, in monasterio Beate Marie, cum expensis monasterii. In crastino,
visitavimus ibidem. Ibi sunt xvi monachi. Habent sex prioratus. Monachus, solus cum clerico,
cothidie vadit ad castrum ; proquadam missa celebranda ibidem. Non habent sufficientem
calicium, numerum et missalium. Mulieres, in festis annalibus, in solempnitatibus
missarum, intrant claustrum et chorum ; precepimus id emendari, et inhibuimus ne amodo
intrent chorum vel claustrum. Abbas non visitat, foraneos prioratus, et in foraneis priora
tibus passim comedunt carnes. Interdiximus eisdem esum carnium, nisi quatenus regula
permittit. Habent in redditibus circa viic libras. Debent circa ccc libras, et sufficiencia habent estauramenta. Debebant,
quando abbas venit circa viiic libras. Elemosinarius ebriosus est.***

V. Kl. Maii. Apud Brolium, Cisterciensis ordinis, cum expensis monasterii.***

IIII. Kl. Maii. Apud Musiacum. Visitavimus ibidem. Ibi sunt quatuor monachi, quorum tres sunt
sacerdotes. Ibi erant cape sericee, set parrochiani et presbyter ipsas impignoraverunt, pro campanis
faciendis. Non servant constitucionem confessionis quolibet mense. Iniunximus eis ut plenius ob
servarent. Non communicat quolibet mense ille qui non est sacerdos. Iniunximus eidem et priori ut communicaret
secundum statutum apostolicum. Monachi vagantur per Villam ; istud eis inhibuimus. Item, statuimus
quod pedisseca que ibi erat expellatur, et si alia sab accipiatur, saltem senior. Item, non observant
ieiunia regule et carnes passim comedunt. Iniunximus ut ieiunia regule observent, et inter
diximus esum carnium. Utuntur camisiis aliqui ; eis interdiximus camisias et culcitras. Habent in red
ditibus circa viiixx libras, et debent circa viixx libras.*** Ibi expendimus cv solidos v denarios parisienses.
Monachi appropriant sibi oblationes, etiam priore sciente. Prior nunquam computat cum monachis
suis de statu prioratus sui.

III. Kl. Maii. Apud Stratam, Cisterciensis ordinis, cum expensis monasterii.

II. Kl.  [sic] [Maii.] Apud prioratum de Heudrevilla, ordinis Tironensis, cum expensis prioratus.
Visitavimus ibidem. Ibi sunt quatuor monachi, omnes sacerdotes. Non confitentur nec communicant quolibet mense,
iuxta statutum pape Gregorii, nec ad eos pervenit statutum, ut dicunt. Debent circa ccc libras ; habent
in redditibus circa ixxx libras. Iniunximus ut sepius confiterentur. Item, utuntur culcitris; easdem inter
diximus eis.

Kl. Maii. Apud Vernolium, cum expensis domus de Tileriis, pertinentis ad monasterium de Becco.
Nulli sunt ibidem monachi.

VI. Nonas. Maii. Apud prioratum Sancti Sulpicii iuxta Aquilam, cum expensis prioratus. Ibi sunt
septem monachi, quorum quinque sunt sacerdotes. Non confitentur quolibet mense, secundum statuta pape Grego
rii, nec communicant ; statuimus ut circa predicta statuta firmiter observarentur. Ibi sunt duo novicii ; volu
mus ut ad abbaciam remittantur. Utuntur culcitris. Prior non iacet cum aliis. Carnes comedunt preter
necessitatem. Interdiximus eis usum culcitrarum et esum carnium. Habent in redditibus ccl libras.

Cum episcopo loquendum est de monacho qui solus vadit celebrare missam ad castrum de Ivriaco. Item, de fratre Petro le
Cordeler, et Simone de Parisius, monachis de Ivriaco.

Item, de duobus noviciis commorantibus apud Aquilam. Item, de Johanne Chicaut amovendo.

{58r} debent circa c libras. Frater Johannes Chicaut seminator est discordiarum.***

V. KlNon. Madii. Visitavimus prioratum de Reyo. Ibi sunt duo monachi. Aliquando co
medunt carnes. Utuntur culcitris. Non observant plene ieiunia regule. Socius prioris ita senex
est, quod ad premissa non est compellendus. Interdiximus usum culcitrarum et esum carnium, nisi quatenus
regula permittit. Item, precepimus ieiunium regulare firmiter observari.***

Ipsa die, pernoctavimus apud Lierrutum, ordinis Sancti Augustini. In crastino, visita
vimus ibidem. Ibi sunt sex canonici decem. Omnes sunt sacerdotes, preter duos. Habent
in redditibus cc libras ; bene debent c libras.***

Quia vero prioratus
de Reyo pauper erat
et incendio vastatus,
et prioratus de Lier
ruto similiter pauper,
procuracionem plenariam
non accepimus ab ipsis.
Immo, mandavimus
priori de Reyo quod
de hiis que expendera
mus apud Lierrutum,
solveret priori de Lierruto
quinquaginta et viii solidos,
alioquin prior de Lierru
to ipsum ad hoc auctoritate
nostra compelleret.

IIII. IdNon. Maii. Apud Bellum Montem Rogerii, Beccensis ordinis. Ibi sunt xii monachi.
Non habent statuta pape Gregorii. Reddunt decimam mille librarum redditus. Debent circa lx libras ;
debent pensionem lx solidos cuidam Iudee converse.***

III. Non.  [sic] [Maii.] Apud Conchas, ordinis Sancti Benedicti. Seculares intrant claustrum
et chil chorum, pro audiendis missis, et nobiles mulieres aliquando. Non observant ieiu
nia regule plene. Sani aliquando comedunt carnes sine necessitate. In prioratibus fora
neis passim comedunt carnes, nec observant ieiunia regularia. Habent in redditibus
mcc libras. Redditus non sunt conscripti. Iniunximus abbati ut, coram aliquibus a conventu
electis, computet de statu monasterii. Debent circa centum libras. Debent pensio
nes circa lxii libras, annuatim. Inhibuimus eis ne aliquas darent pensiones. Item, cum ordi
natum fuisset a predecessore nostro P., Dei gracia, Albanensi episcopo, tunc Rothomagensi archiepiscopo, quod
haberent monachi tunicas, et aliqui non haberent et aliqui non, statuimus ut abbas ministraret
tunicas omnibus. Item, inhibuimus ne seculares mirent claustrum. Item, iniunximus ut ieiunia regule
plenius observent, et quod abbas in prioratibus foraneis faciat plenius observari. Item, eis
tam intus quam extra commorantibus, interdiximus esum carnium, nisi quatenus regula permittit. Statui
mus ut redditus plenius conscribantur.***

II. Non. Maii. Apud Ebroicas, et processionaliter recepti in maiori ecclesia. Intravimus capitulum,
et, exposito verbo Dei, visitavimus ibidem. Requisiti utrum vellent quod nos inquire
remus in generali, vel sigillatim, post verba multa, dixerunt quod ad voluntatem nostram faceremus.
Requisiti quomodo fit servicium divinum, dixerunt bene, et plura habent ornamenta ecclesie et suffi
ciencia. Item, quod debitis horis fit, nisi forte stet per matricularios ; quod si forte contingat, comedunt
coram decano et abstinent a vino ipsa die. Decanus non exercet officium suum, nec diu est exer
cuit, propter infirmitatem suam ; et de omnibus que ab ipsis requisivimus, omnes benigne et diligenter responderunt. Item, archidiaconus, cantor, officialis, magister Augerus, et alii canonici
qui ibi erant, proposuerunt quod dominus episcopus debebat persolvere procuracionem nostram, pro visitacione eorum, propter quedam
que habebat communia cum ipsis : quibus respondimus quod bene nobis placebat quod episcopus persolveret, nec curabamus quis
{58v} solveret, dum tamen solveretur, pro visitacione illa quam faciebamus tunc in capitulo, et inter se bene convenirent, et agerent contra episcopum si vellent, quia ius suum in aliquo notebamus adimere. Item , requisito
ab ipsis de officio et ornamentis in generali, requisivimus utrum essent in ecclesia Ebroicensi alique persone infamate,
vel de incontinencia, vel ebriositate, vel inhonesto habitu, an discursu per villam, seu mercimoniis. Quod responde
runt quod nulli modo erant, quia de novo duos clericos infamatos de choro ciccerant Et postea iniunximus
ut in partem secederent, et sigillatim et secreto vocavimus : cantorem primo, et ipsum ab ipso requisivimus
utrum aliquis canonicorum esset notatus, vel de incontinencia, vel de mercimoniis et huiusmodi, qui dixit quod non. Postea
vocavimus Petrum archidiaconum, qui similiter requisitus, disit ut cantor. Post ea, magistrum Guillelmum de Bocel
liis, qui similiter nobis dixit. Deinde vero vocavimus magistrum Augerum, qui similiter nobis dixit, et ipsum
reprehendimus de inhonesta tonsura et minima corona ; et ipse respondit et promisit quod libencius emenda
ret. Item, requisitus quare non erat subdiaconus, respondit quod ex aliqua oculta causa dimiserat usque
tunc, et promisit nobis quod in proximo ad subdiaconatum se faceret promoveri.***

Non. Maii. Apud Noam, Cisterciensis ordinis, cum expensis monasterii.***

VIII. Id. Maii. Apud Coudres. Duo sunt ibi monachi de Borgueillo. Utuntur culcitris. Passim
carnes comedunt. Prioratus habet in redditibus cccc libras. Interdiximus eis usum carnium et usum
culcitrarum, nisi quatenus regula permittit.***

VII. Id. Maii. Apud Joiacum, cum expensis prioratus. Ibi sunt duo monachi Gemeticenses. Omnia invenimus in bono statu
circa eos. Habent in redditibus circa cccc libras.***

VI. Id. Maii. Ibidem, cum expensis prioratus de Ballolio. Nulli sunt ibi monachi.***

V. Id. Maii. Apud Crucem Sancti Leufredi, cum expensis propriis.

IIII. Id. Maii. Ibidem, cum expensis monasterii. Visitavimus ibidem, ipsa die. Ibi sunt viginti mo
nachi. Sex habent prioratus. In prioratibus passim comedunt carnes. Habent in redditibus vc libras^a Une accolade avec une croix unit le IIII et le V...***

III. Id. Maii. Apud Sanctum Taurinum Ebroicensem, cum expensis monasteri. Visita
vimus ibidem. Ibidem sunt viginti duo monachi commorantes et tres alibi, qui ibidem sunt venturi.
Tres habent prioratus. Omnes sunt sacerdotes, preterquam tres. Habent in redditibus xiiiic libras ;
debent circa cc libras. Abbas non computat cum aliquibus electis a conventu. Onerati sunt multis
pensionibus. Habent xi patronatus ecclesiarum.***

II. Id. Maii. Visitavimus monasterium monialium Sancti Salvatoris Ebroicensis, ordinis
Sancti Benedicti. Ibi sunt lxi moniales. Aliquando bibunt moniales, extra refectorium et infirmito
rium, in cameris. Item, ibi sunt canes parvi, escurelli et aves ; statuimus ut omnia huiusmodi, tol
lantur. Non profitentur regulam. Habent in redditibus ixc libras ; debent circa vic libras. Carnes come
dunt sine necessitate. Habent archas firmatas. Iniunx Iniunximus abbatisse quod visitaret
archas sepe et inopinate, vel tolleret seras de archis. Debent pensiones circa xl libras. Pauca
habent estauramenta. Iniunximus abbatisse ut coram aliquibus de a conventu electis computet ad minus
bis in anno. Item, statuimus ut removeant corrigias ferratas et bursas inhonestas. Item, statuimus
quod abbatissa sepius visitet moniales, et ab ipsis tollat bursas et auricularia que faciunt, nisi ea habeant
de sua licencia.

Aaliz de Sauceio ;
Nicholaa de Villaribus ;
Beatrix Lexoviensis ;
Mathildis de Bruncort^b Ces noms sont ajoutés en note au bas de la page du manuscrit,..

{59r} NonId. Maii. Fuimus in domo episcopi Ebroicensis, cum expensis ipsius episcopi, et
honorifice recepti fuimus
ab episcopo ibidem, et de mandato episcopi, ut intelleximus. In sero, mandavimus capitulum Ebroicense, et omnes ca
nonici qui sani presentes erant in villa comparuerunt coram nobis, in nostra camera. Ipsis autem comparentibus,
ab eisdem requisivimus quomodo episcopus se habebat in ecclesia et episcopatu, sive diocesi ; quomodo exercebat pon
tificalia ; quomodo conferebat beneficia sua, et de moribus et conversacione sua, et aliis que vidimus
expedire : qui ad omnia responderunt quod bene se habebat, et laudabiliter in omnibus predictis; et celebravimus
ipsa die.

XVII. Kl. Junii. Venimus apud Vernonem, et recepti fuimus processionaliter a capitulo Vernonense, et cum
expensis capituli pernoctavimus in domo episcopi que dicitur apud Viverium, et in crastino visitavimus capitulum.
Ibi sunt ix canonici. Non resident, nisi tres. Episcopus habet curam capituli immediate.

Loquendum est cum episcopo ad  [sic] [quem]
debeat pertinere patronatus
parrochie canonicorum.
Item, de moderanda visita
cione quam fecit ibi.
Item, de jurisdictione quam
exercet decanus in
canonicos, clericos et vica
rios chori.

XVI. Kl. Junii. Apud Locum Veris, cum expensis propriis.

XV. Kl. Junii. Apud Daubotium, cum expensis prioratus. Nulli sunt ibi monachi.

Ibidem venit ad nos
Johannes de Walemont, cu
rator domus de Dauboto.
Emendavit nobis hoc
quod nobis negaverat introitum
et procuracionem nostram apud
Daubotum, et pro ipso fu
it pleXgius Gau
fridus le Bicauz. Nos
que eidem iniunximus
ut monachis de Sancto
Audoeno Rothomagensi dena
ria restitueret que mi
serant propter amissionem
cibariorum suorum, que non
preparaverant die preceden
ti, qua mandavimus procu
racionem nostram, cum
per ipsum stetisset, quando
venissemus ibidem^c Sigle...

XIIII. Kl. Junii. Apud Montoire, cum expensis prioratus. Visitavimus ibidem, eadem die. Ibi sunt
quatuor monachi ; non solebant esse nisi tres. Omnes sunt presbyteri. Utuntur culcitris. Quidam habent pel
liccas vulpeas. Interdiximus eis potum in villa, et iter ville et culcitrarum usum.
Non observant ieiunia ; precepimus eis ut secundum regulam ieiunia observarent. Passim co
medunt carnes ; iniunximus ut secundum regulam abstinerent. Habent in redditibus
viiixx libras. Prior non computat cum sociis suis, set solum cum.., abbate, semel in anno ;
Iniunximus ei quod computaret cum sociis suis ad minus ter in anno. Parva est elemo
sina. Iniunximus quod largius darent elemosinam pauperibus. Item, quod non exirent portam
curie, nisi cum licencia, prioris. Item, quod prior ministraret ei vestitum et calciamenta, secundum posse suum.***

XIII. Kl. Junii. Apud pou Bonum Portum, cum expensis monasterii, nomine procurationis. Ibidem venit
ad nos Andreas de Sancto Leonardo, civis Rothomagensis ; emendavit et promisit se stare voluntati nostre,
per iuramentum ab eo coram nobis prestitum, super eo quod sicut confessus fuit coram nobis, [illisible] ad maius molendinum nostrum, situm Rothomagi,
iuxta pontem Rodobecce , de nocte, cum armis et armatis venerat, et inde bladum et farina
fecerat absportari. Promisit etiam se facturum, per prestitum iuramentum, quidquid eidem propter hoc iniungeremus,
et se daturum nobis de hoc faciendo plegios sufficientes, infra instantem diem lune, usque
ad centum marchas argenti ; et de hoc etiam iam dedit plegios Johannem de Vauricher, nepotem
Johannes Gaufridi de Vauricher, qui ad eius instanciam se coram nobis obligavit plegium,
de premissis, sub p usque ad penam centum marcharum argenti.***

XI. Kl. Junii. Venimus Rothomagi, venimus Rothomagi, et ibidem celebravimus sacros ordines, apud Sanctum Au
doenum.***