Anno domini millesimo ducentesimo sexagesimo

Apparat critique

Version par défaut

Pour citer cette page : Laboratoire de textes Norécrit, Registre des visites pastorales de l’archevêque Eudes Rigaud - 1260« Anno domini millesimo ducentesimo sexagesimo », état d’établissement du texte annoté par Lise Levieux, sous la responsabilité de Elisabeth Lalou, consulté le . [En ligne : ]

Anno domini millesimo ducentesimo sexagesimo

Phalesia.

Idus. Septembris. Pernoctavimus apud Sanctum Johannem de Phalesia, ubi est
abbatia, Premonstracensis ordinis, cum expensis abbatie.

Ipsa die fuerunt hic nobiscum venerabiles fratres nostri, F. Lexoviensis, R. Abryncensis,
J. Constanciensis, et Th. Sagiensis, Dei gratia, episcopi qui nobiscum super negotio crucesigna
torum et clericorum uxoratorum et super quibusdam aliis colloquium habuerunt.

XVIII. Kl. Octobris. Pernoctavimus apud Canapevillam, in manerio episcopi Lexoviensis, cum expen
sis eiusdem.

XVII. Kl. Octobris. Apud Beccum, cum expensis monasterii.

XVI. Kl. Octobris. Apud Maretot.

XV. Kl. Octobris. Ibidem.

XIIII. Kl. Octobris. Celebravimus, per Dei gratiam, sacros ordines in capella domini re
gis, apud Pontem Arche, in castro, et pernoctavimus apud Maretot ipsa die.

XIII. Kl. Octobris. Pernoctavimus apud Fraxinos, et habuimus nobiscum venerabilem
fratrem nostrum Radulphum, Dei gratia, Ebroycensem episcopum.

XII. Kl. Octobris. Apud Vernonem.

XI. Kl. Octobris. Pernoctavimus apud Meullentum, videlicet in festo Beati Mathei
apostoli et ewangeliste. Qua die, dum equitabamus inter Meduntam et Gi
secium, invenimus carrucas operantes et arantes, quarum equos adduci
fecimus ad Meullentum, pro eo quod in festo tanti Sancti presumpserunt
irreverenter operari. Et sciendum est quod Johannes dictus Poilecoe, de Medunta,
et Johannes dictus li Cointes, de Ycou, decanatus de Mengny, quorum erant dicti equi,
ad nos venientes, fide media promiserunt quod super premissis starent voluntati
nostre pro quibus constituerunt se plegios, Matheus de Mercato, prepositus Meullen
{231r}ti, et Laurentius dictus Galon, de Meullento, Matheus scilicet pro dicto Johanne le Cointe, et Laurentius
pro Johanne Poilecoc, promittentes fide media quod nobis satisfacierent de emenda, si dicti Johannes et
Johannes de ipsis nollent satisfacere, vel non possent.

X. Kl. Octobris.

IX. Kl. Octobris.

VIII. Kl. Octobris.

VII. Kl. Octobris.

VI. Kl. Octobris.

V. Kl. Octobris.

IIII. Kl. Octobris.

III. Kl. Octobris. Comedimus cum conventu minorum. Les 8 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Parisius. .

Parisius.

II. Kl. Octobris. In festo reliquiarum capelle domini regis, celebravimus ibidem,

per Dei gratiam,
magnam missam, et comedimus cum eo.

Kl. Octobris. Apud Sanctum Dyonisium de Strata.

VI. Non. Octobris. Apud Asnerias, cum domino rege.

V. Non. Octobris. Deportavimus, nos, una cum domino rege et venerabili fratre nostro episcopo Ebroycensi,
processionaliter astantibus multis nobilibus et aliis [illisible] ossa cuiusdam virginis, videlicet
unius de undecim militibus virginum, que nominatur Barga de Asneriis, ad abbatiam Regalis
Montis, et nobiscum multa veneratione processionaliter occurrerunt, abbates Clare Vallis, Regalis Montis et
conventus eiusdem loci ibidem existente episcopo Belvacensis qui ossa dicte virginis in quodam
scrinio recondita, celeberrime receperunt, et ibidem predicavit dictus abbas Clare
Vallis. Nos autem, per Dei gratiam, in dicto cenobio, in pontificalibus magnam missam.

Ipsa die, pernoctavimus, per Dei gratiam, apud Chambliacum, cum magistris scacariorum, cum
expensis regis.

IIII. Non. Octobris. Apud Gisortium, cum expensis domini regis.

III. Non. Octobris. Apud Fraxinos, cum expensis nostris.

II. Non. Octobris. Apud Deivillam.

Non. Octobris.

VIII. Idus. Octobris.

VII. Idus. Octobris.

VI. Idus. Octobris. Ipsa die pernocatvimus in manerio nostro Rothomagensi. Les 4 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de Sedimus tanquam….

Sedimus tanquam unus magistrorum in scacario Rothomagensi, et pernocta
vimus tunc apud Deivillam.

V. Idus. Apud Beccum Helluini, cum aliis magistris scacarii cum expensis regis.

IIII. Idus. Octobris. Lexoviis cum eisdem.

{231v} III. Idus. Octobris. Apud Cadomum.

II. Idus. Octobris.

Idus. Octobris.

XVII. Kl. Novembris.

XVI. Kl. Novembris. Les 4 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de sedimus in…..

Sedimus in scacario Cadomensi, cum aliis magistris.

XV. Kl. Novembris. Lexoviis, cum magistris scacarii.

Cornevilla. Deux croix. .

XIIII. Kl. Novembris. Procurati fuimus apud Cornevillam.

XIII. Kl. Novembris. Visitavimus ibidem. Ibi erant decem canonici commo
rantes, abbate computato, et decem extra quorum quidam erant curati,
quidam vero non. Precepimus abbati quod canonicis existentibus in parrochialibus ecclesiis
curandis, faceret curam committi infra sequentem synodum. Duo erant soli in duobus
locis extra. Unus non clamabat alium. Precepimus quod hii qui non erant presbyteri communica
rent semel quolibet mense. Item, precepimus abbati quod frequenter videret in archis canonicorum
ad abiciendam proprietatem. Abbas novus erat, et nundum noverat multum bene
statum domus. Idem tamen nobis dixit quod debebant vixx libras in peccunia. Habebant,
ut credebat, estauramenta satis ad annum. Domus erant discooperte, et etiam
tecta monasterii distillancia erant indecenter.***

XII. Kl. Novembris. Apud Coronam.

XI. Kl. Novembris. In vigilia Sancti Romani Rothomagi.

X. Kl. Novembris. Celebravimus festum Beati Romani, per Dei gratiam.

IX. Kl. Novembris. Fecimus sermonem, cum Dei adiutorio, in ecclesia Rothomagensi,

et pernoctavimus
apud Fraxinos.

VIII. Kl. Novembris. Apud Calvum Montem.

VII. Kl. Novembris. Licet proposuissemus ibidem, cum Dei adiutorio, sanctam synodum celebrare,
oportuit nos nostrum propositum mutare, pro eo quod dominus rex mandavit nobis per suas litteras,
ut, ipsis visis, accederemus ad eum apud Kariolum, ubi infirmabatur. Quod quidem pretermittere
non audentes, dimissa maiori parte nostre familie apud Calvum Montem, et dimisso
ibidem fratre nostro in Christo, fratre Nicholao de Monte Burgi, qui fecit, per Dei gratiam, sermonem in sy
nodo, loco nostri, ad dominum regem festinanter ivimus, ipsa die, apud Kariolum, ubi pernoctavimus
cum paucis de familia nostra, sine hernesio nostro, et socii nostri et fratres cum residuo familie
nostre, apud Chambliacum pernoctaverunt.

VI. Kl. Novembris. Nos, cum tota familia nostra pernoctavimus Parisius.

V. Kl. Novembris. Ibidem.

IIII. Kl. Novembris. Ibidem.

III. Kl. Novembris. Ibidem.

II. Kl. Novembris. Silvanectis.

{232r} Kl. Novembris. In festo Omnium Sanctorum, celebravimus magnam missam in monasterio fratrum
minorum, Domino adiuvante, et ibi infirmabatur dominus rex.

IIII. Non. Novembris. Apud Compendium.

III. Non. Novembris. Noviomi.

II. Non. Novembris. Apud Novam Villam Regis.

Non. Novembris. In manerio episcopi Belvacensis cum eodem, cum expensis ipsius, apud Bel
vacuum.

Gisortium. Deux croix. .

VIII. Idus. Novembris. Pernoctavimus apud Gisortium, in prioratu Sancti Audoeni, et ha
buimus a priore dicti loci septem libras turonenses, in quibus nobis tenetur idem prior annuatim,
quando ad locum declinamus semel in anno.

VII. Idus. Novembris. Apud Fraxinos.

VI. Idus. Novembris. Rothomagi.

V. Idus. Novembris. Celebravimus, per Dei gratiam, sanctam synodum Rothomagensem.

IIII. Idus. Novembris. Tenuimus synodum decanorum in camera sociorum nostrorumTravail
A encoder ?.

Ipsa die, resignavit spontanee capellanus leprosarie de Bello Monte capellaniam
suam.

Eadem die, pernoctavimus apud Sanctam Katherinam, cum expensis nostris.

Capravilla. Une croix. .

III. Idus. Novembris. Procurati fuimus a firmario domus de Capravilla ibidem.
Summa procurationis, x libre v solidi Somme encadrée...

Mons Duorum Amantium. Une croix. .

II. Idus. Novembris. Predicavimus in capitulo Montis Duorum Amantium, et visitavi
mus ibidem. Habent iiiior domus extra, in quibus sunt canonici. Quatuordecim canonici erant
in convent. Omnes erant sacerdotes. Exibant claustrum sepius et facilius
quam deberent. Unus non clamabat alium et precepimus quod qui non clamaret ali
um delinquentem, portaret eandem penam quam portaret delinquens. Elemosina datur
qualibet die omnibus venientibus ad eam. Conquesti fuerunt ex eo quod prior non bene
perquirebat redditus domus. Precepimus priori quod super perquirendis et
colligendis, redditibus esset magis solito sollicitus. Item, quod melius provide
ret canonicis in vestimentis. Debebant iic libras, et non habebant avenam usque
ad novas. Summa procurationis, ix libre Somme encadrée...

Velliacum. Une croix. .

Idus. Novembris. Procurati fuimus apud Velliacum. Ibi sunt duo monachi Maioris
Monasterii. Summa procurationis, viii libre xv solidi Somme encadrée...

Pasnes. Deux croix. .

XVIII. Kl. Decembris. Procurati fuimus apud Pasnes. Ipsa die, predicavimus et
confirmavimus ibidem, per Dei gratiam. Summa procurationis, vii libre x solidi Somme encadrée...

{232v} Pasnes. Deux croix. .

XVII. Kl. Decembris. Visitavimus prioratum de Pasnis. Ibi erant quatuor mona
chi Sancti Ebrulphi. Precepimus monacho iuniori quod quolibet mense confiteretur et communicaret.
Utebantur carnibus preter necessitatem et culcitris. Non multum bene servabant ieiunia regule.
Ter datur ibi elemosina. Debebant l libras. Habebant estauramenta satis ad annum.

XVI. Kl. Decembris. Apud Sanctum Martinum Pontiserensem, cum expensis nostris.

XV. Kl. Decembris.

Trait avec deux petits points. .XIII. Kl. Decembris. [sic] [Ipsa die, resignavit ecclesiam Sancti Blasii de Parco, Radulphus persona eiusdem ecclesie
in manu fratris Galteri de Mineriis, capellani nostri habentis a nobis super hoc potestatem, ibi ex
existentibus magistris Johanne de Mineriis, Morello, persona de hiis, et Johanne de Morgneval, clerico nostro]

XII. Kl. Decembris.

XI. Kl. Decembris. Ipsa die contulimus magistro Gervasio clerico nostro ecclesiam de Mag
nevilla.

Parisius, propter pallamentum.

Ipsa die, resignavit ecclesiam Sancti Blasii de Parco, Radulphus persona eiusdem ecclesie
in manu fratris Galteri de Mineriis, capellani nostri habentis a nobis super hoc potestatem, ibi ex
existentibus magistris Johanne de Mineriis, Morello, persona de hiis, et Johanne de Morgneval, clerico nostro. [sic]

X. Kl. Decembris.

IX. Kl. Decembris.

Parisius.

VIII. Kl. Decembris. Apud Meullentum.

VII. Kl. Decembris. Apud Vernonem.

VI. Kl. Decembris. Apud Fraxinos.

V. Kl. Decembris. Rothomagi.

IIII. Kl. Decembris. Videlicet, in die adventus Domini fecimus per Dei gratiam sermonem
in maiore ecclesia Rothomagensi, et celebravimus magnam missam.

III. KI. Decembris. Apud Deivillam.

De presbytero de Brayo subtus Baudemont. Encadré. .

Notandum est quod Galterus, presbyter de Brayo subtus Baudemont, in synodo Wlcassini Fran
cie, coram archidiacono Stephano, magistro Johanne de Noyntello et fratre Adam Rigaudi, ibidem existentibus
loco nostri, constitutus qui quidem erat multipliciter diffamatus de incontinentia et de mul
tis aliis excessibus sive criminibus, confessus fuit omnia et singula que sequntur : Confessus fuit
se diffamatum esse de quadam parrochiana sua quam alias abiuraverat, et infamiam huiusmodi
recognovit veritate subnixam esse. Item confessus fuit se diffamatum esse de quodam
Wltu cereo constructo per sortilegium super quo iuratus dixit se nichil scire, nisi per dictum
cuiusdam mulieris que conceperat et pepererat de ipso, et habuerat duos pueros.Item,
recognovit se dictos pueros procreasse. Item, recognovit se diffamatum esse de usuraria
pravitate et de turpi questu. Item, recognovit se cohabitasse cum quadam muliere
nominata Cretelot. Item, recognovit quandam aliam carnaliter cognovisse nundum erant
quindecim dies elapsi. Item, recognovit se ruppisse supertunicale cuiusdam mulieris fatue,
ut dicebat cum qua pluries cohabitaverat. Item, recognovit se ivisse ad assisias Gisortii
{233r} ad citationem ballivi. Item recognovit se choreas duxisse in nuptus cuiusdam mulieris meretricis
quam maritaverat et quam cognoverat cum aliis presbyteris vicinis, de nocte per medium cuiusdam
dolii. Postmodum vero dictus Galterus, presbyter citatus perempter et personaliter coram nobis ad dictam diem,
videlicet ad crastinam adventus Domini, Rothomagi, vel ibi prope ubi essem, nobis, ad obicienda responsurus,
coram nobis apud Deivillam comparuit : qui quidem dictam ecclesiam suam noluit resignare, a
nobis super hoc requisitus, ac ideo ipsum privandum duximus sub hiis verbis ecclesia memorata :

In nomine Patris, et Filus et Filii et Spiritus Sancti, amen. Nos frater Odo permissione divina Ro
thomagensis ecclesieTravail
Encoder Eglise de Rouen ? minister indignus te Galterum rectorem ecclesie de Brayo subtus Baudemont,
propter crimen incotinencie notorium, ut ex confessione tua in iure facta liquet evidenter,
de qua etiam multociens monitus, incorrigibilis hactenus extitisti [sic] [extisti] , eadem ecclesia privamus et
in dyocesi nostra celebrandi tibi interdicimus facultatem. Huic autem privationi interfuerunt magistri :
Guillelmus de Dunestanvilla, canonicus Baiocensis, et Johannes de Noyntello, canonicus Rothomagensis, fratres
Petrus Hurtet, Harduinus, et Nicholaus de Monte Burgi de ordine minorum, Wylardus, prior
Aule Puellarum, et Johannes de Morgneval, clericus.

II. Kl. Decembris. Comparuit coram nobis Guillelmus presbyter de FontanisIncertitude.., quem reputavimus
contumacem, pro eo quod ipse citatus coram nobis ad diem precedentem, noluit comparere.
Verumtamen assignavimus ei diem ordinum subsequentium audituro voluntatem nostram.

Ipsa die, procurati fuimus apud Sanctum Sydonium. Summa procurationis, vii libre xvii solidi Somme encadrée...***

Sanctus Sydonius.Deux croix..

Kl. Decembris. Visitavimus prioratum Sancti Sydonii. Ibi erant tres monachi cum priore. Omnes
erant sacerdotes. Utebantur carnibus, ut dicebant, secundum statuta regule. Plura debebantur eis quam
deberent, et habebant estauramenta satis. Alia erant satis in bono statu.***

Moniales. Trois croix. .

Ipsa die, visitavimus moniales dicti loci. Ibi eranl xiiii moniales, et due erant apud
Sanctam Austrebertam. Quia vero dictus locus Sancte Austreberte erat nimis tenuis in reddi
tibus, ita quod ille due moniales, non poterant ibidem commode et decenter vivere. Precepimus pri
orisse quod eas revocaret, et inhibuimus eidem ne de cetero aliquas illuc mitteret et propter pericula.
Inhibuimus etiam eisdem ne aliquam reciperent nec velarent absque nostra licencia speciali. Pre
cepimus et ordinavimus quod amplius non daretut singulis portio panis, sed celeraria
ministraret panem omnibus in communi quantum sufficeret eis : Inhibuimus etiam expresse ne aliqua
earum exiret sola. Precepimus seculares puellulas amoveri, preter sororiam Guillelmi
de Premery, quam bene voluimus recipi, si viderent sibi et domui expedire. De
bebant circa iiic et l libras ; habebant in reditibus iiiic l libras. Tunc reddidit
nobis priorissa sigillum suum, et cessit omnino propter infirmitatem, et eam tunc absolvimus, dantes monialibus licenciam
aliam eligendi. Paulo vero post elegerunt Johannam de Morcent ; quam nobis presentatam, prius cognito
de electionis meritis et electe, ipsam duximus confirmandam.

{233v} Bures. Trois croix. .

Kl. Decembris. Procurati fuimus apud Bures. Summa procurationis, viii libre vi solidi Somme encadrée...

V. Non. Decembris. Visitavimus prioratum dicti loci. Ibi erant duo monachi de Prato.
Utebantur carnibus preter necessitatem, et non servabant multum bene ieiunia regule, propter magnam
familiam quam habebant, et propler occupationes varias, ut dicebanl. Precepimus eis quod
loquerentur super hoc cum abbate. Ter datur in ebdomada elemosina omnibus venientibus ad eam.

Ipsa die pernoctavimus apud Alacrem Montem.

IIII. Non. Decembris. Ibidem.

III. Non. Decembris. Ibidem.

Wanchy. Trois croix. .

Ipsa die procurati fuimus ibidem a firmario domus de Wanchy. Summa procurationis, vii libre xix solidi v denarii Somme encadrée...

II. Non. Decembris. Ibidem.

Non. Decembris. Videlicet in festo Beati Nicholai, celebravimus magnam missam in ponti
ficalibus in ecclesia Beati Nicholai et predicavimus ibidem, per Dei gratiam.

VIII. Idus. Decembris. Ibidem.

VII. Idus. Decembris. Videlicet in conceptione Beate Marie Virginis, celebravimus missam in pontificalibus, et predicavimus in ecclesia parrochiali Beate Marie de Alacri Monte.

VI. Idus. Decembris. Ibidem.

Mortuum Mare super Alnam. Deux croix. .

V. Idus. Decembris. Procurati fuimus a firmario prioratus Mortui Maris supet Alnam.

IIII. Idus. Decembris. Visitavimus dictum prioratum. Ibi erant duo
monachi de Lyatis. Magister Odo de Sancto Dyonisio habebat
totum prioratum ad dies suos.

Summa procurationis, x libre xix
solidii vi denarii. Somme entourée. .

Albamallia. Une croix..

III. Idus. Decembris. Apud Albam Malliam, cum expensis nostris.

II. Idus. Decembris. Visitavimus abbatiam dicti loci, sermone in capitulo, per Dei gratiam, prius
facto. Ibi erant xvii monachi, tres in Anglia. Non habebant priorem. Omnes erant sacerdotes preter
iiiior. In receptione novorum vestimentorum non bene reddebantur vetera. Precepimus abbati quod frequenter
videret in archis monachorum, ne quid proprietatis haberent. Semel fiebat ibi in ebdomada elemosina
generalis, et solebat fieri ter in ebdomada. Precepimus redditus domus in quodam quaterno con
scribi et frequenter legi coram conventu in capitulo. Debebant vc l libras et maiorem
partem Longobardis et obligati erant pro.., comite Albemallie, Anglici super trecentis libris,
per litteras conventus. Propter quod credentes abbatem ab amministratione spiritualium et temporalium, ipso iure sus
pensum, secundum decretalem, quia ecclesia gravata erat per ipsum, eidem iniunximus quod ecclesiam suam ab
obligatione huiusmodi liberaret. Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procurationis, vii libre xix solidi Somme encadrée...***

Idus. Decembris. Apud Alacrem Montem.

XIX. KI. Januarii. Ibidem.

{234r} Longavilla. Une croix..

XVIII. Kl. Januarii. Procurati fuimus apud Longamvillam.

Altifagum. Une croix. .

XVII. Kl. Januarii. Visitavimus prioratum de AltiFago. Ibi erant quinque monachi Sancti Ebrul
phi, cum priore. Omnes erant sacerdotes. Utebantur carnibus bis in ebdomada. Debebant circa
c libras et habebant estauramenta usque ad nova. Alia invenimus satis in bono statu. Ipsa
die, procurati fuimus ibidem. Summa procurationis, ix libre xv solidi Somme encadrée. ..

XVI. Kl. Januarii. Apud Deivillam.

XV. Kl. Januarii. Celebravimus in monasterio fratrum minorum sacros ordines,
domino adiuvante, et ibidem comedimus ipsa die, et pernoctavimus in manerio nostro Rothomagensi.

XIIII. Kl. Januarii. Predicavimus, per Dei gratiam, in ecclesia maiori, et pernoctavimus in
manerio nostro.

XIII. Kl. Januarii. Comedimus cum predicatoribus Rothomagensibus, et pernoctavimus apud
Deivillam.

XII. Kl. Januarii. Ibidem.

XI. Kl. Januarii. Ibidem.

X. Kl. Januarii. Fecimus nostrum O. et pernoctavimus Rothomagi in manerio nostro.

IX. Kl. Januarii. Rothomagi.

VIII. Kl. Januarii. Celebravimus festum nativitatis Domini Rothomagi, Domino aiuvante.

VII. Kl. Januarii. Apud Deivillam.

VI. Kl. Januarii.

V. Kl. Januarii. Les 2 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de apud Fraxinos. .

Apud Fraxinos.

IIII. KI. Januarii.

III. Kl. Januarii.

II. Kl. Januarii.

Kl. Januarii. Les 4 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de apud Maretot. .

Apud Maretot.

Sancta Katherina Rothomagensis. Deux croix. .

IIII. Non. Januarii. Procurati fuimus in abbacia Sancte Katherine. Summa procurationis, x
libre xvi solidi iiii denarii Somme encadrée...

III. Non. Januarii. Visitavimus ibidem, verbo Dei, per eius gratiam, in capitulo a nobis prius proposito.
Ibi erant xxv monachi. Abbas graviter infirmabatur, et non potuit capitulo interesse. In
introitu claustri non erat custos. Precepimus ballivo quod redditus monasterii faceret conscribi
in quodam quaterno seu registro. De statu domus, non potuimus esse certi propter absentiam abbatis.

Sanctus Georgius. Deux croix. .

Ipsa die, pernoctavimus apud Sanctum Georgium, cum expensis nostris.

II. Non. Januarii. Visitavimus ibidem. Ibi erant xxiii monachi. Precepimus abbati quod
confessiones faceret frequentari. Unus non clamabat alium consuete. Iniunximus abbati quod
hoc emendaret. Male providebatur minutis. Non dabatur ibi elemosina, nisi decima pars pa
num qui coquuntur in domo. Plus debebatur eis quam deberent, et habebant estau
ramenta multa. Ibi procurati fuimus ipsa die. Summa procurationis, viii libre xi solidi Somme encadrée...

{234v} Gemeticus. Deux croix..

Non. Januarii. Pernoctavimus apud Gemeticos, cum expensis nostris.

VIII. Idus. Januarii. Scilicet in festo epiphanie, magnam missam conventus celebravimus, per
Dei gratiam ; qua finita, statim proposuimus in capitulo verbum Dei et postmodum visitavimus
monachos. Erant lii : octo erant ibi novicii. Ieiunia regule non servabant in pri
oratibus multum bene. Tantum bene debebatur eis quantum debebant, et habebant estau
ramenta multa. Alia erant satis in bono statu preter hoc quod abbas reponere
monachos apud Guiseignies respuebat.***

Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procurationis Non computaverunt Phrase encadrée...***

Sanctus Wandregisilius.Deux croix..

VII. Idus. Januarii. Visitavimus apud Sanctum Wandregilum. Ibi erant xl monachi.
Unus non clamabat alium. Omnes erant sacerdotes, preter octo. Cotidie datur ibi elemosina omnibus
venientibus ad eam. Debebant iiiic libras, et habebant estauramenta satis usque ad annum. Alia invenimus satis in bono statu.

Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procuracionis Noluerunt computare Phrase encadrée...***

Votum. Deux croix. .

VI. Idus. Januarii. Pernoctavimus apud Votum, Cisterciensis ordinis cum expensis eiusdem.

V. Idus. Januarii. Predicavimus, per Dei gratiam, et confirmavimus inecclesia parrochi
ali Tanquarvilla, et pernoctavimus in domo cambellani cum expensis eiusdem.

Guirardivilla.Croix..

IIII. Idus. Januarii. Procurati fuiums apud Guirardivilla. Summa procurationis viii libre
ix solidi v denarii Somme encadrée...

III. Idus. Januarii. Visitavimus ibidem, sermone in capitulo prius facto. Ibi erant
xiii canonici : omnes erant sacerdotes, preter novicios, qui tunc ibi erant. Unus
non clamabat alium. Precepimus quod ille qui non clamaret alium delinquentem, penam susti
neret debitam delinquenti. Ter in ebdomada datur elemosina omnibus venientibus ad eam.
Debebant xlvi libras. Frater Radulphus de Ausoutot abstulit mappas quasdam clam sine
licencia prioris, multis diebus celans eas et negans se hoc fecisse. Ipse vero coram
nobis in capitulo huiusmodi culpam recognoscens postmodum a nobis petiit veniam super eo,
et precepimus priori quod infra sequentem purificationem, cum tanquam proprietarium prout secundum
regulam sui ordinis nosceret puniendum. Item, quia Thomas de Becco et Thomas
de Sancto Salvatore nundum egerant penitentiam, nec correcti fuerant de nota infamie qua
irreriti fuerant multis annis iam transactis. Precepimus priori quod ipsis infligeret
talem penam, quod ipse et alli ulterius delinquere formidarent.***

Monasteriumvillare.Deux croix..

Trait.. Ipsa die, pernoctavimus apud Monasterium Villare, cum expensis nostris.

II. Idus. Januarii. Intravimus capitulum monialium dicti loci, et ibidem, cum Dei adiuto

{235r}rio, proposuimus verbum Dei. Ceterum in alia visitatione precedente accessimus ad eas similiter, causa
visitationis exercende in capite et in membris, que quidem noluerunt ad hoc nos admittere, di
centes se esse exemptas, et quod non poteramus ibi visitare nisi duntaxat abbatissam. Tandem
vero, post multas altercationes, sponte sua, ad tollendam omnem contentionis materiam, se nostre
supposuerunt voluntati prout in littera sequenti quam sub sigillo abbatisse quo utuntur nobis tradide
runt, plenius continetur. Omnibus hec visuris, conventus monialium ecclesie monasterii Villaris,
salutem in Domino. Noveritis quod cum contentio verteretur inter reverendum patrem O. Dei gratia, Ro
thomagensem archiepiscopum, ex una parte, et nos, ex altera, super visitatione quam dicebat idem pater
in nobis se habere de iure communi, et hoc eidem patri penitus denegaremus, dicentes nos esse
prorsus exemptas a iuridictione ipsius tandem nos eiusdem supposuimus voluntati. Ita quod quicquid
dictus pater secundum Deum super hoc consideratis que consideranda fuerint duxerit ordinandum,
nos inviolabiliter tenebimur observare, salvo iure libertatis nostre et ecclesie nostre in omnibus
aliis articulis in quibus debebit esse salvum. In cuius rei testimonium Aelicia, abbatissa nostra, sigil
lum suum quo utimur duxit presentibus apponendum. Datum die lune post resurrectionem
Domini, anno eiusdem m cc sexagesimo. Nos vero inspectis quibusdam privilegiis, precipue quandam
diffinitivam sententiam Innocentii pape tertii, qui per eandem sententiam pronunciavit abbatiam Monasterii Villaris subiec
tam esse archiepiscopo Rothomagensi, sicut alia monasteria suis dyocesianis episcopis debent, esse subiecta,
salvis quibusdam articulis quos per aliam sententiam diffinivit, et isti articuli sunt super quibusdam
ecclesiis et collatione earumdem et subiectione clericorum earum, et placitis tam clericorum quam laicorum
earumdem et consimilibus, pronunciavimus in scriptis cunctis audientibus in pleno capitulo sub hiis
verbis. In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti, amen. Cum super contentione inter nos
ex una parte, et conventum Monasterii Villaris, ex altera, super visitatione quam dicebamus nos ha
bere in dicto couventu, eodem conventu econtrario illam nobis penitus denegerante or
ta, dictus conventus nostro se supposuerit voluntati prout in litteris earumdem plenius con
tinetur et nos, consideratis et auditis que nos movere poterant et debebant, et pre
cipue diffinitivam sententiam domini Innocentii pape tertii super hoc promulgata, pronunciamus nobis, nostre
Rothomagensis nomine ecclesie [sic] [ecclesie nomine] in predictis monialibus visitationem competere pleno iure. Precepimus
autem eis generaliter, in virtute obedientie, ut nobis de hiis que ab ipsis quereremus dicerent
veritatem. Quesivimus ab eis quot erant ibi moniales ; dixerunt lix et statutus numerus erat
lx. Quatuor erant apud Sanctum Paulum iuxta Rothomagum. Precepimus abbatisse quod eas
visitaret diligenter. Item, precepimus quod super pulsandis horis melius disponerent, ita quod cum
nimia festinatione seu precipitatione, non dicerent horas suas, missas, videlicet et completorium,
et quod totum servitium suum fieret de luce. Quolibet mense semel debent communicare. Habebant archas
cum clavibus. Precepimus abbatisse quod claves amoveret, et inspiceret frequenter in archis. Omnes vesti
untur de communi. Precepimus quod in receptione novorum vetera, redderentur. Item, elemosina diminu
ta fuerat pro eo quod moniales residuum portionum, videlicet panis, vini et cibariorum, quod
cedere in elemosinam debebant, dabant ancillis et notis aliis; propter quod precepimus abbatisse quod istud
{235v} ulterius non permitteret fieri, et circa hoc cautam diligentiam adhiberet. Item, in festo
Sancti Johannis Stephani et Innocentium, nimia iocositate et scurrilibus cantibus utebantur, ut pote
farsis, conductis, motulis. Precepimus quod honestius, et cum maiori devotione alias se
haberent. Habebant ancillas communes. Non servabant ieiunia regule. Item, ille que bis in die
comedebant cenabant ita tarde quod hora competenti cum ieiuniantibus intrare dor
mitorium non poterant. Precepimus hoc emendari. Item, quod omnes sane insimul come
derent. Item, inhibuimus ne in refectorio per conventicula et colligationes non come
derent sed sederent in mensis indifferenter, et escis communibus vescerentur. Elemosina
ter in ebdomada fiebat, et abbatissa tenet diebus singulis tresdecim pauperes consuete.
Item, precepimus abbatisse quod frequentius interesset capitulis, et melius solito sequeretur conven
tum. Item, quod ministraret monialibus gingenber, prout fieri consuevit. Item, precepimus
cantrici quod ordinarium horarum fieri procuraret cum sumptibus abbatisse. Item, precepimus
abbatisse quod ministraret congruentius solito pellicia, telam, pro earum necessitatibus, et alia monialibus. Item, quod erga amicos monialium curialius et affabilius se haberet, precipue
in eisdem admittendis. Debebant Thome dicto Clerico xiiixx libras, et alibi viixx libras.
Habebant estauramenta multa. Debebantur eis circa iiiic libre.

Trait.. Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procurationis, ix libre vii solidi ii denarii Somme encadrée...

Walemont. Deux croix..

Idus. Januarii. Pernoctavimus apud Walemont, cum expensis nostris.

XIX. Kl. Februarii. Visitavimus ibidem. Ibi erant xxiiii monachi commorantes :
unus erat fatuus quatuor erant in prioratibus forinsecis. Omnes erant sacer
dotes, preter sex. Unus non clamabat alium, licet pluries precepissemus. Ter in eb
domada datur elemosina omnibus venientibus ad eam. Quidam servientes eorum frequentabant
tabernas et potibus immoderatis vacabant. Precepimus abbati quod vel eos amoveret, vel
congrue castigaret. Precepimus quod redditus conscriberentur in quaternis. Item, quod quolibet
mense semel fierent partiales compoti, et de hoc fieret arrestum. De
bebantur eis circa iiic libre, tam in debitis bene solubilibus quam male. Debebant
circa iiiixx libras.

Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procurationis, xi libre xii denarii Somme encadrée...***

Eadem die, constitutus coram nobis dominus Johannes Recuchon, miles, emendavit nobis
hoc quod ipse verberaverat quendam clericum deferentem litteras curie nostre ; de qua emenda fide iusserunt pro ipso domini Radulphus de Kenouvilla et Johannes de Milevilla, milites, ad penam
centum librarum.

Eadem die, constitutus coram nobis Rogerus Martel, persona ecclesie de Angiervilla, iura
vit nobis articulos omnes iuramenti soliti quod faciunt rectores ecclesiarum. Presentibus
magistro Johanne de Noyntello, decano de Walemont, magistro Johanne Mauconduit et
Johanne de Morgneval.

{236r} Eadem die, constitutus coram nobis Thomas Honffroy, clericus abiuravit de Wille
mervilla, abiuravit Valentinam, uxorem Guillelmi Trenchant, eiusdem loci ad penam
viginti librarum turonensium.

XVIII. Kl. Februarii. Procurati fuimus apud Ouvillam. Summa procurationis, viii libre
xiii solidi ix denarii Somme encadrée...

Ipsa die, comparuit coram nobis Rogerus de Sorant, presbyter de Lymesiaco, quem suspen
deramus pro contumacia, videlicet pro defectu unius diet ad quam, citatus perempter et personaliter
coram nobis, noluit comparere, nec aliquem pro so mittere responsalem. Super quo iuravit se stare vo
luntati nostre et mandato, et notandum quod cum ipse accusatus esset super vicio incontinencie,
de uxor et etiam diffamatus, precipue de uxore Petri de Vignon mare clerici, super quo ipsum
iurare fecit magister Johannes de Noyntello vice nostra, sub iuramento suo dixit quod bene cre
debat se diffamatum extitisse, sed a mense citra cessavit huiusmodi infamia. Assignavimus autem
ei diem jovis subsequentem Rothomagi, vel ibi prope ubi essemus, ad respondendum super infamia
huiusmodi et super veritate facti, secundum quod requireremus ab eodem, necnon ad obicienda, peremptorie
et personaliter.***

Eadem die, comparuit coram magistro Johanne de Noyntello, loco nostri, magister Adam,
persona de Yvecrique, qui, pluries citatus coram nobis, noluerat comparere, et iuravit se
se stare mandato nostro super defectibus huiusmodi et sub iuramento suo [illisible] recognovit
se excommunicatum esse tribus excommunicationibus, et quod fere annus elapsus fuerat quod non celebraverat,
et quod non officiaverat ecclesiam suam, nisi in nativitate. Item, quod non erant octo dies elapsi
quod biberat in taberna et comederat cum Roberto Gondree, Johanne Huese et cum quodam alio.
Item, quod ab adventu citra baptizavit pueros, in ipso adventu audivit confessiones mu
lierum in partu laborantium, et quod a festo Sancti Michaelis citra, non ministravit eucaristiam,
nisi dictis mulieribus, propter necessitatem sicut dicit ; et, assignavimus ei diem peremptorie
et personaliter coram nobis ut Rothomagi, vel ibi prope ubi essemus, diem videlicet jovis subsequentem,
ad audiendum ius et voluntatem nostram. Ita quod sive venitveniret, sive non, contra eum procederemus
prout de iure possemus.

Ouvilla. Croix. .

XVII. Kl. Februarii. Visitavimus ibidem. Ibi erant xcem canonici : omnes erant sacerdotes,
preter unum. Habebant duos conversos. Precepimus quod reliquie taliter extra chorum seu cancellum
ponerentur, quod seculares passim non transirent coram canonicis nec possent loqui cum aliquo tran
seundo. Item, quod unus clamaret alium. Item, quod redditus domus conscriberentur in
quaternis. Debebant lx libras solverunt decimam de iiiic redditus annui.

Estoutevilla Deux croix...

XVI. Kl. Februarii. Procurati fuimus a firmario de Estoutevilla. Summa procurationis, xi libre
xvi solidi iii denarii Somme encadrée...

XV. Kl. Februarii.

XIIII. Kl. Februarii. Les 2 alinéas sont regroupés par une accolade suivie de apud Deivillam..

Apud Deivillam.

{236v} XIII. Kl. Februarii. Videlicet in festo Beatorum Fabiani et Sebastiani, comparuit coram nobis Ro
gerus de Sorenc, presbyter de Lymesy, apud Deivillam, qui alias confessus fuerat coram mandato
nostro, in iure se diffamatum fuisse de incontinentia, et tamen infamia huiusmodi cessaverat per mensem.
Nos autem eidem indiximus purgationem manu septimadecima sacerdotum super infamia predicta, ad quam
faciendam assignavimus eidem diem crastinam instancium cinerum.

Ipsa die, pernoctavimus apud Deivillam.

Capitulum Rothomagensem.

XIII. Kl. Februarii. Accessimus ad ecclesiam Rothomagensem, causa visitacionis ibidem exercende, et in capitulo
ipsius ecclesie, per Dei gratiam, astantibus canonicis et clericis eiusdem, proposuimus verbum Dei. Quo facto, processimus
ad visitationem faciendam, presentibus archidyaconis Rothomagensi et Wlcassini Normannie et the
saurario, cantore, succentore et aliis canonicisTravail
Encoder?, eiectis tamen clericis et capellanis. Nos
vero, ipsam diem continuavimus usque ad crastinum, et pernoctavimus apud Deivillam.

XII. Kl. Februarii. Regressi fuimus ad capitulum supradictum, et monuimus eos in communi, ut ipsi capellanos
ecclesie compellerent ad celebrandum congruencius et frequencius solito missas suas, et frequentandum
ecclesiam. Item, precepimus quod pene statute pro marranciis levarentur prout continetur in tabula re
vestiarii. Item, precepimus succentori quod sequentias faceret emendari. Postmodum autem vocavimus
eos ad nos sigillatim, et inquisivimus a singulis quod voluimus, super hoc que fecimus, auctore
Domino, quod vidimus faciendum.

Ipsa die, pernoctavimus apud Coronam.

Burgum Acardi. Deux croix. .

XI. Kl. Februarii. Apud Burgum Acardi, cum expensis nostris.

X. Kl. Februarii. Visitavimus prioratum dicti loci. Ibi erant xvcim canonici commorantes et novem
in obedienciis. Septem eorum, qui ibi erant, erant novicii ; qui inobedietes et indoci
les erant, prout dixit nobis prior, et contumaciter se habebant, et incorrigibiles erant. Sex
erant sacerdotes. Iniunximus priori quod infringentibus silentium et alias observancias
ordinis consuete infligeret talem penam quod ipsi delinquere in huiusmodi pertinescerent me
tu pene, vel per substracionem vini vel ciborum. Debebatur eis tantum quantum debebant et plus.
Habebant estauramenta satis ad annum. Precepimus priori quod melius solito provideret canonicis
in vestitu, et infirmis in victu et necessariis. Item monuimus dictos novicios
ut ipsi mores suos corrigerent studiose et servicium observancias que ordinis sui
humiliter discerent, alioquin prior eiceret eos, quo ad hoc auctoritate nostra fretus.
Item, placuit nobis quod domus Gaufridus Travail
Encoder? qui diutius extiterat vagabundus, reciperetur
salva ordinis disciplina.

Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procurationis, ix libre vi solidi vii denarii.

IX. Kl. Februarii. Apud Pontem Audomari.

VIII. Kl. Februarii. Ibidem. Ad quam diem feceramus venerabiles fratres nostros suffraganeos Rothomagensis
ecclesie convocari, ad tractandum super celebratione concilii in crastino celebrandi.

{237r} Concilium provincial celebrate apud Pontem Audomari. Encadré. .

VII. Kl. Februarii. Accessimus ad ecclesiam Beate Marie in Prato eiusdem loci, astantibus nobiscum
venerabilibus fratribus nostris in, Christo, et celebravimus Dei adiutorio, missam de Sancto Spiritu in pontifica
libus, cum dyacono et subdyacono revestitis, videlicet magistro Ricardo de Salomonisvilla ad dyaconum,
et quia non habuimus canonicum Rothomagensem revestiri fecimus magistrum Theobaldum de Phalesia, ca
nonicum et officialem Lexoviensem, ad subdyaconum. In celebratione vero misse astiterunt dicti suf
fraganei nostri in albis revestiti, cum cappis choralibus. Celebrata vero missa, nos et dicti fratres
nostri ascendimus escafoudum paratum iuxta ianuas monasterii, et ibidem lectum fuit ewangelium,
scilicet : Designavit Iesus, et cetera ; idem dyaconus qui in missa fuerat revestitus. Quo quidem lecto, ince
pimus : Veni Creator Spiritus, alta noce. Quo cantato, cantor Rothomagensis et quidam alius
canonicus letaniam cantaverunt. Deinde dicto Pater noster submissa voce, diximus orationem. Assumus.
Quibus actis proposuimus verbum Dei, ipso Domino adiuvante. Facto autem sermone, lecta fuit littera
convocatoria et rescriptio, et postea littere procuratorum capitulorum cathedralium deinde consti
tutio edita in concilio generali super conciliis annis singulis celebrandis ab archiepiscopis et eorum
suffraganeis, que continetur in capitulo de accusationibus, et incipit : Sicut olim; et illa
decretalis A crapula et ebrietate et cetera. Procuratores Rothomagensis capituli fuerunt G. de Saana,
thesaurarius eiusdem ecclesie, et Robertus, cantor [sic] [et Robertus, cantor, eiusdem ecclesie] . Baiocensis A., succentor Baiocensis, et Osbertus de Ke
nouvilla. Ebroycensis Girardus, decanus eiusdem loci. Lexoviensis magistri Egidius de Valletorta et
Th. de Phalesia. Abryncensis magister Guillelmus, archidiaconus Abryncensis. Constanciensis magister H., sco
lasticus. Sagiensis Guillelmus archidiaconus Oxmensis. Postmodum vero quesivimus ab inquisitoribus
in precedenti concilio constitutis, si qua referre vellent. Quorum quidem pauci fuerunt ibi, nec aliquid
accepimus ab eisdem. Postea vero, de communi consensu, statuimus quod quilibet archidyaconus cuius
libet dyocesis in suo decanatu inquireret, et nobis, in conciliis alias celebrandis, ea que referen
da essent per se vel per alium referret. Postea lecta fuerunt statuto omnia que secuntur.

Placet sancto concilio quod ea que secuntur inferius firmiter observentur. Ita quod reverendus
pater O., Dei gratia, Rothomagensis archiepiscopus, eiusque suffraganei, ac eorum subditi ad eorum obser
vationem tanquam de novo statuta fuerint, nullatenus obligentur, scilicet quantum ad ea que in iure,
sive in statutis Gregorii pape ixni, sive in sinodalibus episcopalibus inveniuntur expressa.

Volumus quod circa procurationes, ratione visitationis debitas, accipiendas ab archiepiscopo et
episcopis, et circa gravamina non inferenda pretextu officiorum suorum servientium, servetur quod
statutum est in concilio Lugdunensi.***

Volumus quod statutum concilii generalis, contra eos qui faciunt colligationes, et statuta contra
libertates ecclesie editum, frequenter et sollempniter in synodis et parrochialibus ecclesiis pro
mulgetur, et transgressores canonice puniantur.

{237v} Statuimus quod seculares potestates, clericos capientes cum maiori violentia quam exigat rebellio
defendentis, vel detinentes os ultra vel contra requisitionem iudicis *** ecclesiastici, denuncientur
excommunicati a canone in generali, in speciali vero postquam de eo constiterit evidenter.

Districtius inhibemus ne, de causis ad ecclesiam pertinentibus, a personis ecclesiasticis iudex secularis,
maxime super personalibus actionibus, adeatur.

Statuimus quod abbates et priores, et alie persone ecclesiastice, que percipiunt maiores decimas
in ecclesiis parrochialibus, compellantur ad restaurandam fabricam libros et ornamenta, pro
rata quam percipiunt in eisdem.

Volumus quod statutum synodale, scilicet quod persone ecclesiastice, ad quas veniunt, mandata diversorum
iudicum delegatorum, conservatorum, seu executorum, diligenter videant nomina iudicum dyocesis,
et locorum ad que citant et ipsa autentica firmiter observetur.

Inhibemus ne aliqui christiani, seu alique christiane, iudeis servire in hospiciis, seu cum ipsis
habitare presumant, et precipimus quod iudei signa patencia deferre cognantur,
per que a catholicis discernantur.

Firmiter inhibemus ne vigilie et choree in cimiteriis et sacris locis fiant, precipi
entes quod transgressores canonice puniantur.

Moneantur sollemnipter in ecclesiis clerici, maxime non uxorati, congruentem deferre
tonsuram ; crucesignati vero crucem in aperto deferre cogantur.

De sellis, frenis, calcaribus et pectoralibus de auratis, aut aliam super fluitatem ha
bentibus, quibus clericos uti prohibitum est et de clausis desuper indumentis a sacerdotibus de
ferendis, volumus observari statutum concilii generalis.

Prohibemus ne clerici beneficiati, vel in sacris ordinibus constituti, venationibus aut
aucupiis sint intenti vel assueti.

Statuimus quod in abbaciis et prioratibus, in quibus facultates non sunt diminute, re
integretur numerus religiosarum personarum, nisi forsan ex superioris expressa licencia, et ex causa rationa
bili sustinentur ad tempus.

Hoc quod a iure statutum est, ne monachus solus alicubi commoretur, observari volumus
et mandamus.

Moneantur monachi commorantes in prioratibus non conventualibus, cum comminatione suspen
sionis et excommunicationis et prout expediens visum fuerit, inducantur ut statuta Gregorii pape,
quantum ad esum carnium, confessiones et ieiunia, studeant observare.

Statuimus quod regulares cum secularibus non morentur, nisi de dyocesiani sui licencia speciali.

Statutum factum de non contrahendo mutuo a religiosis, ultra certam quantitatem nisi
de licencia abbati sui, firmiter observetur.

{238r} Precipimus quod decani rurales exercentes iuridictionem, non excommunicent seu suspendant
nisi in scriptis.

Precipimus quod sacerdotes non desistant a denunciatione excommunicationis quantumcumque partes pacifi
cent inter se nisi sibi legitime constiterit de excommunicatorum absolutione.

Volumus quod absolutio fiat cum debita sollempnitate.

Inhibemus sacerdotibus ne presumant excommunicare in generali nisi pro furtis vel deperditis,
et competenti monitione premissa.

Statuimus ut capellani quibus ecclesie committuntur ad tempus, super litteratura, conversatione,
ac ordinatione sua diligenter examinentur.

Item, statuimus quod canonici regulares quibus committenda est animarum cura, super litteratura,
vita, moribus, conversatione et matrimonio diligentius examinentur.

Item, statuimus quod archiepiscopo et quolibet episcopo Rothomagensis provincie decedentibus, in quali
bet cathedrali, conventuali, collegiata et parrochiali [ecclesia] eiusdem provincie celebretur
missa specialis.

Item, quum flere cum flentibus et super hiis qui afflicti sunt pietatis aperire viscera
opus est caritatis, fratribus nostris in terra transmarina, in Constantinopoli et in Moreia degentibus, multis tribulationibus pregravatis, fraterno compacientes affectu, statuimus
ut per totam provinciam, semel in die, in missa ordinaria, ante pax Domini, psalmus :
Deus venerunt gentes, cum, Pater noster, versiculis et orationibus consuetis pro terra sancta, coram
Domino decantetur.

Hiis ita factis, concilio que, per Dei gratiam, concorditer celebrato, recessimus cantando : Te
Deum laudamus, et ivimus ante altare Beate Marie, et caniaco finito diximus quasdam
orationes competentes. Et cetera et cetera et ceteraSymboles...

Ipsa die, pernoctavimus ibidem.

VI. Kl. Februarii. Pernoctavimus apud Sanctum Philibertum in manerio episcopi Abryncensis, cum
expensis eiusdem.

Beccus.

V. Kl. Februarii. Visitavimus abbatiam Becci, verbo Dei in capitulo, per eius gratiam, a nobis proposito.
Ibi erant circa iiiixx monachi. Unus non clamabat alium consuete. Iniunximus magistro
noviciorum quod ipse eorum mores studeret corrigere et disciplinis regularibus informa
re. Item precepimus abbati quod redditus monasterii conscribi faceret in registro vel qua
ternis. Omnia alia invenimus, per Dei gratiam, satis in bono statu, excepto quod in
prioratibus monachi passim utuntur carnibus.

{238v} IIII. Kl. Februarii. Apud Maretot.

III. Kl. Februarii. Apud Fraxinos.

II. Kl. Februarii. Apud Andeleium.

Kl. Februarii. Celebravimus festum purificationis Beate Marie Virginis, et, per Dei gratiam,
predicavimus in ecclesia dicti loci, et pernoctavimus in domo nostra nova.

Ipsa die, emendavit nobis dominus Galterus de Corcellis miles, hoc quod ipse contraxerat
matrimonium, bannis in ecclesia nundum factis. Cuiusmodi emenda taxanda fuit a nobis et le
vanda; de qua quidem constituerunt se fideiussores domini Robertus de Croisy, et Johannes de
Sancto Claro, milites.

Andeleium.

IIII. Non. Februarii. Visitavimus canonicos et clericos Andeliacenses. Ibi erant duo canonici residentes
cum decano videlicet magistri Robertus et Radulphus. debent esse Sex sunt ibi prebende verumtatem una est adhuc
integra, que dividenda erit post decessum magistri Roberti ; quorum quidem sex canonicorum unus debet esse,
duo dyaconi et tres subdyaconi. Quatuor sunt ibi vicarii sacerdotes, quorum unus cotidie celebrat
apud Culturam et alius apud Magdalenam duo autem alii morantur in ecclesia et audiunt confessi
ones, et alia ministrant ecclesiastica sacramenta cum decano ; duo alii vicarii unus dyaconus et alius
subdyaconus erant ibi, qui tenentur se cotidie revestire ad magnam missam. Decanus habet curam
omnium clericorum ecclesie et parrochianorum, et etiam quarundam villarum adiacentium. Precepimus
domino Petro Robillart sacriste, quod ipse haberet honestos et ydoneos clericos qui regerent scolas cantus
et iacerent in monasterio, et magis permanentes quam aliquos quos prius habuerat. Item, inhibuimus
prioribus Sancti Leonardi et hospitalis ne permitterent parrochianos ville audire missas apud
eos maxime diebus dominicis et festivis, sed eos mitterent ad suam parrochialem ecclesiam.
Item de consensu et canonicorum decani [sic] [decani canonicorum] , statuimus quod bis in anno tenerent capitulum generale
videlicet in crastino nativitatis Beate Marie, et in crastino clausi pasche adicientes penam viginti solidorum parisiensium solvendam a singulis canonicis qui abessent. Alia, per Dei gratiam, invenimus in bono
statu.

Salicosa. Deux croix. .

Ipsa die procurati fuimus apud Salicosam. Summa procurationis, vii libre vi solidi viii denarii Somme encadrée...

III. Non. Februarii. Visitavimus prioratum dicti loci. Ibi erant duodecim canonici : sex erant sacerdotes,
duo erant ibi conversi et due converse. Non faciebant nisi bis in ebdomada elemosinam propter
nimiam affluentiam pauperum. Precepimus que redditus domus conscriberentur in registro,
seu quaterno. Debebant vc libras parisienses, fere totum magistro Roberto de Grainvilla.

{239r} Gaaniacum. Deux croix. .

II. Non. Februarii. Visitavimus prioratum de Gaaniaco. Ibi erant duo monachi, cum fratre Rogero
de Andely tunc priore eiusdem loci. Male observabant ieiunia regule et utebantur carni
bus. Inhibuimus priori ne invitaret mulieres ad comedendum in prioratu, nec comederet
cum eis in villa. Debebant c libras et amplius. Habebant estauramenta satis usque ad annum
ut credebat prior. Summa procurationis, vii libre xv solidi x denarii Somme encadrée...

Non. Februarii. Accessimus ad prioratum de Ruppe Guidonis et invenimus quod monachi
Fiscannenses ibi commorantes inordinate vivebant, nec habebant sufficienter, victum suum.
Prior non erat ibi.

Sanctus Martinus in Guarenna. Deux croix. .

Ipsa die, visitavimus prioratum Sancti Martini in Guarenna. Tres monachi erant
ibi. Debent esse sex, sed propter ingruentiam tempestatis remiserat prior ad
abbatiam tres, et propter sterilitatem bonorum. Utebantur carnibus aliquotiens preter ne
cessitatem, et non observabant reg ieiunia regule multum bene. Debebant abbati suo
circa xiixx libras. Alia, per Dei gratiam, invenimus in bono statu. Ipsa die, procurati fu
imus ibidem. Summa procurationis, ix libre x denarii Somme encadrée...***

VIII. Idus. Februarii. Celebravimus missam parrochialem apud Limay, predicavi
mus et, confirmavimus, cum Dei adiutorio, ibidem, et pernoctavimus apud Gisetium,
cum expensis nostris.

Gisetium. Deux croix. .

VII. Idus. Februarii. Visitavimus prioratum de Gisetio. Ibi erant sex monachi,
quorum unus vestitus fuerat ibidem in adventu Domini precedente ; verumtamen mit
tendus erat in quadragesima subsequente ad abbatiam. Utebantur passim carnibus
ex iussu abbatis sui, et habebant pellicias de cuniculis. Non servabant ieiunia re
gule. Omnes erant sacerdotes preter unum. Debebant circa c libras debebatur eis circa
xl libre.

Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procurationis, vii [sic] [libre] xiiii solidi iiii denarii Somme encadrée...

Cornu cervinum. Une croix. .

VI. Idus. Februarii. Accessimus ad prioratum Sancti Laurentii de Cornu Cervino, et visitavimus
ibidem. Ibi erant tres monachi Beate Marie de Josaphas, Carnotensis dyocesis. Utebantur carnibus
et culcitris de consciencia abbatis sui, ut dicebant. Non observabant ieiunia regule. Domus erant
ruinose, sed prior dixit nobis quod in proximo eas faceret reparari. Habebant multa vina que non
poterant vendere prout opus esset eis.

Ipsa die, procurati fuimus ab eis apud Gisetium. Summa procurationis, vii libre xi solidi Somme encadrée...

{239v} Gallonel. Deux croix. .

V. Idus. Februarii. Procurati fuimus apud Gallonnel, a tribus canonicis Premonstracensis
ordinis morantibus ibidem.

Vicum.

IIII. Idus. Februarii. Pernoctavimus apud Vicum, ubi habuimus a presbytero de Gua
dencort unum modium avene, in quo nobis tenetur rector ecclesie de Guadencort pre
dicte annuatim quando divertimus apud Vicum semel in anno.

Sanctus Martinus Pontisarensis. Deux croix. .

III. Idus. Februarii. Visitavimus abbatiam Beati Martini iuxta Pontisaram. Ibi erant xxii
monachi commorantes. Inhibuimus ne monachi haberent ciphos proprios, sed cellerarius
daret quibus libet eorum in comestionibus tales quales vellet idem cellerarius. Decem ex eis
erant sacerdotes. Dominus Galterus erat apud Gemeticos. Debebant xiiiic libres, quarum novem
erant ad usuras. Item, precepimus fratrem Johannem dictum Haubert, a prioratu de Tour ad
claustrum revocari, ut arctiori disciplina coherceretur. Symbole se rapprochant de notre astérisque. Lié avec paragraphe placé à la fin de la page. .

Ipsa die, procurati fuimus ibidem. [sic] [Eadem die, vocavimus coram nobis presbyteros archidiaconatus Pontisarensis, et precepimus eis quod, coram vicario nostro, semel quolibet mense convenirent et tenerent kalendas, et haberent statuta synodalia.] Summa procurationis, x libre xii solidi vi denarii Somme encadrée. ..

Sanctus Mellonus. Deux croix. .

II. Idus. Februarii. Visitavimus capitulum Sancti Melloni. Ibi erant canonici residentes, magister
Lucas Robertus et dominus Lucas, novem vicarii, duo capellani. Decem sunt ibi prebende.
Duo sunt ibi vicarii, quorum unus debet esse subdyaconus, et alter dyaconus. Non habebant legendam,
nec bibliam. Precepimus domino Luce quod procuraret haberi legendas sufficientes. Super eo autem
facta fuit inquisitio, de mandato domini regis, quis deberet invenire libros, thesaurarius,
vel capitulum. Item, precepimus eidem Luce quod emeret telam de denariis capituli quos habebat,
et faceret fieri albas, pallas altarium, amictus et similia. Item, precepimus quod emeretur red
ditus de denariis viginti libris thesaurarii thesaurarius reliquerat pro cereis inveniendis, et illos
denarios recepit capitulum. Item non habebant ordinarium quidam non dicebant horas suas
ad usum Parisiensem alii ad usum Rothomagensem, diximus tamen eis quod daremus eis ordinarium
ad usum Rothomagensem quod volebamus ibidem teneri perpetuo. Item, Lucas, vicarius, erat inconti
nens et diffamatus de incontinencia, et de hoc inquiri fecimus per vicarium nostrum. Item,
precepimus quod non distribuerentur denarii in celebratione misse propter murmura. Item precepimus
domino Ricardo quod ipse permitteret capellanos suos missas suas celebrare in mane, antequam
pulsaretur ad primam. Item, quod capellani celebrarent missas suas submissa voce,
ne impedirent psallentes in choro.

Ipsa die pernoctavimus apud Sanctum Martinum, et recepimus a domino Luca, canonico
Sancti Melloni, centum solidos parisienses, nomine capituli, in quibus cum scutellis, lignis, ciphis, straminibus,
lectis et utensilibus ad coquinam dictum capitulum tenetur nobis annuatim nomine procura
tionis, et pransi fuimus ipsa die in domo fratrum minorum.

Symbole se rapprochant de notre astérisque. Lié avec astérisque après le paragraphe III idus Februarii.. Eadem die, vocavimus coram nobis presbyteros archidiaconatus Pontisarensis, et precepimus eis quod,
coram vicario nostro, semel quolibet mense convenirent et tenerent kalendas, et haberent sta
tuta synodalia. [sic]

{240r} Sanctus Petrus. Deux croix. .

Item. II. Idus. Februarii. Visitavimus prioratum Sancti Petri. Ibi erant sex monachi de Becco
Helluini. Utebantur aliquotiens carnibus preter necessitatem. Omnes erant sacerdotes.
Debebant xiiixx libras, quarum viiixx et xii debebant abbati suo.

Idus. Februarii. Celebravimus missam parrochialem. Predicavimus et confirmavimus, per Dei
gratiam, in ecclesia Sancti Machuti, et pernoctavimus apud Sanctum Martinum, cum expensis nostris.

XVI. Kl. Martii.

XV. Kl. Martii.

XIIII. Kl. Martii. Les 3 lignes sont regroupées par une accolade suivie de Parisius propter pallamentum. Trait...

Parisius, propter pallamentum.

Ipsa die, pronunciavimus ea que sequntur : In nomine Patris, et Filii et Spiritus Sancti, amen. Cum
in nos fratrem O., permissione divina, Rothomagensis ecclesieTravail
Encoder église de Rouen ? ministrum indignum, decanus et
capitulum Noviomenses, ex una parte, et abbas et conventus Sancti Eligii Noviomensis, ex altera,
compromiserunt super contentione que inter ipsos super corpore et reliquiis Beati Eligii confessoris ubi
requiescerent, auctoritate apostolica vertebatur, nos pronunciamus quod qui habent corpus et reliquias dicti Sancti, illud
vel illas servent et venerentur ; canonici autem, seu decanus, vel capitulum, circa immutationem
capse vel translationem contentorum in ea, infra decennium nichil per se vel per alios valeant
attemptare, expensis hinc inde factis adinvicem compensatis.

XIII. Kl. Martii.

XII. Kl. Martii.

XI. Kl. Martii.

X. Kl. Martii.

IX. Kl. Martii.

VIII. Kl. Martii.

VII. Kl. Martii.

VI. Kl. Martii.

V. Kl. Martii. Les 9 lignes sont regroupées par une accolade suivie de Parisius. .

Parisius.

Ipsa die, arripuit iter [sic] [ad] Romam, presbyter de Bosco Ascelini, secum deferens quasdam litteras cum
appellatione quam interposuimus contra Petrum de Ferentino, pro prebenda Andeliacensi.

Eadem die, resignavit ecclesiam de Oeny in manu nostra spontaneus, Johannes, quondam rector
eiusdem.

{240v} IIII. Kl. Martii.

III. Kl. Martii.

II. Kl. Martii.

Kl. Martii.

Parisius.

Ipsa die, resignavit ecclesiam de Velly Stephanus quondam rector eiusdem in manu
nostra spontaneus.

VI. Non. Martii. Apud Sanctum Martinum iuxta Pontisaram cum expensis nostris.

Calvus Mons. Deux croix. .

V. Non. Martii. Procurati fuimus apud Calvum Montem, in prioratu de Alleria. Summa procu
rationis Somme encadrée...

IIII. Non. Martii. Visitavimus prioratum. Ibi erant tres monachi Sancti Gerema
ri Flaviacensis. Qualibet die dominica datur ibi elemosina omnibus venientibus ad eam aliis. Non ser
vabant ieiunia regule. Passim utebantur carnibus. Debebant lxx libras.

Sanctus Martinus de Hez.

Ipsa die, visitavimus prioratum Sancti Martini de Hez. Ibi erant duo monachi Sancti Ma
glorii Parisiensis. Debebant xiiii libras. Pauca era habebant estauramenta, pauperes erant
valde. Ipsa die, pernoctavimus apud Leonis Curiam, et habuimus a priore dicti loci iiii libras parisienses,
in quibus nobis tenetur ratione procurationis, cum domibus et utensilibus domus.

Leonis Curia.

III. Non. Martii. Visitavimus prioratum de Leonis Curia. Ibi erant tres monachi Sancti
Petri Carnotensis. Omnes sacerdotes. Male servabant ieiunia regule utebantur carnibus ter in eb
domada de abbatis sui licencia, ut dicebant. Debebant iic libras ; habebant estauramenta
satis.

Serantium buticularum.

Ipsa die, visitavimus prioratum de Seranz. Ibi erant tres monachi Sancti Geremari Fla
vacensis. Utebantur carnibus. Non servabant ieiunia, nec silentium. Precepimus priori quod vi
deret in archis sociorum suorum frequenter. Ter datur in ebdomada elemosina apud eos. Debebant
circa lx libras ; habebant estauramenta satis ad annum.

Ipsa die, habuimus a priore dicti loci sexaginta decem solidos parisienses, in quibus nobis tenetur dicta
domus annuatim, et debet nobis ministrare vasa domus, utensilia communia, farraginem ad
usus equorum, et stramina, ligna, carbones que potuerunt reperiri in villa, ratione procuracionis.

Trait.. II. Non.Martii. Absolvimus Guillelmum de Buy, armigerum, apud Brayum subtus
Baudemont ab excommunicatione qua diutius fuerat innodatus ad instantiam Balduini de Buy, et pacem
reformavimus inter ipsos. Ipsa die, pransi fuimus apud Thesaurum, et pernoctavimus apud Vernonem.
Emendam autem dicti Guillelmi taxavimus [sic] [ad] lx libras parisienses.

{241r} II. Non. Martii. Apud Pyntarvillam.

Non. Martii. Ibidem, et tunc recepimus homagia ab hominibus nostris, ratione
dicte ville quam a Petro de Mellento emeramus.

VIII. Idus. Martii. Apud Sanctam Katherinam, cum expensis nostris.

VII. Idus. Martii. Videlicet in die cinerum, predicavimus, per Dei gratiam, in ecclesia Rothomagensi, et cele
bravimus officium, et pernoctavimus in manerio nostro ibidem.

VI. Idus. Martii. Apud Deivillam. Qua die, concessimus magistro Martino, presentato ad
ecclesiam de Mantevilla, quod, a die vigilia Beati Mathie apostoli tem citra, tempus non cur
reret contra cum ratione dicte ecclesie.

V. Idus. Martii. Apud Deivillam.

IIII. Idus. Martii. Ibidem.

III. Idus. Martii. Predicavimus et celebravimus magnam missam in ecclesia Rothomagensi, per
Dei gratiam, videlicet prima dominica quadrgesime et pernoctavimus in manerio nostro Rothomagensi.

De presbytero de Meseriis.

II. Idus. Martii. Pronunciavimus verba que secuntur : Cum Philippus dictus Buticularius, rector
ecclesie de Meysieres, se ab ecclesia sua sine licencia nostra absentaverit, contra iuramentum suum
quod nobis fecerat temere veniendo, cumque denunciari fecissemus in ecclesia predicta publice quatenus
ad ecclesiam suam predictam rediret ac resideret ibidem, octo vel novem mensibus iam elapsis ipse,
in malicia sua perseverans, venire vel residere postmodum non curavit, et licet pluries ci
tassemus eumdem ultimo tamen eum citari fecimus ad diem jovis in crastino cinerum, ut ipse coram
nobis dicta die [illisible] apud Rothomagum personaliter compareret, auditurus ius super premissis qui nec venit
nec pro se misit ex gratia nichilominus expectavimus eumdem usque ad diem lune subsequentem in
mane. Nos vero contumaciam ipsius supplentes Dei presencia, dictum Philippum, propter contuma
ciam diuturnam, ipso prius vocato, expectato, non veniente, nec comparente, ac etiam propter violationem
iuramenti nec non pro eo quod tanto tempore in sua ecclesia non resedit ipsum per sententiam privavimus
ecclesia memorata. Presentibus magistris Johanne de Porta, archidiacono Wlcassini Normannie, Johanne
de Noentello, Ricardo de Salomonisvilla, maiore archidiacono, officiali Rothomagensi, et
multis aliis.

Noion super Andellam. Deux croix. .

Ipsa die, procurati fuimus apud Noion. Summa procurationis, ix libre xvii solidi viii denarii Somme encadrée. ..

Idus. Martii. Visitavimus prioratum de Noione super Andellam. Ibi erant septem monachi Sancti
Ebrulphi. Omnes erant sacerdotes. Utebantur carnibus preter necessitatem, sepius ter in
ebdomada. Debebant xixx libras debebantur eis, tam in Anglia quam istis in partibus, iiiixx libre. Habebant estauramenta satis ad annum. Alia, per Dei gratiam, invenimus in bono statu.

{241v} Piris.Deux croix. .

Ipsa die, procurati fuimus a firmario domus de Piris, videlicet idus Martii.
Summa procurationis, ix libre xvi solidi vii denarii Somme encadrée...***

Insula Dei. Une croix. .

XVII. Kl. Aprilis. Pernoctavimus apud Insulam Dei, cum expensis abbacie.

Ipsa die, examinavimus Nicholaum dictum Quesnel clericum presentatum nobis ad ecclesiam Beate
Marie de Wynemervilla, in legenda : In principio creavit Deus celum et terram, et
construxit : Deus, Dieus, creavit, cria, celum, le ciel, et terram, et la terre. Fecimus declinari ei
hoc nomen Deus, et declinavit totum satis bene excepto quod in accusativo plurali, dixit
Deos vel Dos. Item, quesivimus ab eo que pars, inanis, respondit nomen, et tamen dixit quod erant
due partes et declinavit nominativo, hec inanis, genitivo, huius nis, dativo, huic, ni, secundum
tertiam declinationem, excepto quod in vocativo plurali, dixit o inane ; dixit autem quod inanis erat, mau
vese chose. Satis bene respondit de accentu medie. Item, quesivimus ab eo que pars erat, fe
rebatur ; dixit verbum, et dixit, ferebatur, portoit ; declinavit, fero, fers usque ad supinum,
et tacuit supinum, quia nullum dixit ; participia, ferens, ferruturus, et dixit quod erat neutri
generis ; et dixit quod erat iudicaticonvinctui modi, et preteriti perfecti. Item, declinavit satis bene hoc verbum
dixit. Item declinavit hoc verbum fiat fio, fis, fui, esse, fiendi, do, dum, factum, tu,
fiens, facturus. Quesivimus ab eo Que pars erat utrum haberet passivum, dixit quod non, quia erat neu
tri generis. Quesivimus ab eo sensum istorum verborum et vidit lucem quod erat bona, et dixit
quod, cestoit bone chose a fere. Item, declinavit hoc verbum divisit : divido, divisis,
divisi, dividere, satis bene usque ad passivum, ubi dixit divideor, divideris, media pre
ducta. Quesivimus ab eo cuius generis primo dixit tertie, postea quarte, et dixit quod cognosce
bat quartam, quia ponebat genitivum suum in i. et dativum suum in o. Item, declina
vit, hic vesper, secundum tertiam declinationem, et in vocativo dixit, o vespere. Noluit cantare,
et dixit se nichil scire de cantu.

Ibidem incontinenti proposuit ista verba : Quia vos reverende pater,
Dei gratia, Rothomagensis archiepiscope, non vultis me Nicholaum dictum Quaesnel clericum, admittere
ad ecclesiam Beate Marie de Winemerville in rectorem, seu etiam dictam ecclesiam michi
conferre, quia minus sufficientem litteratura me creditis, quamvis ego dictus
Nicholaus fuerim ad dictam ecclesiam presentatus a vero patrono, et ecclesia predicta de
Wynemervilla sit vacans et libera, et quia super premissis inquisitionem vestram fieri voluistis,
et maxime de meisTravail
Abréviation moribus, honestate et vita et de veritate vobis iuris patronatus consti
terit ad plenum. Ego iam dictus Nicholaus in hoc sentiens me gravari, auctoritate et vo
luntate Johannis dicti Kesnel, patroni dicte ecclesie ad sedem apostolicam apello in scriptis et apostolos peto a
vobis michi dari et sigillari. Quos si michi dare et sigillare recusaveritis, iterum ad eandem sedem apostolicam appello in
scriptis est meque et ecclesiam predictam auctoritate dicti patroni in protectionem apostolicam submitto. Cui appellationi propterea
quod ipsum in examinatione invenimus litterature penitus insufficientis, ut puta, nec legere competenter, nec constru
ere novit, nec cantare voluit, non duximus defferendum. Dictis autem examinacioni et appellacioni factis interfu
erunt abbas Insule Dei, magister Johannes de Nointello, canonicus Rothomagensis, fratres Hardoynus, et Galterus de Mineriis, de ordi
ne minorum.

{242r} Bellus Locus. Deux croix. .

XVI. Kl. Aprilis. Visitavimus prioratum de Bello Loco, ibi verbo Dei, per eius gratiam,
prius proposito. Ibi erant x canonici residentes, quorum duo erant novicii. Precepimus
tamen quod ipsi novicii semel quolibet mense confiterentur et communicarent. Item pre
cepimus priori licet hoc idem in alia visitatione precepissemus, quod frequentius inspi
ceret in archis canonicorum. Quatuor erant converse et tres conversi. Debebant
vc libras.

Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procurationis, ix libre v solidi ix denarii Somme encadrée...

XV. Kl. Aprilis. Apud Deivillam.

XIIII. Kl. Aprilis. Celebravimus, per Dei gratiam, sacros ordines in monasterio
predicatorum Rothomagensium.

Ipsa die, resignavit ecclesiam Beate Marie de Alleria Calvi Montis in manu nostra
spontaneus, magister Johannes quondam rector eiusdem. Item, Henricus de Ballolio, quondam rector
ecclesie de Wyauvilla, similiter ipsam ecclesiam resignavit.

Eadem die, arripuit nos antiquum reuma nostrum, et pernoctavimus apud Deivillam.

XIII. Kl. Aprilis.

XII. Kl. Aprilis.

XI. Kl. Aprilis.

X. Kl. Aprilis.

IX. Kl. Aprilis.

VIII. Kl. Aprilis. Videlicet in annunciatione dominica. Les 6 lignes sont regroupées par une accolade suivie de Apud Deivillam. .

Apud Deivillam.

VII. Kl. Aprilis.

VI. Kl. Aprilis.

V. Kl. Aprilis. Les 3 lignes sont regroupées par une accolade suivie de Apud Maretot. .

Apud Maretot.

IIII. Kl. Aprilis.

III. Kl. Aprilis. Les 2 lignes sont regroupées par une accolade suivie de Apud Fraxinos..

Apud Fraxinos.

Mortuum Mare. Rubrique dans la marge droite. .

II. Kl. Aprilis. Pernoctavimus apud Mortuum Mare in Leonibus cum expensis abbacie.

Kl. Aprilis. Pernoctavimus apud Montem Medium, cum expensis nostris.

IIII. Non. Aprilis. Apud Rothomagum, in domo nostra.

{242v} Anulpho.

De presbytero de Roncheroliis in Brayo.

Ipsa die, coram nobis constitutus Arnulphus, presbyter, rector ecclesie de Roncheroliis in Braio, se alto et basso et modis omnibus supponens disposicioni seu ordinacioni nostre,
de ecclesia sua de Roncheroliis. Iuravit manu ad pectus posita, in verbo sacerdo
tis, quod, quocienscumque nobis placuerit habebit suam predictam ecclesiam pro resignata,
vel quod in ea gratanter reciperet aliquam pensionem qualemcunque nobis visum fuerit
expedire. Presentibus magistro Adam, archidiacono Rothomagensi, magistro Johanne de Porta,
archidiacono Wlcassini Normanni, magistro Johanne de Noentolio, canonico Rothomagensi, et
decano de Rivo.

Beate Thomas, presbytero de Leonibus.

Mortuus est.

Omnibus hec visuris Thomas, presbyter, rector ecclesie de Leonibus, salutem in Domino. Noveri
tis quod cum infamia contra me super vicio incontinencie multis annis annis graviter labo
rasset et adhuc laboraret, presertim de quadam muliere nomine Malot, essemque apud
reverendum Patrem O., Dei gratia, Rothomagensem archiepiscopum, super hoc multipliciter
accusatus. Tandem, videns quod dictus pater contra me super premissis procedere dure posset,
promisi eidem patri et iuravi ad sancta Dei ewangelia manu ad pectus posita quod ecclesiam
meam predictam, absque strepitu iudicii et reclamatione qualibelt resignabo quandocunque
voluerit idem pater, et ab ipso super hoc fuero requisitus, ipsamque ex tunc in antea
pro resignata habebo. Presentibus magistris J. de Porta, archidiacono meo J. de
Nointello, R. de Salomonis Villa, canonicis Rothomagensibus, J. et P., clericis dicti patris.
In cuius rei testimonium, presentes litteras sigillo proprio manu propria sigillatas tradidi dicto
patri. Datum apud Rothomagum, anno Domini mo cco lxo primo sabbato, ante letare Iherusalem.Article cancellé.

III. Non. Aprilis. Videlicet dominica qua cantatur letare Iherusalem, in mane, per Dei gratiam,
predicavimus in ecclesia Rothomagensi, in sero, pernoctavimus apud Pontem Arche.

Resignacio presbyteri de Senseio.

Mortuus est.

Ipsa die, sano usi consilio super resignatione quam fecerat magister Johannes rector ecclesie de Senseio, de eadem ecclesia de SenseioIncertitude.. in manu archidiaconi videlicet magistri
Johannis de Porta. *** Ratam habuimus resignacionem predictam.Article Cancellé..

II. Non. Aprilis. Pernoctavimus apud Vernonem.

Non. Aprilis. Apud Medontam.

VIII. Id. Aprilis. In mane ibidem pro sancto concilio celebrando, quod si fuit cum de adiutorio,
celebratum.

{243r} Concilium provinciale celebratum apud Lymaium.Encadré.

Ipsa die, in mane, accessimus ad ecclesiam Beati Albini de Lymayo ultra Pontem Medonte,
una cum venerabilibus in Christo fratribus nostris suffraganeis, et ibi, cum Dei adiutorio, celebravimus missam de feria, non tamen in pontificalibus, sine dyacono et subdiacono
revestitis, sed simpliciter more cotidiano, astantibus ad missam dictis venerabilibus fratribus
nostris, non tamen revestitis. Missa vero cantata, accessimus in eadem ecclesia, ad sanctum conci
lium celebrandum, una cum dictis venerabilibus fratribus, In quo concilio, nos primo, cum
Dei adiutorio, exposuimus omnibus ibi astantibus, quibus modis nequissimi Tar
tari Travail
Tartare à encoder? destruxerant, et de die in diem nitebantur destruere Terram SanctamTravail
Encoder Terre Sainte ?, et
quomodo dominus papa et dominus rex Francie volunt et precipiunt dicte Terre SancteTravail
Encoder Terre Sainte ? viriliter
et operibus misericordie subveniri. Postea vocari fecimus ordinatim de qualibet dyocesi omnes
procuratores, tam pro, religiosis personis quam pro regularibus et secularibus constitutos. Iniunximusque
eis ut omnes nobis traderent litteras procuratorias quas habebant, quibus nobis traditis. Statuimus, de as
sensu sacri concilii, quod omnes absentes et qui minus sufficienter comparuerunt et miserunt tam
quam contumaces canonice puniantur, et de omnibus statutis concilii et etiam palla
menti coram rege assignati super negociis in concilio pertractatis, procedatur contra ipsos, ac si sacro
concilio presentialiter affuissent. Quo statuto, legi fecimus in concilio : primo, litteras domini pape que
mentionem faciebant de destructione Terre Sancte ; secundo, legi fecimus alias litteras domini pape in quibus
facta erat mentio de predicatione verbi crucis, cuius littere secunde copiam fieri fecimus dictis

venerabilibus nostris suffraganeis omnibus supradictis. Post hec, de consilio fratrum nostrorum predictorum. Sta
tuimus et precepimus quod illi qui non vellent Parisius ire [sic] [ire Parisius] ad pallamentum coram domino
rege Francie, ad isti sunt dies assignatum, audituri que ad pallamentum il
lud essent ordinata et statuta, eligerent omnes, et per patentes litteras consti
tuerent personas ydoneas et honestas que pro eisdem ad dictum pallamentum apud
Parisius personaliter interessent, ad audiendum, concedendum et eis referendum
que in illo pallamento essent ordinata et statuta. Qui omnes et singuli de dyocesi
nostra, nosmetipsos et similiter quelibet dyocesis suum dyocesianum episcopum,
super hoc habito concilio, unanimiter elegerunt, promittentes omnes et sin
guli quod quicquid a nobis et venerabilibus nostris fratribus suffraganeis supradictis
eisdem omnibus et singulis, recordatum fuerit et relatum, de statutis quibuscumque
illius pallamenti, firmiter observabunt, et facient super dictis statutis quicquid
nos et dicti suffraganei nostri eis duxerimus iniungendum. Exceptis tamen
de hoc, Cisterciensibus et Premonstracensibus monachis, qui responderunt quod abbates
sui superiores debebant ire Parisius ad pallamentum, et sine assensu ipsorum superiorum
{243v} non possent aliquid promittere vel assentire. Nos autem nichilominus eisdem iniunximus
ut aliquos monachos sui ordinis de qualibet dyocesi mitterent Parisius ad pallamentum,
audituros que de assensu abbatum superiorum suorum essent ordinata et statuta.***

Ipsa die, assignavimus viva voce venerabili in Christo fratri nostro, Constantiensi episcopo,
diem lune proximam post quasimodo, apud Rothomagum, coram nobis vel coram officiali
nostro, si nos abesse contigerit, visurum beneficium absolucionis fratrum heremittarum de Sancto AugustinoTravail
de Rouen ?.***

Ipsa die, hiis peractis, pernoctavimus apud Mullentum, et ivimus per aquam, una cum venerabili
fratre nostro episcopo Ebroycensi.

VII. Idus. Aprilis.

VI. Idus. Aprilis.

V. Idus. Aprilis.

IIII. Idus. Aprilis.

III. Idus. Aprilis.

II. Idus. Aprilis.

Idus. Aprilis.

XVIII. Kl. Maii.

XVII. Kl. Maii. Les 9 lignes sont regroupées par une accolade suivie de Parisius..

Parisius.

XVI. Kl. Maii. Apud Mullentum.

XV. Kl. Maii. Vicelicet dominica in ramis palmarum. Ibidem accessimus
in mane apud Gysiers, et ibi adoravimus crucem cum processione ; post ea,
predicavimus in ecclesia dicti loci : post ea, celebravimus ibi missam. Quibus factis, reversi
fuimus apud Mullentum et pernoctavimus ibidem.

XIIII. Kl. Maii. Apud Paciacum.

XIII. Kl. Maii. Apud Pyntarvillam.

XII. Kl. Maii. Apud Rothomagum.

XI. Kl. Maii. Ibidem. Qua die, accessimus in mane ad ecclesias Beate Kathe
rine, Beati Audoeni, Beati Amantii, Beati Laudi Rothomagenses, in quibus ecclesiis
fecimus ab solutiones prout moris est. Post ea, in ecclesia Rothomagensi, penitentibus
in ecclesia positis. Predicavimus in ecclesia et fecimus absolucionem sollempniter. Post ea, cum
Dei adiutorio, celebravimus servicium de sancto crismate et aliis prout decet.

{244r} X. Kl. Maii. Ibidem. Qua die, celebravimus servicium in ecclesia Rothomagensi,
cum Dei adiutorio.

Ipsa die, Radulphus, presbyter rector ecclesie de Gansevilla, dictam ecclesiam
de Gansevilla spontaneus resignavit in manu fratris Ade Rigaudi,
ad dictam resignacionem recipiendam a domino archiepiscopo destinati.
Presentibus Petro de Ons, archidiacono Maioris Caleti, magistris Richar
do de Salmonis Villa, J. de Nointello, et G. de Flavacuria, canonicis
Rothomagensibus, et Guillelmo le Turc, clerico.

IX. Kl. Maii. Rothomagi.

Apparat :