Et dicunt quod homo extraneus qui domum locat apud Vernonem que habeat introitum et exitum versus viam, et fecerit excubias et consuetudines ville, si vendiderit aut emerit aliquid quod consuetudines debeat domini ejus sunt consuetudines in cujus feodo domus ejus est.

Et dicunt quod in tempore pacis debent {Fol. 155r, A}per se constituere excubias, et in tempore guerre constituunt excubias per visum ballivibaillivi^(vg_ae)baillivi B. domini ville. Et in tempore pacis et in tempore guerre, siquis defecerit de gueta, burgenses accipiunt ex eo emendationememendacionem^(vg_af)emendacionem B. iii s., et emendationesemendaciones^(vg_ag)emendaciones B. ille ponentur per visum ballivibaillivi^(vg_ah)baillivi B. in utilitatem ville. Siquis autem consuetudinarius sit pigre guetandi in carcere, potest eum dominus ponere, et ibi morabitur si dominus voluerit per diem unum et noctem. In vineis et pratis ponunt burgenses per se custodes, et emendationememendacionem^(vg_ai)emendacionem B. forisfacti inde provenientis scilicet et iii s. in utilitatem ville ponunt. Siquis vero de nocte vel per vim in vineis vel pratis forisfacit, domini est emendatioemendacio^(vg_aj)emendacio B. .

Et dicunt quod nemo in villa, nec pro carta nec pro alia libertate, quietus potest esse de excubiis nisi clericus vel miles.

Et dicunt quod homo de castellariacastelaria^(vg_ak)castelaria B. Vernonis non debet in carcere mitti nec in cippo nec pro debitodebicto debito^(vg_al)debicto debito B. nec pro plegio nec pro alio forisfacto, nisi pro furto vel pro morte alicujus vel pro mahaingmehang^(vg_am)mehang B. unde possit nec velit dare plegios tionabilesIl semble manquer la première syllabe du mot rationabiles A.racionabiles^(c)Il semble manquer la première syllabe du mot rationabiles A. racionabiles B. .

Et dicunt quod de plena lege debet miles de guagegage^(vg_an)gage B. merci vii s., et burgensesburgensis^(vg_ao)burgensis B. v s. et ii sextariossestarios^(vg_ap)sestarios B. vini, et in boutellariabotelleria^(vg_aq)botelleria B. x s.

Et dicunt quod nullus prepositus Vernonem debet capere consuetudinem apud Longamvillam in aqua ultra salicem del Trelede Tielo^(vg_ar)de Tielo B. et in villa nullo loco. Et homo de Vernone, si adduxerit vinum vel aliam mercaturam de Gallia et descarcaverit in villa Vernonis, non debet consuetudinem et potest descarcharedescarcare^(vg_as)descarcare B. sine licencia prepositi. Et si transierit ultra, debet de singulis dolus vi d. qualecumque sit dolium, magnum vel parvum. Et si adduxerit molas ultra, debet de singulis tornis i d. Et si duxerit bladum ultra de batellobatelo^(vg_at)batelo B. , unius ligni debet ii d. et de navi iiiiiiiior^(vg_au)iiiior B.  d.

Et si dominus castelli habeat vinum suum sanumsanum écrit en interligne B.^(vg_av)sanum écrit en interligne B. ad vendendum bis in anno, faciet bannum duabus quindenisquinzenis^(vg_aw)quinzenis B. absque festo annuali, et octo diebus antea notum faciet hoc burgensibus, et per visum corum ponetur precium vini secundum venditionemvendicionem^(vg_ax)vendicionem B. aliorum vinorum per villam.

Et dicunt quod quamdiu duraverit botelleria, nullus miles nec alius curiam habet ad placitandum. Et placitum quod inceperit ante botelleriam nisi finitursi non finiatur^(vg_ay)si non finiatur B. , in botelleria revertetur ad curiam unde exunt. Et placitatur in botelleria de hereditate per quindenamquinzenam^(vg_az)quinzenam B. .

Et dicunt quamtumquantum^(vg_ba)quantum B. guerra duraverit inter reges sine trevia, nemo placitat de hereditate, sed qui tenet teneat donec pax vel in^(vg_bb)manquant B. trevia sit.

Et dicuntdicuntécrit en interligne B.^(vg_bc)dicunt écrit en interligne B. quod duellum si gagatumsi duellum gaiatum^(vg_bd)si duellum gaiatum B. sit in curia militis vel alicujus aliusalii^(vg_be)alii B. qui curiam habeat ad placitandum, {Fol. 2}duellum tenetur in curia domini ville, et habebit dominus ville^(d)manquant B. emendationememendacionem^(vg_bf)emendacionem B. maledicti et malefacti, et ille in cujus curia duellum gaiatum fuit habebit emendationememendacionem^(vg_bg)emendacionem B. duelli.

Et dicunt quod prepositus ville debet reficere omnis pontes et portas ville, preter magnum pontem super SequanamSecanam^(vg_bh)Secanam B. , et computantur illi ad curiam domini.

Et dicunt quod clerici et milites et burgenses et homines de Gamille et de CanterranaCanterana^(vg_bi)Canterana B. et de VernonielVernonniel^(vg_bj)Vernonniel B. et de vico Normannie de Blarru, nisi sit consuetudinarieconsuetudinarieécrit en interligne B.^(vg_bk)consuetudinarie écrit en interligne B. mercennarius, debent habere mensurasmensuras habere^(vg_bl)mensuras habere B. ad bladum {Fol. 156, A}mensurandum nec dabunt minagium.

Et ille qui de jure hereditagiohereditario^(vg_bm)hereditario B. maior est in villa, debet esse in die sabbati ad consuetudinem fori colligendam, et manducat cum preposito vel prepositus donatdat donat^(vg_bn)dat donat B. eiilli^(vg_bo)illi B. duos nummos, et habet ille haveiamhaveiam haveiamMot raturé et réécrit proprement en interligne B.^(vg_bp)haveiam haveiam Mot raturé et réécrit proprement en interligne B. salis sola manu apposita. Et si forisfactum adducitur ad prepositum per manum ejus, prepositus habet duas partes emendationisemendacionis^(vg_bq)emendacionis B. et ille habet terciam partem. Et servat cippum et latrones dampnabiles. Quum vero latro captus est, maior habet omnis vestes illius ; et quumquando^(vg_br)quando B. judicio dampnatur erint, illi maior oculos vel mutilat eum auribus vel aliquo alio membro et ducit eum ad furcas.

Si aliquis in villa nuptias fecerit, ibi comedere poterit si illuc ire voluerit. Sed forestarius, si ad nuptias interesse non poterit, unum panem et quoddam frustumfrustrum^(vg_bs)frustrum B. carnis et unam justam vini, si numtiumnuncium^(vg_bt)nuncium B. suum miserit de nupciis habebit.

Leprosi vero de Sancto Lazaro singulis septimanis habent de prepositura iiiior denariatas panis et iii s. census annuatim.

Et molendinarii de aqua debent adducere per aquam omne merramentum ad opus domini, et dominus administrat sibi naves et funes, et faciunt palatas. Pro hoc siquidem servicio, molendinarii sunt quieti de fossato et palispaliz^(vg_bu)paliz B. et de exercitu et chevauchiee,chevauchié^(vg_bv)chevauchié B. nisi per aquam.

Et dicunt quod milites habent totum herbergagiumhebergamentum^(vg_bw)hebergamentum B. in nemore sine escendaescenla^(vg_bx)escenla B. , et pasnagium porcorum suorum, et suorum vavassorum est quietum. Et milites habent in toto nemore, nisi in Mauritania et Brolio^(e)manquant B. , habent ligna ad ardendum neccessarianecessaria^(vg_by)necessaria B. sine arbore demenbranda.

Et forestarius non debet capere equum alicujus militis nisi famulum ejus ad forisfactum invenerit vel in loco unde sisibi^(vg_bz)sibi B. ostendere possit forisfactumforesfactum^(vg_ca)foresfactum B. . Et pro hac consuetudine, debent milites unusquisque, ad festum sancti Martini, dimidium sextarium vini et unum panem, et unum frustumfrustrum^(vg_cb)frustrum B. carniscarnisécrit dans la marge B.^(vg_cc)carnis écrit dans la marge B. ad Natale domini.

Et dicunt quod burgenses habent^(f)habent ajouté après ce mot B. in castello totum herbergamentumhebergamentum^(vg_cd)hebergamentum B. suum, preter baucham et latam et escenlam, per traditionemtradicionem^(vg_ce)tradicionem B. servientis, et habent mortuum nemus ad ardendum et branchias et les cimex postquam ligni corpus inde sublatum est. Et non possunt equi eorum capi nisi ad forisfactumforesfactum^(vg_cf)foresfactum B. quem ad modum equi militum. Et pro hac consuetudine, debent ad Natale domini unum panem vel unum nummum ; et unaquaque septimana {Fol. 2v}illi qui equos habent in nemore, debent ad curiam domini unam summam ligni per manum forestarii, et in tribus festis annualibus, si dominus curiam teneat, debetdebent^(vg_cg)debent B. similiter unusquisque unam summam.

Et ix furni sunt hereditario jure apud Ver{Fol. 156v, A}nonem : furnus Desquer de in villaTranscription incertaine A.Esquer den villa^(g)Esquer den villa B. , furnus Willelmi de Porta, furnus Radulfi MaresquotMarescot^(vg_ch)Marescot B. , furnus Radulfi Postel, furnus de Baudemont, furnus de InglesolesDinglesoles^(vg_ci)Dinglesoles B. , furnus Carete, furnus GilebertiGilleberti^(vg_cj)Gilleberti B. Havart, furnus Radulfi GilebertiGillebert^(vg_ck)Gillebert B. . Et isti habent in nemore consuetudinem sicut milites.

Et dicunt quod milites possunt venari in nemore de Gamille sine causa.

Et dicunt quod homines dedede redoublé B.^(vg_cl)de de redoublé B. Vulcassino et de riveria de feodo Vernonis habent in nemore mortuum nemus ad calefaciendum et ad panem coquendum, etet ad^(vg_cm)et ad B. merrenum aratrimesrenum arratri^(vg_cn)mesrenum arratri B. semel in anno, et axes quadrigarum et caretiz in augusto ; et inde adducunt ligna ad pontem faciendum et ad castellum firmandum. Et habent quadratam^(h)quadratam ajouté après ce mot B. grancharum et herbergagiumhebergagiorum^(vg_co)hebergagiorum B. per traditionemtradicionem^(vg_cp)tradicionem B. forestarii ; et qui habet quadratam, debet iiiior d. forestario. Et habent pasturam bestiarum in nemore sine capra. Et debent habere clausturamclosuram^(vg_cq)closuram B. ad segetes super viam et ad ortos ubi herbe comestorie crescunt. Et qui hanc consuetudinem habent, debent domino bis in anno duo aratra ad terras suas arandasarrandas^(vg_cr)arrandas B. , et debent dare tres garbas in augusto et unum panem in Natali domini et tria ova in Pascha. Et qui colligunt fructum extra Brolium et Moritagniam, debent domino unam⁽ⁱ⁾unam ajouté après ce mot B. gallinam.

Et dicunt quod homines de Gamille habent consuetudinarie in nemore de Gamille mortuum nemus et le cimel qualecumque sit, postquam carpentarius ab eo recesserit. Huic consuetudini perticipant isti homines de castello et nulli alii : Baldricus SauneriusBaudricus Salnerius et^(vg_cs)Baudricus Salnerius et B. , heredes Godefridi de BisiacoBise^(vg_ct)Bise B. , Radulfus Cainum, HardoinHardoinus^(vg_cu)Hardoinus B. de Garenna apud Bise, Willelmus de Porta, Petrus filius Ricardi filius AmauriEmauri^(vg_cv)Emauri B. , domus Radulfi Cormole, domus Rogeri Rufi, domus Odonis filii Andree, domus as SanterisVaners^(vg_cw)Vaners B. , HeudoinusHedoinus^(vg_cx)Hedoinus B. Leborgne filii Noel, GilebertGillebert^(vg_cy)Gillebert B. Anglicus, monachi de SernaioSernayo^(vg_cz)Sernayo B. , Willelmus de PissiacoPeise^(vg_da)Peise B. , domus as Basters. Et prior de BeccoBeco^(vg_db)Beco B. , quum colligit censcensus^(vg_dc)census B. suos, habet ligna ad ardendum per visum ballivibaillivi^(vg_dd)baillivi B. . Et porci vavassorum quieti sunt de pasnagio. Pro hac autem consuetudine habenda, faciunt homines de Gamille hoc servicium : ipsi vadunt nammosnamos^(vg_de)namos B. capere in feodo Vernonis cum famulo domini ville.

Et si ille^(vg_df)manquant B. dominus ville^(j)ville ajouté après ce mot B. fecerit merrenummesrenum^(vg_dg)mesrenum B. ad opus domus sue vel stallorum suorum, homines de Gamille charchabuntcarcabunt^(vg_dh)carcabunt B. , et si habuerint quadrigas ad portandum sufficientes, ad portandum^(vg_di)ad portandum ajouté après ce mot B. in servicio parate erunt sin autem dominus ville de proprio ducere faciet.

Et si dominus a{Fol. 157, A}ranerit culturas suas, sumovebumtursubmovebuntur^(vg_dj)submovebuntur B. equi de Gamille et hercabunt uno die, et hercatores habebunt unum panem de liberationeliberacione^(vg_dk)liberacione B. unusquisque et duo allecia vel duo ova. Et si prata domini fuerint collectacolecta^(vg_dl)colecta B. , equi de Gamille, qui ibi inventi fuerint, apportabunt fena. Et debent omnis consuetudinarii ad NataleNatalis^(vg_dm)Natalis B. {Fol. 3}domini unum panem et unum nummum. Et qui habet quadrigam debet unum panem et ii d., et dimidium sextarium vini ad vindemias. Et vavassores debentdebentécrit en interligne B.^(vg_dn)debent écrit en interligne B. frustumfrustrum^(vg_do)frustrum B. carnis et placentamplacentem^(vg_dp)placentem B. et justam vini ad festum sancti Martini. Et Willelmus de Porta debet frustumfrustrum^(vg_dq)frustrum B. carnis et panem, et li gaaneorumgaaigneor^(vg_dr)gaaigneor B. ii garbegarbas^(vg_ds)garbas B. in augusto debent, et tria ova ad Pascha.Pasca.^(vg_dt)Pasca. B.

Et dicunt quod homines de Longavilla habent nemus de Longavilla ad usus suos, sed non debent essartare ; sed si in eo faciunt blados, eorum sunt, sed emendant regi et revertitur gaagnagiumgainagium^(vg_du)gainagium B. ad nemus. Et pro hac consuetudine et pro aliis, dant domino centum modia vini per annum et xxiiii costas fructusfructuum^(vg_dv)fructuum B. hujusmodi : permevizparmenis^(vg_dw)parmenis B. et chooigzcoinz^(vg_dx)coinz B. et pirorum et de pesches et racemorum vel de singulis hospiciis ii d., si dominus voluerit. Et ubicumque dominus voluerit in terra sua, homines de Longavilla conducent fructus ad costum suum ; et ipsi possunt ducere equos cum mercatura per crucem BardelBardell.Abréviation non résolue B.^(vg_dy)Bardell. Abréviation non résolue B. sine consuetudine.

Preterea dicunt jurati quod nemus mortuummoncium^(vg_dz)moncium B. de TilleioTilleyo^(vg_ea)Tilleyo B. commune est hominibus Vernonem ad cariandumcapiendum^(vg_eb)capiendum B. quocumque modooo suscrit, peut-être pour modo comme dans A B.^(vg_ec)o o suscrit, peut-être pour modo comme dans A B. voluerint, que desrresnaveruntvolunt quia desrenaverunt^(vg_ed)volunt quia desrenaverunt B. illud per bellum erga heredeshomines^(k)homines B. as Crespineis et heredes de Toone.

Et dicunt jurati quod homines de Longavilla de quatuor parrochiis, quumquando^(vg_ee)quando B. vadunt visum interpresturas nemoris de Longavilla, habent unum modium vini per manum ballivibaillivi^(vg_ef)baillivi B. cujus precepto illuc vadunt, quum in^(vg_eg)manquant B. jurant et edocent interpresturas nemoris.

Preterea dicunt jurati quod nemo potest emere infra ballivambailleviam^(vg_eh)bailleviam B. Vernonis pisces nec carnes siluatitas ne pullos,nec pulos^(vg_ei)nec pulos B. nec gallinasgalinas^(vg_ej)galinas B. nec anseres nec capones ad vendendumrevendendum^(l)revendendum B. . Nec aliquis potest vendere pisces qui de foris afferuntur, nisi ille cujus sunt pisces ; et post diem in quo afferuntur, quilibet potest emere et non maiori precio vendere quam ille qui prius vendiderat. Expliciunt consuetudines militum et burgensium Vernonis.^(m)Expliciunt consuetudines militum et burgensium Vernonis. ajouté après ce mot B.