Anno domini millesimo ducentesimo quinquagesimo sexto - Visitaciones Constanciencis diocesis

Sanctus Paternus.

III. Non Id. Maii. Visitavimus prioratum Sancti Paterni. Ibi sunt duo monachi de monte Sancti Michaelis. Mulieres aliquando comedunt in prioratu cum monachis. Inhibui
mus eis ut a talibus se abstinerent quantum possent bono modo.
Bis in ebdomada datur de pane omnibus venientibus ad elemosinam. Non servant
ieiunia regule. Item, utuntur carnibus passim ista precepimus emendari.
Prioratus bene valet abbacie m libras absque, victu monachorum prioratus.

Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procuracionis, cxvii solidi viii denarii.

Villa Dei.

II. Non Idus. Maii. Procurati fuimus apud Villam Dei de Saltum Capri in domo Hospitalariorum.
Summa procuracionis, vii libre xiii solidi ix denarii.

Sanctus Severus.

Non Idus. Maii. Visitavimus abbaciam Sancti Severi. Ibi sunt xviii monachi. Omnes sunt
sex sacerdotes, sex exceptis. Missa matutinalis aliquando remanet. Item, nimis preci
pitanter dicunt horas suas. Iniunximus hoc emendari. Unus non clamat alium. Item, hoc
iniunximus emendari. Ter in ebdomado datur elemosina omnibus venientibus ad eam. Debent
viixx libras, et habent in redditibus dccc libras. Infirmis male providetur. Iniunximus hoc emen
dari. Item, iniunximus abbati quod computaret coram aliquibus electis a conventu. Ipsa die,
procurali fuimus ibidem. Summa procuracionis, vii libre xxiii denarii.

Hambie.

XVII. Kl. Junii. Visitavimus abbaciam de Hambie. Ibi sunt xviii monachi. Parum con
fitentur. Iniunximus quod ad minus semel in mense confiteantur, etiam illi qui non
sunt presbyteri. In prioratibus utuntur carnibus, nec servant ieiunia regule. Iniunximus hoc emen
dari. Debent c libras. Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa, vii libre iii denarii minus.

Episcopus.

XVI. Kl. Junii. Apud Constancias, et procurati fuimus a domino episcopo.

Capitulum.

XV. Kl. Junii. Visitavimus capitulum Constanciense. Invenimus quod exeunt de choro
passim canonici, sine necessitate et sine licencia. Item, quod alte loquuntur de cho
ro in chorum. Andream de Boum, Johannem de Cruce, Radulphum de Sancto Salvato
re, clerico ; chori, invenimus negociatores. Item, Petrum, dictum Domino, canonicum, notatum de
ebriositate et quia controversia erat inter episcopum et capitulum, ad quem ipsorum
spectaret correctio premissorum. Iniunximus in communi, quod premissa corrigerent,
alioquin manum apponeremus. Subsequens compromissio facta fuit coram nobis.

Noveritis quod cum inter venerabilem patrem J., Dei gracia, Constanciensem episcopum, ex una parte,
et viros venerabiles, capitulum Constanciense, ex altera, contencio mota esset, super eo
quod dicebat dictum capitulum, dictum patrem iniuriari ei, in eo quod domum quamdam
cum orto contiguam domui thesaurarii Constanciensis deputate, occupaverat auctoritate
propria, minus iuste ; preterea, super eo quod domum aliam, sitam ante fores ecclesie, quam
dicebat capitulum de propria pecunia se emisse, et iterum, super alia domo in qua moram
fecit Johannes, archidiaconus Abrincensis et canonicus Constanciensis, quam nolebat dictus episcopus
permittere transferri in dominium dicti capituli, cum esset de suo feodo, nisi salva
sua molta ; adhec super eo quod decem libre annue pensionis, pro conreio, in nativitate
Domini persolvendis, subtraxerat in nativitate Domini preterita. Ex parte vero dicti patris, propo
{117r} nebatur quod habebat curam animarum singulorum canonicorum de capitulo Constancienci, et etiam
clericorum, quam quidem curam ipsum habere negabat capitulum, in hoc iniuriando eidem. Super
hiis omnibus tandem dicti pater et capitulum compromiserunt in viros discretos the
saurarium Abrincensem electum arbitrum ex parte dicti patris, et Rogerum archidiaconum Constanciencem,
electum arbitrum ex parte dicti capituli, sub hac forma : Quod si illi duo non possent concor
dare in toto vel in parte et in eo in quo discordarent, advocarent tercium, videlicet de
canum Baiocensem ; quo vocato, in eo in quo discordarent, staretur arbitrio duorum trium
predictorum. Et est actum inter partes, quod illa pars per quam staret quo minus arbitrium profer
retur, vel quominus staretur arbitrio duorum vel trium predictorum, ducentas marchas
alteri parti solvere teneretur; et debent suum arbitrium, infra annum a tempore confecto
rum instrumentorum a partibus super arbitrio memorato, nisi de consensu partium
terminus fuerit prorogatus. Debent etiam iurare dicti arbitri quod fideliter termi
nabunt negocium supradictum.

Piri.

XIIII. Kl. Junii. Apud Piros cum expensis prioratus. Non sunt ibi monachi. Pertinet ad abba
ciam Sancti Taurini Ebroicensis. Summa procuracionis, vi libre xi solidi viii denarii.

Blancha Landa.

XIII. Kl. Junii. Procurati fuimus apud Blancham Landam, Premonstracensis ordinis.
Summa procuracionis, c xi solidi vi denarii. Ipsa die, viva voce, monuimus priorem Sancti
Germani super Etam, ut nos, die lune sequenti, reciperet in suo prioratu ad visi
tacionem ibidem exercendam, alioqum procederemus contra ipsum, prout ius dictarel, presen
tibus abbate de Blancha Landa, Petro, archidiacono Caleti, et R. de Sapo, canonico
Rothomagensi, fratribus H., et W. et Morello, clerico nostro.

Exaquium.

XII. Kl. Junii. Visitavimus abbaciam de Exaquio. Ibi sunt xxxiiii monachi.
Spiritualia invenimus per Dei graciam in bono statu excepto quod officiales aliquando
frangunt ieiunia propter hospites. Iniunximus hoc emendari. Habent in redditibus
m et vc libras debent circa ccc libras. Iniunximus quod officiales computent ad
minus semel in anno. Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procuracionis, vii libre viii solidi.

Sanctus Salvator.

XI. Kl. Junii. Visitavimus abbaciam Sancti Salvatoris. Ibi sunt xxx monachi. Omnes
sunt sacerdotes, exceptis quinque commorantes in prioratibus. Iniunximus abbati punire
si excederent in ieiuniis, et in esu carnium. Itinerantes non servant ieiunia
regule. Iniunximus hoc emendari. Debetur eis plus quem debeant. Summa procuracionis, vi libre iii solidi viii denarii.

{117v} Ipsa die Cum mandavissemus Thome, Sancte Helene, et Martino, Sancti Germani
in Hagua, prioribus, ut nos ad visitacionem recipererent et ad procuracionem, pro suarum
viribus facultatum, die martis ante ascensionem Domini, dicti priores, apud Hau
villa, in presencia nostra comparentes, dixerunt quod non tenebantur nobis ad visita
cionem nec ad procuracionem, quia nunquam ab archiepiscopo Rothomagensi usque ad hanc diem
visitati fuerant, nec ipsum procuraverant. Item, nunquam ab episcopo Constanciensi visi
tati fuerant, nec ipsum procuraverant. Hoc facto, iuraverunt dicti priores, in verbo sacer
dotis, de veritate dicenda, et dixerunt idem quod prius, addentes quod Gillanus ;
quondam episcopus Constanciensis, semel mandavit, quod reciperetur ab priore Sancte Helene eis ad visitacionem
et procuracionem, quod ei omnino facere recusaveruntit. Item, Johannes qui nunc est episcopus Con
stanciensis, semel mandavit priori Sancte Helene, ut ei domum suam accommodaret
ad comedendum et iacendum ad expensas ipsius episcopi, quod omnino facere recusavit, di
cens episcopo, querentiquare hoc fecisset, quod [illisible] ei hospicia denegavit ad ex
pensas suas ne posset dici in futurum quod episcopum aliquando receperat ad procura
cionem et visitacionem. Hiis dictis; supposuerunt se voluntati et ordinacioni
nostre super premissis. Presentibus : Martino, priore de Hauvilla, domino Roberlo Le Sor,
canonico Constanciensi, magistro Bartholomeo de Covilla, P., archidiacono Caleti, R.
de Sapo, canonico Rothomagensi, domino Radulpho de Boum, persona de Hauvilla,
fratribus H. et W. et Morello, clerico nostro, cum pluribus aliis. Quo facto, respon
dimus eis quod inquireremus utrum premissa veritatem haberent, et super dicto nego
cio supersederemus, quousque inquisivissemus super premissis plenius veritatem.***

Heauvilla.

X. Kl. Junii. Procurati fuimus apud Heauvillam. Summa procuracionis, vi libre vii solidi ix denarii.
Ibi sunt duo monachi maioris monasterii. De statu suo, nec sive do
mus sue, noluerunt respondere, quia exempti erant; verumtamen monuimus eos
ut sine scandalo viverent quia, racione delicti, possemus in eos animadvertere.***

Wauvilla.

IX. Kl. Junii. Visitavimus prioratum de Wauvilla. Ibi sunt iiiior monachi
de Cerisiaco. Non habent regulam. Iniunximus eis quod procurarent quod unam ha
berent. Non servant ieiunia regule. Iniunximus quod plenius observa
rent. Item, utuntur carnibus passim. Iniunximus quod omnino abstinerent ab
esu carnium, nisi quatenus regula permittit. Prior non computat cum sociis suis
de redditibus domus nec socii sui sunu conscii eorum que facit. Iniunximus quod
computet de mislis et receptis, et quod fiant scripta super hoc. Summa procuracionis, c solidi
vi denarii minus.

{118r} Cesaris Burgo.

VIII. KI. Junii. Visitavimus abbaciam de Cesaris Burgo. Non bene servatur claustrum
seculares loquuntur cum canonicis in claustro transeundo. Canonici habent scrinia, abbas vel prior
non vident in eis. Iniunximus priori ut videat in ipsis, sive abbas. Dimitunt omnes refecto
rium, quando comedunt carnes. Habent aliqui sargias inordinatas, et pellicias de cuniculis. Iniunximus ut removeantur. Abbas bibit aliquando ultra modum. Parum iacet in dormitorio quando non iacet in
dormitorio, non venitvadit ad matutinas. Nullum facit compotum cum conventu. Ballivus non compu
tat, nisi semel in anno ; alii officiales non computant, nisi cum ballivo. Male providetur infirmis.
Iniunximus hec omnia emendari. Habent in redditibus viixx libras. Sunt ibi xxvi monachi.
Debeant circa vcc libras. Parum confitentur ; iniunximus hoc emendari. Mulieres manent intra muros
deni abbacie, plures et iuvenes.
Summa procuracionis, vii libre xiii denarii.

Ipsa die, prior dicti loci et cellerarius petierunt absolvi a nobis in forma ecclesie, ab excommuni
cacione lata in eos a magistro Philipo de Fonteneto, auctoritate apostolica, et nos, prestita
caucione ab ipsis de stando iuri, videlicet domino Roberto, dicto Le Sor, canonico Constan
ciensi, ipsos absolvimus, prestito ab eis super hoc iuramento.

VII. Kl. Junii. Procurati fuimus apud Montemburgi. Summa procuracionis, ix libre v denarii.

Mons Burgi.

VI. Kl. Junii. Visitavimus ibidem. Sunt ibi xxxii monachi. Quia prior Sancti Michaelis
iuxta Vernonem, nostre diocesis, pessime se habebat. Iniunximus abbatis quod eum amo
veret a suo prioratu, alioquin ipsum turpiter amovebimus a prioratu suo, culpis
suis exigentibus. Ter in edomada datur elemosina omnibus venientibus ad eam.
Infirmarius et sacrista, licet habeant bonos redditus, non computant de offici
is suis. Iniunximus quod ad minus semel in anno computent coram abbate et
aliquibus electis a conventu. Illi qui sunt in prioratibus utuntur carnibus, nec ser
vant ieiunia regule. Abbas non visitat prioratus suos in anno semel. Iniunximus
quod semel in anno visitet, vel faciat visitari et excessus corrigi. Abbas non
computat. Iniunximus quod semel in anno ad minus computet coram aliquibus e
lectis a conventu. Item, quod officiales de misiis et suis receptis,
quolibet mense similiter, coram aliquibus a conventu electis  [sic] [computent] .

Sanctus Cosma.

Ipsa die, procurati fuimus apud Karentonium ad expensas prioratus Sancti Cosme qui datus est
modo cuidam Lumbardo. Summa, vii libre xviii solidi.

Bohum.

V. Kl. Junii. Procurati fuimus apud Bohum. Ibi sunt viii monachi maioris mona
sterii. Exempti sunt ; tamen monuimus ipsos ut sine scandalo viverent. Summa, vii libre viii solidi viiii denarii.

Sanctineium.

IIII. Kl. Junii. Procurati fuimus apud Sanctineium. Summa procuracionis, vii libre iiii solidi i denarius.

III. Kl. Junii. Visitavimus ibidem. Invenimus ibi duos monachos Sancti Nicholai An
degavensis. Non servant ieiunia regule, et utuntur carnibus passim ; monuimus eos
ut super hoc regulam suam plenius observarent. Habent in redditibus viixx libras ;
debent xx libras preter duodecimam quam pre manibus solvere tenebuntur.

{118v} Marchisiacum.

Ipsa die, visitavimus prioratum de Marchisiaco. Ibi sunt tres monachi de Cormeriaco.
Prior non jacebat cum aliis. Iniunximus ei quod hoc emendaret. Non habent regulam. Iniun
ximus quod unam quererent. Non servant ieiunia regule, et utuntur carnibus passim.
Iniunximus eis ut super hiis regulam suam plenius observarent. Habent in redditibus
cc libras ; debent circa c libras. Summa procuracionis, vii libre vii solidi.

Sanctus Fromundus.

II. Kl. Junii. Visitavimus prioratum Sancti Fromundi. Ibi sunt xiii monachi de
Cerisiaco. Omnes sunt sacerdotes. Duos debet ibi monachos mittere in brevi eorum
abbas. Monachi exeunt hora pallamenti, a claustro in curiam, sine licencia quod in
hibuimus. Qualibet die datur elemosina omnibus venientibus ad eam. Plures eorum frangunt
ieiunia regule propter hospites. Semel in ebdomada omnes dimittunt refre
ctorium, et insimul carnes comedunt in infirmaria. Iniunximus hoc emen
dari. Habent in redditibus vc libras ; debent viixx libras. Robertus, clericus, de cogna
cione prioris, qui servit in refrectorio, infamatus est de incontinencia. Prior
non computat. Sigillum conventus servatur a solo priore. Iniunximus priori
quod bis in anno computet de statu domus, coram aliquibus electis a conventu. Item,
quod amoveat dictum Robertum. Item, quod sigillum conventus servetur sub duabus
clavibus, quarum unam servet aliquis electus a conventu, et aliam prior.

Ipsa die, procurati fuimus ibidem. Summa procuracionis, vii libre viii solidi iii denarii.

Sanctus Laudus.

Kl. Junii. Visitavimus abbaciam Sancti Laudi, ordinis Sancti Augustini. Ibi sunt
xxiiii canonici. Omnes sunt presbyteri tribus exceptis. Datur ter in ebdomada
elemosina omnibus venientibus. Habent in redditibus viic libras debent circa cc libras.
Omnia alia invenimus, per Dei graciam, in bono statu. Summa procuracionis, vi libre xviii solidi iiii denarii.

La Bloctere.

La Bloctere est quidam prioratus Sancti Augustini, situs iuxta Villam Dei de
Saltu Capri, in quo non visitavimus nec procurati fuimus, propter eorum paupertatem.

Sanctus Nicholaus.

Sanctus Nicholaus de Bosco Rogeri est quidam prioratas de Cormeriaco, situs
iuxta Constancias,in quo ad presens non visitavimus nec procurati fuimus, propter loci paupertatem.

Savigniacus.

Savigniacum est quidam prioratus Sancte Barbare, situs iuxta Constancias, in quo
ad presens non visitavimus nec procurati fuimus, propter loci paupertatem.

Sanctus Germanus super Etam.

In festo penthecostes, apud Fontenetum anno Domini mo cco lo sexto frater Gileber
tus, dictus Capte, prior Sancti Germani super Etam, de mandato abbatis Sancti Michaelis
in Periculo Maris, et ipso presente, petiit a nobis absolvi in forma ecclesie, a suspen
sione a nobis in ipsum lata, pro eo quod nos recipere noluit ad visitacionem in suo
prioratu et nos, iurato ab ipso priore quod super visitacione et procuracione quas in
prioratu suo petebamus staret mandato nostro, ipsum absolvimus, iniungentes ei
quod pro parte procuracionis ab ipso nobis debite xl solidos turonenses solveret abbati Sancti
{119r} Salvatoris, qui nos, die qua venimus ad dictum prioratum, procuravit, protestacione a nobis facta,
quod nolebamus quod recepcio xl solidorum, noceret nobis in futurum quin ab ipso levare possemus ple
nariam procuracionem si vellemus, quando dictum prioratum visitaremus. Presentibus : dicto abbate, P.
archidiacono Caleti, magistro Ricardo de Sapo, canonico Rothomagensi, Willelmo de Bretevilla,
milite, fratre Willelmo de Philebec, subpriore Montis Sancti Michaelis, Roberto dicto
milite, clerico, fratribus Hardoino, et Galtero de mineriis de ordine minorum,
magistro Johanne, canonico Andeliacensi, Hugone, rectore ecclesie de Focardi Scalis
Morello, persona de Hus, et Robert, dicto Campsore, clericis nostris.***

IIII. Non. Junii. Pernoctavimus apud Brikesart^aIncertitude..

III. Non. Junii. Apud Fontenetum.

II. Non. Junii. Ibidem. Celebravimus festum penthecostes, et absolvimus priorem
Sancti Germani super Etam, in forma in precedent pagina annotata.

Non. Junii. Apud Troart.

VIII. Id. Junii. Apud Pontem Episcopi.

VII. Id. Junii. Apud Pontem Audomari.

VI. Id. Junii. Apud Gemeticos.

V. Id. Junii.

IIII. Id. Junii.

III. Id. Junii.^b Les 3 lignes sont regroupées par une accolade suivie de Apud Deivillam. Ipsa die ibidem….

Apud Deivillam. Ipsa die, ibidem celebravimus sacros ordines.

II. Id. Junii. Celebravimus sacram synodum maioris archidiaconatus, et pernoctavimus apud
Ermentruvillam.

Id. Junii. Celebravimus maiorem synodum et pernoctavimus ibidem.

XVIII. Kl. Julii. Tenuimus synodum decanorum in aula nostra Rothomagensi.

Ipsa die, Mauricius, rector ecclesie de Bosemunt, resignavit in manu
nostra capellam de Willelmi Mesnilio.

XVII. Kl. Julii. Apud Deivillam. Johannes, rector ecclesie Sancti Stephani de
Wylebo, resignavit in manu nostra ecclesiam suam predictam. Item, Willelmus,
rector ecclesie Sancti Mauricii de Marcovilla, in decanatu Burgi The
rodi, resignavit in manu nostra ecclesiam suam predictam. Presentibus: ar
chidiacono Symone, thesaurario, Arnulpho, minoris Caleti archidiacono,
magistris Johanne de Sancto Laudo et Laurencio de Ricardivilla, canonico
Rothomagensi, magistro Philippo de Fonteneto et Morello, clerico nostro.

XVI. Kl. Julii. Ibidem.